Coraz częściej społeczeństwo ignoruje rolę i znaczenia snu, a jednak ma on wpływ nie tylko na ogólne samopoczucie i poczucie wyspania, ale na układ odpornościowy, choroby układu krwionośnego, a nawet… naszą wagę.
Czym właściwie jest sen?
Każdy z nas doświadcza snu, ale niewielu zastanowiło się, czym on właściwie jest. Jest to dla nas tak naturalne, że cyklicznie raz na dobę śpimy, że wielu nigdy nie zadało sobie pytania, czym właściwie jest sen, jak przebiega i czym się charakteryzuje. Sen to stan, w który powinien codziennie zapadać prawidłowo funkcjonujący organizm.
Literatura medyczna wskazuje na pewien zbiór cech, które charakteryzują sen. Mamy z nim do czynienia wówczas, gdy nasz organizm zaprzestaje aktywności ruchowej, przyjmuje stan spoczynku, ma zmniejszoną reaktywność na bodźce zewnętrzne, tracimy świadomy kontakt z otoczeniem i wtedy, gdy stan w jaki zapadamy, jest odwracalny, czyli możemy się wybudzić pod wpływem bodźca z zewnątrz np. huku, dźwięku budzika.
Sen składa się z dwóch podstawowych faz:
- NREM (non-rapid eye movement)
Faza, w której ruchy gałek ocznych są bardzo wolne lub nie występują w ogóle. Inaczej nazywa się go snem wolnofalowym lub głębokim. Nasz organizm najlepiej regeneruje się właśnie w tej fazie.
- REM (rapid eye movement)
W tej fazie występuje szybki ruch gałek ocznych. Jak zachowuje się nasze ciało podczas REM? Nasze mięśnie są rozluźnione, jesteśmy niemal bezwładni. Doświadczamy w nim marzeń sennych (potocznie zwanych po prostu snami).
Zalecana długość snu to ok. 7-8 godzin. Oczywiście wszystko jest indywidualną kwestią naszego organizmu, wartość ta jest jednak uśredniona na podstawie badań długości snu i tego, jak wpływa na poziom naszej regeneracji.
Sen a odchudzanie – czy istnieje jakiś związek?
Sen jest odpowiedzialny nie tylko za regenerację organizmu, ale również wpływa na naszą pamięć (ośrodkowy układ nerwowy, czyli m.in. mózg, ma szansę powrotu do zapisanych podczas dnia informacji i posegregowania oraz utrwalenia ich), odporność (osłabiony i niewypoczęty organizm jest bardziej podatny na infekcje), ale również odgrywa ważną rolę w regulacji układu hormonalnego. To właśnie z nim związana jest kwestia zachowania lub zdobycia upragnionej wagi.
W momencie, gdy nie zażywamy odpowiedniej ilości snu lub jego jakość nie jest zadowalająca, w naszym organizmie dochodzi do zmian w wydzielaniu hormonów. Dotyczy to głównie dwóch. Pierwszym jest leptyna, czyli hormon odpowiedzialny za hamowanie apetytu.
Drugim jest grelina, która z kolei odpowiada za podwyższenie apetytu. Jeśli nie śpimy odpowiednio, cierpimy na zaburzenia snu lub ignorujemy jego znaczenie i dobrowolnie go skracamy, we krwi dochodzi do spadku leptyny i zwiększenia poziomu greliny. Odczuwamy więc wzmożony apetyt, który nasz organizm każe nam zaspokoić. Jest jeszcze trzeci hormon, który ma pośredni wpływ- hormon stresu zwany kortyzolem. Gdy jesteśmy niewyspani, podnosi się, a niektórzy ludzie właśnie poprzez dojadanie, próbują sobie poradzić z dyskomfortem wywołanym przez sytuacje stresowe.
Dieta a sen
Zdrowa, odpowiednio zbilansowana dieta jest bardzo ważna dla naszego organizmu – nie tylko w kontekście wagi, ale przede wszystkim zdrowia. Ważne jest to, by pamiętać o kilku podstawowych rzeczach związanych z dietą, jedzeniem i snem:
- W nocy nasz metabolizm zwalnia, dlatego nie jedzmy zbyt obfitych posiłków na ok. 2-3 godziny przed pójściem spać. Wówczas nie mamy pewności, że proces trawienia odbędzie się prawidłowo.
- Przed snem nie jedzmy gorących lub pikantnych rzeczy. Temperatura naszego ciała wieczorem spada- ono samo przygotowuje się na odpoczynek, spowolnienie działania i sen. Jeśli będziemy podnosić ją poprzez wysoką temperaturę posiłków, nasz sen może okazać się płytki i przerywany.
- Starajmy się na kilka godzin przed pójściem spać nie pić niczego, co zawiera kofeinę lub teinę. Jeśli chcemy napić się czegoś ciepłego (nie gorącego), to najlepszym rozwiązaniem będą ziołowe napary.
- Odradza się spożywania alkoholu przed snem. Niektórzy twierdzą, że pomaga im on zasnąć, jednak znacząco wpływa on na jakość snu, który jest przerywany i niespokojny.
Problemy ze snem – co robić?
Jeśli mamy problemy z zasypianiem, długością snu lub jego jakością, powinniśmy pamiętać o kilku zasadach zaliczanych do tak zwanej higieny snu. Pierwszą z nich jest nieeksponowanie się na światło (w naszym organizmie narząd zwany szyszynką produkuje melatoninę – hormon odpowiedzialny za odpowiednią jakość snu; produkcja ta nie zachodzi, jeśli do naszych oczu dociera jakiekolwiek światło).
Jeżeli nie mamy możliwości odciąć się od źródeł światłą na 2-3 godziny przed snem, możemy zdecydować się na naturalne środki wspomagające zasypianie i pozytywnie wpływające na jego długość i głębokość. Najlepiej, jeśli zawierają w swoim składzie melatoninę. Przykładem może być naturalny środek Novanoc (http://novanoc.pl/). Oprócz wspomnianej melatoniny zawiera również wyciąg z pozłotki kalifornijskiej i melisy oraz passiflory.
Do innych, równie ważnych zasad higieny snu należą między innymi: odpowiednia organizacja miejsca do snu (wygodne łóżko, odpowiedni materac, ergonomiczne poduszki, naturalna pościel), wyciszenie i relaks przed snem, aktywność fizyczna na świeżym powietrzu w ciągu dnia, odpowiednia temperatura w pokoju (ok. 18-21 stopni Celsjusza), dobrze wywietrzona sypialnia.