Zawroty głowy po jedzeniu: przyczyny i inne objawy

Niektóre schorzenia i nadwrażliwość na różne pokarmy mogą wywoływać zawroty głowy po posiłku. Istnieje kilka technik, które można zastosować, aby zminimalizować dotkliwość tego stanu. Warto jednak poznać jego potencjalne przyczyny, by wiedzieć, jak skutecznie walczyć z zawrotami głowy po posiłku.

Objawy towarzyszące zawrotom głowy

Zawroty głowy mogą mieć różne przyczyny. U niektórych osób występują po zbyt szybkim wstaniu z łóżka i w takiej sytuacji są związane ze zmianą ciśnienia krwi. U innych osób mogą pojawić się na skutek niewyspania, zmęczenia czy osłabienia organizmu. Zawroty głowy często pojawiają się przy problemach laryngologicznych oraz chorobach błędnika czy przy zaburzeniach w uchu wewnętrznych. Są objawem choroby ośrodkowego układu nerwowego, a także choroby Meniera. Mogą również powodować je silne bóle głowy lub migreny.

Zawroty głowy mogą też być pierwszym objawem ciąży, a także symptomem miesiączki. U części osób występują na skutek stresu czy paniki (np. przy klaustrofobii mogą pojawić się w ciasnym pomieszczeniu).

Zawroty głowy i uczucie osłabienia bardzo często są związane z poziomem cukru w organizmie. Mogą pojawiać się po posiłku na skutek nieprawidłowego wydzielania insuliny.

Czym są mdłości po jedzeniu?

Mdłości po jedzeniu zwykle wskazują na zaburzenia w funkcjonowaniu układu pokarmowego. Mdłości i nudności, które pojawiają się po spożyciu posiłku mogą wskazywać na stany zapalne żołądka lub dwunastnicy, chorobę wrzodową czy refluks żołądkowo-przełykowy. Silne zawroty głowy z kolei najczęściej wskazują na problemy z prawidłowym poziomem cukru we krwi. Mogą być symptomem hipoglikemii poposiłkowej.

Mdłości a zatrucie pokarmowe

Warto rozróżnić, że mdłości występujące po posiłku sporadycznie mogą być spowodowane zatruciem pokarmowym. Mdłości, które pojawiają się częściej, zwykle wskazują na problemy z cukrem.

Przy zatruciu pokarmowym oprócz mdłości i nudności, często pojawiają się również inne objawy ze strony układu pokarmowego. Zaliczają się do nich wzdęcia, biegunki, zaparcia, nadmierne oddawanie gazów. Zatrucie jest efektem spożycia skażonego lub przeterminowanego dania i zazwyczaj mija, gdy organizm oczyści się z tego, co przyjął. Zatrucie pokarmowe może bardzo osłabić organizm, ale najczęściej nie wpływa długotrwale negatywnie na kondycję zdrowotną. Pomocne jest stosowanie węgla, diety lekkostrawnej, a także picie naparów ziołowych np. mięty. Przy nudnościach świetne efekty również przynosi spożywanie naparu z imbiru.

Przyczyny nudności po jedzeniu

Mdłości i nudności po jedzeniu mogą wywołać:

• nadwrażliwość pokarmowa
• zespół jelita wrażliwego
• choroba wrzodowa żołądka
• choroba wrzodowa dwunastnicy
• choroba lokomocyjna
  
• zapalenie wyrostka robaczkowego
• stany zapalne jelit
• problemy z poziomem cukru w organizmie

Najczęstsze przyczyny zawrotów głowy

Zawroty głowy mogą być spowodowane:

• migreną
• osłabieniem organizmu
• chorobami neurologicznymi takimi jak zapalenie nerwu przedsionkowego
• zapaleniem mózgu
• stwardnieniem rozsianym
• urazami czaszki
• chorobą Meniera
• mogą też być objawem ciąży

Nudności a ciąża

Warto odnotować, że nudności i mdłości często są pierwszym objawem ciąży. Pojawiają się w pierwszych tygodniach po zapłodnieniu, gdy poziom hormonu beta hcg szybko rośnie w organizmie. Zazwyczaj mijają, gdy układ hormonalny zaczyna się stabilizować około 13. tygodnia ciąży, choć nie jest to regułą. U niektórych kobiet mdłości mogą występować również w drugim trymestrze ciąży.

Aby złagodzić nudności ciążowe, należy spożywać odpowiednią ilość płynów, sięgać po napar z imbiru czy jeść płatki migdałów. Dobre efekty przynosi zjedzenie na czczo niewielkiej przekąski np. biszkoptów czy herbatników.

Nudności a refluks żołądkowo-przełykowy

Nudności i mdłości mogą być również efektem refluksu żołądkowo-przełykowego. Objawy refluksu to nie tylko uczucie pieczenia w przełyku czy ból brzucha, ale również nudności. Najczęściej pojawiają się spożyciu posiłku i położeniu się w pozycji leżącej. Bóle w nadbrzuszu często są związane z przyjęciem zbyt dużej ilości tłuszczu czy posiłku ciężkostrawnego, który mocno obciąża układ trawienny.

W leczeniu refluksu warto stosować leki zmniejszające wydzielanie kwasu solnego w żołądku. Zazwyczaj przynoszą one choremu ulgę. Warto również dbać o zbilansowaną i zdrową dietę, w której znajduje się dużo białka, warzyw i owoców. Nie należy spożywać ciężkostrawnych produktów, jeść tłustych mięs czy kiełbas. Dania wysoko przetworzone również są niewskazane.

Nudności a wysiłek fizyczny

Niekiedy nudności i zawroty głowy po jedzeniu są związane ze zbyt dużym wysiłkiem fizycznym. Po posiłku powinniśmy odpocząć, by nie obciążyć układu trawiennego. Jeśli zbyt szybko przystąpimy do pracy fizycznej lub intensywnych ćwiczeń, nabawimy się nie tylko kolki jelitowej, ale również bólu brzucha. Niestrawiony pokarm może przyczynić się również do pojawienia się nudności czy wymiotów.

Dlaczego po jedzeniu jest mi słabo?

Uczucie osłabienia w organizmie może pojawić się na skutek dostarczenia krwi do jelit i układu pokarmowego. Zmniejsza się jej ilość w mózgu i ośrodkowym układzie nerwowym, przez co stajemy się zmęczeni, senni i apatyczni. Jest to w pewien sposób naturalne, ale objaw ten nie powinien pogarszać naszego codziennego funkcjonowania. Jeśli zmęczenie po posiłku jest bardzo dużo i wywołuje tak silne uczucie senności, że musimy położyć się na drzemkę, należy przyjrzeć się temu uważniej. Może się okazać, że zmęczenie po posiłku jest efektem hipoglikemii.

Uczucie senności i zmęczenia po posiłku może być także skutkiem zaburzeń pracy tarczycy. Takie objawy powoduje niedoczynność tarczycy - zbyt niski poziom hormonu T4 wywołuje ospałość. Warto sprawdzić poziom TSH i FT3 oraz FT4, a następnie udać się do endokrynologa, by ustalić postępowanie.

Objawy towarzyszące zawrotom głowy

Przy zawrotach głowy może występować również szereg innych objawów takich jak nudności, wymioty, niestabilne poruszanie się, szumy uszne, niedosłuch. Mogą zdarzać się również uderzenia gorąca, a także dezorientacja czy nawet ataki paniki. Objawy towarzyszące zawrotom głowy są uzależnione od przyczyny problemu. Przy chorobie Meniera często pojawia się niestabilność ruchowa, problemy z koordynacją, a nawet świadomością. Chory może zachowywać się jakby był pod wpływem alkoholu - przyczyną zawrotów głowy jednak nie są napoje wyskokowe, ale uszkodzenie błędnika lub ucha wewnętrznego.

Niski poziom cukru we krwi

Kiedy poziom cukru spada po posiłku i powoduje zawroty głowy, tę sytuację nazywa się reaktywną hipoglikemią. Osoby z cukrzycą lub stanem przedcukrzycowym mogą odczuwać spadki poziomu glukozy we krwi po posiłku, ponieważ ich organizmy wytwarzają zbyt dużo insuliny.

Jednak osoby zdrowe mogą również doświadczyć tego rodzaju hipoglikemii, na przykład po operacji żołądka. Mogą zbyt szybko trawić pokarmy, co utrudnia organizmowi przyswajanie z nich glukozy. Rzadkie niedobory niektórych enzymów trawiennych mogą również obniżać poziom glukozy we krwi.

Warto wykonać wówczas odpowiednie badania. Jedzenie mniejszych, częstszych posiłków o niższej zawartości cukru może również być pomocne.

Niskie ciśnienie krwi

Niedociśnienie po posiłku często zdarza się osobom z wysokim ciśnieniem krwi, ponieważ może ono powodować stwardnienie i niedrożność tętnic. Zmiany te utrudniają przepływ krwi do mózgu, gdy płynie ona również do układu trawiennego. Zmniejszony przepływ krwi do mózgu może powodować zawroty głowy.

Osoby starsze oraz zmagające się z chorobą Parkinsona, a także osoby z zaburzeniami układu nerwowego mogą być również bardziej podatne na niedociśnienie po posiłkach.

W wielu przypadkach może pomóc leczenie nadciśnienia, picie większej ilości wody przed posiłkami i spożywanie częstszych, ale mniejszych posiłków, na przykład sześć małych posiłków zamiast trzech dużych.

Hipoglikemia reaktywna – czym jest niedocukrzenie poposiłkowe?

Hipoglikemia reaktywna to zaburzenia gospodarki węglowodanowej. Charakteryzują się zbyt niskim poziomem cukru we krwi między posiłkami. Przy hipoglikemii mogą pojawić się drżenie rąk, kołatanie serca, wzmożona potliwość, nadciśnienie tętnicze. Osoba, która ominie jakiś posiłek lub przez dłuższy czas nie przyjmie żadnego pokarmu, może czuć znaczne osłabienie, spadek energii, zaburzenia rytmu serca.

Hipoglikemia może pojawiać się na skutek niewłaściwych nawyków żywieniowych. Spożywanie zbyt dużych ilości cukrów prostych, skrobi i węglowodanów może doprowadzić do nagłych wzrostów, a później spadku poziomu cukru. Z tego względu bardzo ważne jest, by węglowodany proste zamienić na złożone - zamiast białego pieczywa wybierać razowe, białego ryżu - brązowy, jeść grube kasze i makarony razowe. Warto również dbać o odpowiednią ilość błonnika w diecie, jeść surowe warzywa i owoce, które świetnie normują poziom cukru w organizmie, a także dostarczają mu niezbędnych wartości odżywczych.

W diecie osób z hipoglikemią wskazane jest sięganie po kefiry wzmacniające naturalną mikroflorę jelitową, a także inne produkty zawierające bakterie probiotyczne. Na ich bazie można stworzyć zdrowe i smaczne przekąski, które na długo zaspokoją uczucie głodu.

Warto pić napary ziołowe, np. z melisy czy pokrzywy, a także skrzypu polnego, regulujące poziom cukru we krwi.

Objawy i postępowanie przy zbyt niskim cukrze w hipoglikemii reaktywnej

Przy pojawieniu się objawów wskazujących na hipoglikemię reaktywną, należy dbać o regularne przyjmowanie posiłków. W diecie powinny znaleźć się zbilansowane i niewielkie posiłki, które nie dopuszczą do spadku poziomu cukru we krwi. Maksymalny czas pomiędzy posiłkami nie powinien przekraczać 3 godzin - po tym czasie mogą pojawić się zaburzenia rytmu serca, uczucie osłabienia, spadek energii, a także drżenie rąk. Osoba głodna o niskim poziomie cukru jest rozdrażniona i może mieć spadek nastroju, może odczuwać nadmierne pocenie się, drżenie ciała. Przyjęcie posiłku zazwyczaj eliminuje te objawy.

Przy dłuższych wyprawach należy dbać o to, by zawsze mieć przy sobie jakąś przekąskę, która nie dopuści do spadku poziomu cukru we krwi. To może być banan, orzechy, batony zbożowe czy muesli z płatków owsianych. Tego rodzaju przekąski dostarczają energii i zapobiegają spadkom cukru.

Dieta dla osób z hipoglikemią reaktywną – jak powinna wyglądać?

W diecie osób z hipoglikemią reaktywną powinny pojawić się zdrowe tłuszcze, białka i węglowodany złożone. Należy unikać produktów bogatych w skrobię i cukry proste, które prowadzą do szybkiego podniesienia poziomu cukru we krwi i równie szybkiego spadku. Nie zaleca się sięgania po słodycze, słodkie i słone przekąski, a także produkty mączne takie jak drożdżówki, słodkie ciasta. Niewskazane jest również jedzenie fast foodów, frytek, hamburgerów i innych szybkich dań.

Dobrze mieć przy sobie zawsze zdrowe przekąski, dzięki którym zapobiegniemy odczuwaniu uczucia głodu. Konieczne jest również regularne nawadnianie organizmu, picie dużej ilości wody oraz soków warzywnych, które dostarczają witamin i błonnika.

Diagnostyka i leczenie hipoglikemii po posiłkowej

Aby sprawdzić, czy nie cierpimy na hipoglikemię, powinniśmy wykonać badanie cukru. Najczęściej stosuje się test obciążenia glukozą nazywany badaniem krzywej cukrowej. Pomaga on ocenić, jaki jest poziom cukru we krwi na czczo i jaki po spożyciu 75 ml glukozy. Badanie te ocenia również spadki poziomu cukru, wykonuje się je kilkukrotnie. Hipoglikemię diagnozuje się, gdy poziom cukru jest niższy niż 70 mg/dl.

Wskazówki dla osób z hipoglikemią poposiłkową. Hipoglikemia reaktywna a ciąża

Hipoglikemia reaktywna rzadko występuje w ciąży. Organizm pracuje wtedy inaczej i jest chroniony przed naturalnymi spadkami cukru. W czasie ciąży może jednak dojść do rozwoju cukrzycy ciążowej - jest to schorzenie, które stanowi zagrożenie dla prawidłowego rozwoju płodu, dlatego wymaga przestrzegania bardzo restrykcyjnej diety. Cukrzyca ciążowa zazwyczaj mija od razu po porodzie.

Leki na cukrzycę

Niektóre leki przeciwcukrzycowe, w tym insulina, mogą powodować zawroty głowy, gdy nadmiernie obniżają poziom glukozy we krwi. Osoba, która przyjmuje leki tuż przed posiłkiem, może zauważyć zawroty głowy po posiłku, gdy lek zaczyna działać.

Osoby z cukrzycą, które regularnie odczuwają zawroty głowy po posiłku, powinny porozmawiać z lekarzem na temat zmiany leków, przyjmowania mniejszej dawki lub opracowania lepszego harmonogramu posiłków.

Szybkie wstawanie z miejsca po spożyciu posiłku

Posiłki jemy w pozycji siedzącej, a następnie niektórym zdarza się raptownie wstać. Ludzie doświadczają nagłego spadku ciśnienia krwi, gdy wstają. Kiedy tak się dzieje, problemem nie jest sam posiłek, ale nagłe przejście z pozycji siedzącej do stojącej.

Hipotonia ortostatyczna jest terminem medycznym określającym spadek ciśnienia krwi, który pojawia się, gdy dana osoba przechodzi z pozycji siedzącej do stojącej.

Zawroty głowy a nerwica

Zdarza się, że zawroty głowy mają podłoże psychiczne. W takiej sytuacji mogą mieć podłoże nerwicowe i pojawiać się w sytuacji silnego stresu - np. w pracy, na uczelni czy w szkole. Oprócz zawrotów głowy występują wtedy też kołatanie serca, zaburzenia rytmu serca, biegunka, ból głowy czy ból brzucha. Nieprzyjemne objawy znikają, gdy mija atak paniki lub dobiega końca sytuacja stresowa.

W takiej sytuacji najlepiej jest udać się do psychologa, który pomoże nam radzić sobie ze stresem i nauczy nas panować nad swoim ciałem. Tylko terapia jest w stanie wyeliminować przyczyny choroby.

Kręci mi się w głowie – i co dalej?

Wybierz się do lekarza, kiedy zawroty głowy po posiłkach pojawiają się regularnie, a nie bierzesz żadnych dodatkowych leków. Jeżeli jesteś pod opieką lekarza z innych przyczyn, poinformuj o tych nowych objawach.

Na zawroty głowy po posiłkach powinny uważać także zwłaszcza kobiety w ciąży. Ponadto takie oznaki niedociśnienia mogą zwiastować udary.