Serotonina, hormon szczęścia. Jak wpływa na nasz nastrój?

Serotonina nazywana jest hormonem szczęścia. To jeden z najważniejszych neuroprzekaźników, który wpływa na wiele procesów zachodzących w naszym organizmie. Jej prawidłowy poziom reguluje nie tylko nasze samopoczucie, ale również apetyt, potrzeby seksualne. Co warto o niej wiedzieć?

Czym jest serotonina?

Serotonina to hormon tkankowy i organiczny związek chemiczny wydzielany w podwzgórzu, który powstaje w wyniku rozkładu tryptofanu (aminokwasu egzogennego dostarczanego wraz z pożywieniem). Jej właściwa nazwa to 5-hydroksytryptamina (5-HT). Serotonina uważana jest za jeden z najważniejszych neuroprzekaźników, który przekazuje informacje pomiędzy komórkami w organizmie i w ten sposób reguluje zachodzące w nim procesy.

Serotoninę odkryto w 1935 roku, jednak dopiero 10 lat później naukowcy z Cleveland wyodrębnili tę substancję w ludzkiej krwi. Wtedy odkryli, jakie ma właściwości i jak ważne jest utrzymanie jej prawidłowego poziomu w organizmie.

Wpływ serotoniny na organizm

Właściwy poziom serotoniny jest bardzo ważny, ponieważ ten neuroprzekaźnik odpowiada za:

• prawidłową pamięć i koncentrację
  
• dobre samopoczucie, odczuwanie radości z życia (dlatego nazywa się ją hormonem szczęścia)
• redukcję lęków
• regulację snu
• właściwe funkcjonowanie układu pokarmowego
• regulację apetytu (serotonina hamuje apetyt po spożyciu węglowodanów)
• redukcję wydzielania kwasu solnego w żołądku, który może powodować wrzody
• obkurczanie naczyń krwionośnych (przyspiesza gojenie się ran)
• odpowiednią termoregulację ciała

Niski poziom serotoniny w organizmie

Niedobór serotoniny niesie ze sobą poważne konsekwencje. W takiej sytuacji zaburzone zostają podstawowe procesy dotyczące odżywiania i snu. Osoba, u której dochodzi do zaburzeń produkcji serotoniny w mózgu, odczuwa zwiększony apetyt na słodycze, cierpi również na obniżony nastrój. Może mieć zaburzenia lękowe, zaburzenia depresyjne. Zmienia się jej zachowanie, staje się impulsywna, agresywnie reaguje na innych ludzi. W skrajnych przypadkach mogą pojawić się u niej myśli samobójcze.

Jak zwiększyć poziom serotoniny w organizmie? Źródła serotoniny

Odpowiednia, zbilansowana dieta wpływa na utrzymanie prawidłowego poziomu serotoniny w organizmie. Ważne jest spożywanie pokarmów zawierających tryptofan. W jakich produktach znajdziemy tę substancję?

• w jajkach
• awokado
• łososiu
• orzechach
• bananach
• migdałach
• czekoladzie
• ananasie

Jak widać, tryptofan pojawia się w pokarmach poprawiających pracę mózgu. Aby właściwie przyswajał się w organizmie, warto spożywać go razem z produktami bogatymi w witaminy z grupy B:

• szpinakiem
• sałatą
• brukselką
• roślinami strączkowymi
• rybami
• mięsem
• nabiałem

Aby zwiększyć poziom serotoniny w mózgu, warto również regularnie uprawiać sport najlepiej na świeżym powietrzu. Spacery na łonie natury, wyprawy rowerowe, bieganie, rolki, narty – wszystkie te aktywności wyzwalają w nas endorfiny, sprawiając, że czujemy się szczęśliwsi.

Farmakologiczne dostarczanie serotoniny

W skrajnych przypadkach serotoninę dostarcza się farmakologicznie w postaci leków przeciwdepresyjnych. Dotyczy to osób, które cierpią na poważne zaburzenia i znajdują się pod kontrolą lekarza psychiatry. Leki te zaczynają działać dopiero po dłuższym okresie ich stosowania (czasem nawet 2 miesięcy). Stosuje się je pod nadzorem lekarza, aby nie dopuścić do pojawienia się zespołu serotoninowego, czyli stanu, w którym w mózgu znajduje się zbyt dużo serotoniny. Jej nadmiar również szkodzi.

Nadmiar serotoniny w organizmie – przyczyny i objawy

Zbyt duża ilość serotoniny może wynikać z obecności w organizmie rakowiaków, guzów, które umiejscawiają się w narządach układu pokarmowego: jelitach, trzustce, wyrostku robaczkowym, okrężnicy. Wywołują one nadmierną produkcję serotoniny w mózgu. Do objawów należą:

• częste bóle brzucha
• biegunki
• bóle głowy
• rozszerzenie źrenic
• przekrwienie skóry twarzy
• tachykardia
• halucynacje
• drgawki
• niepokój
• potliwość
• zwiększenie ataków astmy oskrzelowej

Zbyt duża ilość serotoniny powiązana jest również ze schizofrenią.

Aby sprawdzić, czy organizm nadmiernie produkuje serotoninę, lekarze przeprowadzają dobową zbiórkę moczu, w czasie której regularnie oznaczają poziom substancji w organizmie. Rozpoczynają również diagnostykę w kierunku nowotworów neuroendokrynnych.

Serotonina a leki

Serotoninę szeroko wykorzystuje się w farmakologii. Stosuje się ją w lekach na zaburzenie nastroju, środkach poprawiających pamięć i koncentrację, preparatach ułatwiających zasypianie.

Ze względu na swoje działanie obkurczające naczynia krwionośne, serotonina jest także składnikiem leków na migrenowe bóle głowy (które wynikają z rozszerzenia naczyń). Pomaga również na światłowstręt – leki z grupy tryptanów hamują dostarczanie bodźców z oka do oczodołu.