Oksytocyna – hormon, który odpowiada za przebieg porodu

Oksytocyna to hormon, który ułatwia zapłodnienie i stymuluje skurcze macicy, wywołując poród. Pozyskano ją syntetycznie, dzięki czemu używa się jej do indukcji porodu.

Czym jest oksytocyna?

Oksytocyna (z gr. oxy i tokos, które oznaczają szybki poród) to hormon peptydowy, który składa się z 9 aminokwasów. Odgrywa ogromną rolę w porodzie, wywołując skurcze macicy.

Oksytocyna produkowana jest w podwzgórzu. Uwalniana jest z przysadki w momencie stymulacji sutków lub receptorów szyjki macicy. To między innymi z tego względu panuje pogląd, że stosunek seksualny w czasie terminu porodu może wywołać akcję porodową.

Oksytocyna a poród

W czasie akcji porodowej, gdy dziecko ustawia się w kanale rodnym, szyjka macicy zaczyna się rozszerzać i skracać. To sprawia, że przysadka mózgowa wyrzuca duże ilości oksytocyny, która z kolei wywołuje czynność skurczową macicy. Skurcze sprawiają, że dziecko przeciska się przez kanał rodny, przygotowując do porodu.

Niekiedy bywa tak, że termin porodu nadszedł, szyjka skraca się, a skurczów nie ma. W takiej sytuacji, gdy organizm jest gotowy do porodu, lekarze mogą podać syntetyczną oksytocynę, która wywoła czynność skurczową macicy. Kroplówka z hormonu działa szybko, wywołuje skurcze i przyspiesza akcję porodową.

Czasem podaje się również oksytocynę, gdy kobieta przyjeżdża do szpitala z rozwiniętą akcją porodową, a na porodówce akcja nagle ustaje. By odsunąć wizję cesarskiego cięcia, podaje się oksytocynę. Przyspieszenie porodu jest konieczne, ponieważ zbyt długie przebywanie dziecka w kanale rodnym grozi jego niedotlenieniem.

Test oksytocynowy

Na izbach przyjęć w szpitalach położniczych przeprowadza się również test oksytocynowy, który pozwala ocenić stan zaawansowania akcji porodowej. Polega na podaniu w formie zastrzyku niewielkiej ilości oksytocyny. Kobieta jest wtedy podpięta pod aparat do KTG, który monitoruje tętno dziecka i czynność skurczową macicy.

Jeśli akcja porodowa nabiera tempa, rodząca zostaje przyjęta na oddział. Jeśli skurcze macicy ustają, zostaje odesłana do domu z zaleceniem obserwacji ciała.

Kroplówka z oksytocyny a wywołanie porodu

Za pomocą oksytocyny przeprowadza się również indukcję porodu. Warto jednak podkreślić, że ciężarna musi wyrazić zgodę na podanie jej kroplówki z hormonem. Wskazaniami do wywołania porodu są:

• ciąża przenoszona
  
• duża masa płodu
• cukrzyca ciążowa
• cholestaza
• nadciśnienie tętnicze
• pęknięcie pęcherza płodowego

Hormon a laktacja

Skuteczne i efektywne karmienie piersią ma podłoże w porodzie. Podczas akcji porodowej uwalniane są duże ilości oksytocyny, która nie tylko stymuluje skurcze macicy, ale również odpowiada za produkcję pokarmu. To dlatego tak istotne jest, by przystawić noworodka do piersi w czasie pierwszych dwóch godzin po porodzie.

Wysokie stężenie oksytocyny oraz stymulacja brodawek sprzyjają wydzielaniu się pokarmu. Z tego tez względu panuje przekonanie, że poród naturalny ułatwia karmienie piersią. Przystawienie maluszka do piersi w czasie kangurowania i umożliwienie mu ssania brodawek stanowią podwaliny skutecznego karmienia piersią. Często wręcz przesądzają o całym sukcesie karmienia.

Karmienie a skurcze macicy

Jak już wspomnieliśmy, oksytocyna uwalnia się w czasie stymulacji gruczołów piersiowych. Na początku laktacji w czasie karmienia następują dość duże wyrzuty hormonu, które mogą objawiać się skurczami macicy. W czasie połogu może to powodować bóle w podbrzuszu, czasem dość mocne. Szczególnie doskwierają one paniom, które przeszły cesarskie cięcie. To jednak sytuacja tymczasowa i z czasem ta dolegliwość ustaje.

Inne właściwości hormonu

Z najnowszych badań wynika, że prawidłowe stężenie oksytocyny w organizmie redukuje poziom stresu, lęku oraz zmniejsza ból. Naukowcy rozważają terapie z użyciem oksytocyny u osób, które zmagają się z chorobami psychicznymi, depresją, nerwicą.