Depresja to pojęcie z zakresu psychiatrii. Nie jest to chwilowy smutek czy kaprys, a choroba, którą należy leczyć. Bywa przyczyną niezdolności do wykonywania zawodu, a nawet może stanowić przeszkodę w wykonywaniu codziennych czynności. Objawy tej choroby mogą różnić się w zależności od wieku. Szacuje się, że w Polsce choruje na nią nawet 1,5 mln osób. Jak z nią walczyć – i czy da się tę walkę wygrać?
Depresja – przyczyny
Wśród przyczyn depresji wymienia się – z naukowego punktu widzenia – głównie zaburzenia jednej z funkcji ośrodkowego układu nerwowego: neuroprzekaźnictwa. Jednak innymi, równie ważnymi czynnikami biologicznymi, mogą być także skłonności podyktowane genetyką lub występowanie chorób przewlekłych i somatycznych – do takowych zaliczane są nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, a także otyłość. Ważną kwestię etiologiczną w przypadku depresji stanowią również uzależnienia oraz stosowanie określonych grup leków.
Jednak depresję mogą powodować także czynniki psychologiczne, społeczne i kulturowe. Wśród tych wymienić można traumatyczne wydarzenia z życia – bieżące lub przeszłe, relacje z innymi ludźmi, sytuacja materialna i towarzyska. Istotne jest, aby zwrócić uwagę na współwystępowanie wszystkich czynników mogących powodować depresję.
Depresja – objawy
Objawy depresji mogą różnić się w zależności od konkretnego przypadku. Najczęściej jednak sprowadzają się one do stopniowej utraty odczuwania przyjemności ze spraw, które dotychczas sprawiały radość, aż do zobojętnienia. Z tym wiąże się także spadek libido, a warto wiedzieć również, że ten zauważalny brak satysfakcji z życia seksualnego nierzadko może wiązać się nawet z pogłębieniem depresji. Innym objawem jest zmniejszenie apetytu, a nawet jego utrata – może jednak zdarzyć się, że chorobie towarzyszy nadmierne łaknienie, dlatego raptowne przybranie na wadze lub jej nagły spadek również mogą być symptomami depresji.
Trudności w zasypianiu, częste budzenie się godzinach bliskich ścisłego poranka lub odwrotnie: nadmierna senność w nocy bądź w ciągu dnia to inne spośród czynników, które mogą zwiastować depresję. W przypadku kobiet możliwe są zaburzenia cyklu, a co za tym idzie – nieprawidłowe miesiączkowanie. Ponadto dla depresji typowe są myśli (czasami nawet tendencje) samobójcze lub innego rodzaju destrukcyjne, poczucie lęku, zaburzenia pamięci oraz funkcji poznawczych, a także wahania nastroju na przestrzeni jednej doby – im bliżej wieczoru, tym nastrój może być bardziej stabilny.
Istnieje również tzw. depresja maskowana, chociaż nie jest uwzględniona jako odrębna jednostka w systemie ICD 10. W tym przypadku chory doświadcza przede wszystkim objawów somatycznych zamiast tych, z występowaniem których zwykle utożsamiane są osoby będące w depresji. Bywa mylnie utożsamiana z nerwicą, ponieważ często towarzyszą jej natrętne myśli.
Depresja – diagnostyka i leczenie
Diagnostyką depresji – ponieważ jest to choroba – zajmuje się lekarz psychiatra. Specjalista rozeznaje się w stanie pacjenta na podstawie właściwego kwestionariusza oraz wywiadu. Prawdopodobnie zapyta jednak nie tylko o odczucia i doświadczenia, które mogły przyczynić się do potencjalnego zachorowania, ale także o współwystępujące choroby oraz zażywane leki i suplementy diety.
Jeżeli mowa o leczeniu depresji, mylne jest przekonanie, że „wyjście do ludzi” polepszy stan danej osoby – przeciwnie, zmuszanie osoby w depresji do zwiększenia kontaktów towarzyskich czy uprawiania sportu może tylko pogorszyć sprawę. Depresja, jak każda z chorób, wymaga stosowania specjalistycznych leków. Najpopularniejsze są selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny znane jako SSRI. Powinny być przyjmowane codziennie, zgodnie z zaleceniami lekarza – jednak ich działanie odczuwane bywa nierzadko nawet po upływie kilku tygodni. Inną, równie skuteczną metodą jest psychoterapia, przy czym w epizodycznych stanach depresyjnych może to być główny rodzaj leczenia.
