Objawy odstawienia alkoholu a objawy zespołu abstynencyjnego. Co warto wiedzieć?

Alkohol to jedna z wielu substancji psychoaktywnych, które zaliczane są do grupy ogólnodostępnych używek. Wystarczy ukończyć 18. rok życia, aby legalnie nabyć alkohol, który niestety, poważnie szkodzi zdrowiu. Choć wszystko jest dla ludzi, to trzeba nauczyć się korzystać z używek, które dość szybko mogą stać się centrum naszego życia, bo prowadzą do uzależnienia. Specjaliści od uzależnień zwracają uwagę na bardzo niepokojący i coraz częściej praktykowany zwyczaj codziennego picia niewielkiej ilości alkoholu, który może wskazywać na początek poważnego problemu.

Picie alkoholu to poważny problem

Co więcej, nadal społeczeństwo kojarzy alkoholika z osobą, która sięgnęła dna, tracąc pracę i środki do życia, rodzinę, dach nad głową. Nie jest to typowy obraz osoby uzależnionej, bo coraz częściej mamy do czynienia z „ukrytymi” alkoholikami, którzy osiągają sukcesy, jednak nie są w stanie funkcjonować bez codziennej dawki alkoholu. Z pozoru normalne życie nie jest równoznaczne z panowaniem nad piciem – jeżeli często sięgamy po alkohol nisko lub wysokoprocentowy dla rozluźnienia, to warto zasięgnąć porady specjalisty!

Alkohol wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego, powodując, że odczuwamy przyjemny stan odurzenia. Sprawia on, że stajemy się bardziej otwarci i zapominamy o problemach dnia codziennego. Nasz mózg szybko przyzwyczaja się do tego stanu, domagając się kolejnej dawki alkoholu. Do rozwoju uzależnienia dochodzi w różnym tempie, co ma związek m.in. z predyspozycjami genetycznymi. Nie ma bezpiecznej dla zdrowia dawki alkoholu, która pozwala uniknąć uzależnienia, a także negatywnego wpływu różnego rodzaju napojów alkoholowych na zdrowie fizyczne i kondycję psychiczną – należy o tym pamiętać, sięgając po piwo, wino, drinka lub inne napoje alkoholowe!

Objawy odstawienia alkoholu u osób nieuzależnionych

Zawsze mamy do czynienia z objawami odstawienie alkoholu. Zaliczamy do nich m.in. objawy tzw. kaca, które pojawiają się nie tylko u osób uzależnionych. Alkohol jest trucizną, którą nasz organizm musi zneutralizować, dlatego po jego spożyciu odczuwamy np. ból głowy i zawroty głowy, mamy mdłości i cierpimy z powodu ogólnego złego samopoczucia. Objawy odstawienia alkoholu nasilają się wraz z jego dawką, co ma związek m.in. z odwodnieniem i utratą cennych elektrolitów, a także zaburzeniami w funkcjonowaniu narządów, które muszą podołać wyzwaniu odtrucia naszego organizmu.

Jeżeli nie jesteśmy uzależnieni, to po zakrapianej imprezie nie odczuwamy jednak przymusu picia – wręcz przeciwnie – odczuwamy wstręt do alkoholu. Zaczyna się to zmieniać, gdy nasz organizm przyzwyczaja się do przyjemnego stanu odurzenia. Wówczas, choć nie czujemy się dobrze z powodu kaca, sięgamy po alkohol, bo przynosi on ulgę w naszym cierpieniu.

Dodatkowe objawy

W zależności od tego, jak często sięgamy po alkohol, mogą pojawić się dodatkowe objawy jego odstawienia. Pijąc alkohol codziennie, aby się zrelaksować i rezygnując z tego rytuału, możemy odczuwać np. ogólne złe samopoczucie i niepokój. Do nieprzyjemnych objawów odstawienia alkoholu, które pojawiają się u osób „na granicy” uzależnienia, zaliczamy również problemy z koncentracją, zaburzenia nastroju, pobudzenie psychoruchowe, stany lękowe i zaburzenia snu. W przypadku poważniejszych zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu, które wywołuje związany z uzależnieniem alkoholowy zespół abstynencyjny, pojawiają się np. objawy majaczenia alkoholowego oraz zaburzenia w funkcjonowaniu ważnych narządów i układów m.in. nagły wzrost ciśnienia tętniczego, zaburzenia rytmu serca, zaburzenia funkcji poznawczych i silne drgawki, które są nazywane padaczką alkoholową. Niezbędne jest wówczas otoczenie osób uzależnionych fachową opieką m.in. specjalistów od leczenia uzależnień.

Granica pomiędzy „zdrowym” piciem i nałogiem alkoholowym jest bardzo cienka, dlatego często nie zauważamy momentu, w którym ją przekraczamy. Jeżeli funkcjonujemy „normalnie”, to nasze otoczenie także nie zauważa, że mamy problem. Nasilające się objawy odstawienne po spożywaniu alkoholu oraz chęć złagodzenia ich poprzez wypicie tzw. klina, to pierwszy znak, że powinniśmy jak najszybciej skonsultować się ze specjalistą od uzależnień.

Czym jest zespół abstynencyjny (alkoholowy zespół odstawienny, AZA)?

Zespół abstynencyjny to reakcja organizmu, która pojawia się na skutek zaprzestania picia po dłuższym czasie nieprzerwanego spożywania alkoholu. Po zaprzestaniu dostarczania do organizmu substancji psychoaktywnej (nie tylko alkoholu, ale także np. narkotyków i nikotyny) w mózgu dochodzi do zaburzeń, które wywołują objawy odstawienne. Spektrum i nasilenie objawów zależą m.in. od długości trwania ciągu picia, sposobu funkcjonowania w ciągu alkoholowym, a także ilości wypijanego alkoholu. Nieco inne objawy zespołu abstynencyjnego mogą wystąpić u osoby, która przez kilka tygodni lub miesięcy spożywała alkohol wysokoprocentowy w ilości doprowadzającej do utraty świadomości, a nieco inne dolegliwości mogą dotyczyć osoby, która każdego dnia spożywała niewielkie ilości alkoholu niskoprocentowego, pozostając jedynie na lekkim rauszu i była tzw. ukrytym alkoholikiem.

Objawy zespołu abstynencyjnego różnią się również w zależności od stopnia wycieńczenia organizmu, ogólnego stanu zdrowia i stopnia uzależnienia. Wyróżniamy łagodny zespół abstynencyjny (niepowikłany zespół abstynencyjny), który powoduje np. pobudzenie psychoruchowe, ból głowy i niepokój oraz powikłany zespół abstynencyjny, który w skrajnych przypadkach, może zagrażać życiu, powodując m.in. zaburzenia świadomości, abstynencyjne napady drgawkowe i zaburzenia orientacji.

Objawy zespołu abstynencyjnego

Alkoholowy zespół abstynencyjny jest reakcją organizmu na nagłe odstawienie alkoholu. Skutki odstawienia alkoholu są różne, co zależy m.in. od długości trwania ciągu alkoholowego. W pierwszym etapie odstawienia alkoholu – na kilka lub kilkanaście godzin po zaprzestaniu picia – pojawiają się objawy, do których zaliczamy np.:

• drżenie rąk,
• ból głowy i zawroty głowy,
• stany lękowe,
• pobudzenie psychoruchowe.

Reakcją na niski poziom alkoholu w organizmie mogą być także wzmożona potliwość, podwyższone ciśnienie tętnicze, nudności i wymioty, bezsenność, halucynacje wzrokowe i słuchowe.

Niepowikłany zespół abstynencyjny nie zagraża zdrowiu, jednak nie powinien być leczony w warunkach domowych – zawsze należy zasięgnąć porady lekarza! Niestety, nie u wszystkich osób po odstawieniu alkoholu nieprzyjemne objawy mają łagodne nasilenie. Zdarza się, że rozwinie się powikłany zespół abstynencyjny, który może zagrozić życiu. Majaczenie drżenne, w którym występują zaburzenia świadomości i zaburzenia orientacji, silna halucynoza alkoholowa, objawy psychotyczne, a także napady drgawkowe to niektóre objawy powikłanego zespołu abstynencyjnego, który wymaga specjalistycznego leczenia. Detoks alkoholowy przeprowadza się pod kontrolą lekarza. Ma on na celu stopniowe oczyszczanie organizmu, przywrócenie równowagi wodno-elektrolitowej oraz zredukowanie zagrażających życiu objawów odstawienia alkoholu.

Podsumowanie

Zespół abstynencyjny (alkoholowy zespół odstawienny, AZA) to nie kac, którego możemy stosunkowo łatwo się pozbyć. Zespół abstynencyjny nie pojawia się u osób, które okazjonalnie sięgają po alkohol i nie jest skutkiem jednorazowego upicia się. Jest związany z długotrwałym nadużywaniem alkoholu wysokoprocentowego lub niskoprocentowego i pojawia się po zakończeniu ciągu alkoholowego.

Alkoholowy zespół odstawienny występuje u osób, które są uzależnione i jest skutkiem nagłego odstawienia alkoholu lub ograniczenia ilości, w której był on wcześniej spożywany. Pojawia się zarówno w przypadku długotrwałego ciągu alkoholowego, w którym osoba uzależniona nie trzeźwieje, jak i u osób, które spożywają alkohol systematycznie, w małych ilościach.

W jednym i drugim przypadku nasilenie objawów oraz ich spectrum może się różnic w zależności od etapu odstawienia alkoholu. W skrajnych przypadkach rozwija się zagrażająca życiu postać powikłanego alkoholowego zespołu abstynencyjnego, w której występują majaczenie alkoholowe, zaburzenia świadomości oraz padaczka alkoholowa. Objawy zespołu abstynencyjnego kwalifikują pacjenta na detoks alkoholowy, który pozwala na odtrucie organizmu.