Zespół Hornera (zespół Claude’a Bernarda-Hornera) to choroba narządu wzroku, która zwykle jest chorobą nabytą. Najczęściej stanowi powikłanie różnego rodzaju uszkodzeń włókien sympatycznych, które łączą gałkę oczną oraz oczodół z układem nerwowym. Rozpoznanie zespołu Hornera opiera się przede wszystkim na towarzyszących mu objawach klinicznych.
Zespół Hornera – co to jest?
Zespół Hornera to rzadko diagnozowany zespół objawów klinicznych, które są związane z występowaniem zaburzeń przewodnictwa nerwowego w obrębie nerwu współczulnego oka i twarzy. Choroba ta nie ma związku z płcią, pochodzeniem i wiekiem. Wśród pacjentów, u których została zdiagnozowana, częściej stanowiła wadę nabytą. Możliwe jest jednak występowanie zespołu Hornera jako wady wrodzonej, która jest dziedziczona w sposób autosomalny dominujący.
Zespół Hornera to skomplikowane schorzenie oczu, które nadal nie zostało do końca poznane, co ma związek z niewielkim odsetkiem chorujących na nie pacjentów. Zdarza się, że zespołowi Hornera towarzyszy heterochromia tęczówek – wówczas mamy do czynienia z zespołem Passowa.
Kiedy pojawiła się choroba?
Zespół Hornera został po raz pierwszy opisany w roku 1896. Od tego czasu udało się ustalić, że stanowi jedno z powikłań uszkodzeń włókien sympatycznych, które biegną do oka i oczodołu. Może występować samoistnie lub towarzyszyć innym schorzeniom, będąc jednym z objawów, na których podstawie są one diagnozowane.
Niegdyś zespół Hornera był diagnozowany przede wszystkim na podstawie trzech objawów klinicznych i prowadzonych testów farmakologicznych z zastosowaniem np. aplikowanego do oka chlorowodorku kokainy, jednak obecnie zaawansowana pod względem technologicznym diagnostyka okulistyczna pozwala wykonać różne badania obrazowe, które ułatwiają pracę specjalistów i przyśpieszają postawienie prawidłowej diagnozy.
Zespół Hornera – przyczyny
Jak już zostało wspomniane, zespół Hornera może być schorzeniem wrodzonym lub nabytym. Rozwija się ono na skutek zaburzeń współczulnego unerwienia oka i twarzy, które ma związek z przerwaniem połączeń nerwowych z pniem mózgu. Ze względu na zaburzenia właściwego przewodnictwa nerwowego pojawiają się charakterystyczne objawy choroby.
Najczęstszą przyczyną występowania objawów związanych z zespołem Hornera są uszkodzenia rdzenia szyjnego, jednak schorzenie może także rozwinąć się pod wpływem ucisku powodowanego przez guzy płuc oraz guzy zatoki jamistej. W przypadku wrodzonego podłoża choroby zaburzenia pojawiają się na skutek mutacji genowej i najczęściej występują wraz z heterochromią.
Zespół Hornera – objawy
Zespół Hornera wiąże się z wystąpieniem trzech bardzo charakterystycznych objawów. Pierwszym z nich jest opadająca powieka po stronie uszkodzenia unerwienia współczulnego. Opadanie powieki spowodowane jest porażeniem mięśni odpowiedzialnych za kontrolowanie jej ruchów.
Drugim bardzo charakterystycznym objawem, który może wskazywać na zespół Hornera, jest zwężenie źrenicy oka. Występuje ono po stronie uszkodzenia nerwu i powoduje, że źrenica nie reaguje w prawidłowy sposób na bodźce świetlne. U chorych występuje rozbieżność pomiędzy wielkością źrenicy po stronie uszkodzonego przewodnictwa nerwowego i po stronie zdrowej; może się ona rozszerzać bardzo wolno lub wcale nie rozszerzać się w ciemności.
Trzecim objawem, który także świadczy o tym, że mamy do czynienia z zespołem Hornera, jest upośledzenie czynności gruczołów potowych, które zlokalizowane są po porażonej stronie twarzy. W związku z zaburzeniami w obrębie nerwu współczulnego chorzy pocą się jedynie po zdrowej stronie twarzy.
Występowanie powyższych objawów jest podstawą do poszerzonej diagnostyki w kierunku zespołu Hornera. Mogą im towarzyszyć także inne nieprawidłowości związane m.in. z narządem wzroku, do których zaliczamy odbarwienia tęczówki, pozorny wytrzeszcz, widoczne zapadnięcie się gałki ocznej w oczodole, a także nieprawidłowości związane ze składem łez.
Czytaj też:
Pijesz dużo kawy? Możesz mieć większe ryzyko jaskryCzytaj też:
15-latka straciła wzrok, a jej twarz pokrywają blizny. Lekarze nie wiedzą, jaka to choroba