Rak jelita grubego przychodzi nagle i niepostrzeżenie. Zalicza się do grupy nowotworów złośliwych, zatem tworzy nacieki i szybko rozprzestrzenia się w organizmie. Choroba postępuje dość szybko poprzez namnażanie się komórek w danej części jelita. Ten rodzaj nowotworu częściej obiera sobie za cel mężczyzn, niż kobiety. Staje się szczególnie niebezpieczny w przypadku osób starszych, a zgodnie ze statystykami jest drugą najczęstszą przyczyną umieralności spośród wszystkich nowotworów.
Rak jelita grubego – przyczyny i objawy
Geneza powstawania tego nowotworu w organizmie może być dwojaka. W większości przypadków występuje z przyczyn niedziedzicznych, są to wówczas tzw. nowotwory sporadyczne, a ich częstotliwość sięga nawet 85 procent wszystkich zachorowań, reszta zachorowań ma genezę rodzinną. Niezależnie od tego, co jest powodem zachorowania, przyczyną nowotworu są zmiany zachodzące już na poziomie genomu danej komórki. Zmutowane komórki ulegają szybkiemu podziałowi, a w tych, które powstają w wyniku podziałów również występują geny po mutacji. Następuje szereg procesów napędzających się samoistnie i dalsze namnażanie komórek, nad którym geny odpowiadające za regenerację organizmu nie są w stanie zapanować.
Jedną z przyczyn zachorowania na raka jelita grubego jest wiek. Zazwyczaj choroba ta dotyka osoby po 60. roku życia, przed 40. natomiast praktycznie nie występuje. Ryzyko zwiększa się także u osób, które zmagają się z nadwagą bądź otyłością oraz nie uprawiają aktywności fizycznej. Czynnik ryzyka stanowi również palenie papierosów oraz używanie innych wyrobów tytoniowych. Za zachorowania ponadto w dużej mierze odpowiadają również błędy żywieniowe. Dieta bogata w nasycone kwasy tłuszczowe, smażone potrawy, czerwone mięso oraz wędzonki zdecydowanie może przyczynić się do zwiększenia ryzyka rozwoju tego nowotworu.
Mimo szeregu przyczyn niezwiązanych z genetyką nadal w największym stopniu za zachorowanie odpowiadają kwestie rodzinne. Jest tak zwłaszcza wtedy, gdy ten rak wystąpił w pierwszym stopniu pokrewieństwa, nawet wówczas, gdy szansa zachorowalności nie ma potwierdzenia genetycznego. Wpływ na zachorowania mają także stany zapalne jelit o charakterze przewlekłym oraz inne choroby jelit.
Rak jelita grubego nie wykazuje specyficznych objawów od razu w momencie zachorowania. Z początku mogą to być bóle brzucha i wzdęcia oraz problemy z wypróżnieniami i naprzemienne stolce o bardzo twardej konsystencji oraz biegunki. Objawy rozwijają się one stopniowo, nawet przez wiele lat nowotwór nie daje o sobie znać. Na raka jelita mogą wskazywać jednak pewne czynniki, które nie pojawiają się naturalnie, takie, jak obecność krwi w stolcu. Taki objaw jest ponadto wskazaniem do pilnej wizyty u lekarza w celu przeprowadzenia badań diagnostycznych. Z rakiem często wiąże się także znaczna utrata wagi, która nie była planowana, oraz stan niedokrwistości, czyli anemii. Jeżeli pojawiają się u ciebie intensywne bóle brzucha dopadające w nocy również powinieneś zainteresować się wizytą u lekarza.
Rak jelita grubego – diagnostyka i leczenie
Podstawowym badaniem, które umożliwia nie tylko wykrycie nowotworu, ale także wstępne oszacowanie jego rozległości i zbadanie całego jelita, jest kolonoskopia. Dzięki temu badaniu można pobrać również materiał do późniejszej dokładniejszej diagnostyki. Niezbędne jest również wykonanie tomografii komputerowej oraz USG. Co ciekawe, przy podejrzeniu raka jelita wykonuje się także rentgen klatki piersiowej. Głębokość nacieków pozwala ocenić rezonans magnetyczny – dzięki niemu można też ustalić, czy istnieje wskazanie do przedoperacyjnego wykonania radioterapii.
Zaawansowana postać raka z przerzutami kwalifikuje pacjenta do indywidualnej diagnostyki – nie istnieje tutaj jeden standard leczenia. W każdym przypadku jednak należy zbadanie stężenia markera CEA. Dzięki temu oznaczeniu możliwy jest nadzór chorego po wyleczeniu, a nawet po latach, w celu oceny ryzyka nawrotu.
Na każdym odcinku jelita, także w odbytnicy, usuwanie komórek rakowych następuje poprzez zabieg operacyjny. Usuwany jest nie tylko guz, ale także odpowiedni fragment nieobjęty zmianą nowotworową. W przypadku odbytnicy wycinana jest także tzw. krezka. Na tym odcinku zmiany nowotworowe mogą być bardzo rozległe i trudne do usunięcia, dlatego najpierw wykonuje się leczenie przedoperacyjne – adjuwantowe, polegające na radioterapii, nierzadko połączonej także z chemioterapią.
Rak jelita grubego – dieta
W przypadku raka jelita grubego, podobnie jak w obliczu każdego innego nowotworu związanego z przewodem pokarmowym, istotne jest spożywane jedzenie. Często pacjenci cierpią nie tylko z powodu choroby, ale również wynikającego z niej niedożywienia. Wiążą się z nim nawracające biegunki oraz niedrożności wynikające z namnażania się komórek nowotworowych. Odżywienie pacjenta ma kluczowy wpływ na podjęcie konkretnej metody leczenia.
Przed zabiegiem niedożywieni chorzy mogą otrzymać posiłki wzmacniające o wysokiej zawartości białka. Właściwe odżywianie jest elementem procesu leczniczego. Po wyleczeniu nowotworu należy przestrzegać zdrowej diety, która eliminuje tłuszcze nasycone, produkty wysoko przetworzone i o wysokiej zawartości cukrów prostych. Warto postawić na warzywa i produkty o dużej zawartości błonnika i witamin, a także na te, które zawierają spore ilości wapnia.
