W elitarnym klubie biotechnologii

Polpharma, największy polski producent leków, należy do grona 20 największych firm generycznych na świecie. Szczyci się również inwestowaniem w innowacje. Jakiej wielkości to nakłady?

Innowacyjność w branży farmaceutycznej to kluczowy warunek konkurencyjności. Dlatego stale inwestujemy w nowe, potrzebne pacjentom produkty i w nowoczesne technologie ich wytwarzania. W skali całej Grupy w roku 2017 zainwestowaliśmy 11,4 proc. przychodów w badania i rozwój, a w roku 2018 będzie to już prawie 14 proc.

Działające w Polsce globalne koncerny również coraz więcej inwestują w badania i rozwój w naszym kraju. Jaka jest na to odpowiedź Polpharmy?

Cieszymy się, że wielkie międzynarodowe koncerny zaczęły inwestować w Polsce oraz cenić wiedzę i kompetencje Polaków. Nie można jednak porównać skali inwestycji tych firm w Polsce do inwestycji Polpharmy. Jesteśmy nie tylko największą polską firmą farmaceutyczną, ale również największym inwestorem w polskiej ochronie zdrowia.

Od 2000 r. zainwestowaliśmy ponad 3 mld zł w budowę nowoczesnych zakładów, laboratoriów oraz badania i rozwój. Polska to dla Polpharmy kluczowy rynek. Przyczyniamy się do rozwoju polskiej gospodarki w całym łańcuchu wartości, ponieważ to tu swoje leki opracowujemy, tu je produkujemy w oparciu o najnowocześniejsze technologie, stąd je również eksportujemy, realnie wpływając na wzrost gospodarczy oraz poprawę bilansu handlowego kraju.

W ostatnim raporcie Polityki Insight „Czempioni Narodowi. Jakich potrzebuje Polska?” i towarzyszącym mu rankingu, Polpharma zajęła szóste miejsce. To dla firmy jeszcze jeden dowód na to, że jest liderem polskiego rynku farmaceutycznego?

Nasza pozycja w rankingu narodowych czempionów potwierdziła, że Polpharma należy do grona najważniejszych firm dla całej polskiej gospodarki, jest także wizytówką innowacyjności oraz przykładem udanej ekspansji zagranicznej. Zwłaszcza w kategorii „innowacyjność” zajęliśmy bardzo wysoką, trzecią pozycję wśród wszystkich czempionów. Z kolei pod kątem obecności za granicą uplasowaliśmy się na piątym miejscu, wyprzedzając nawet zwycięzcę całego rankingu, KGHM.

Jakie są kluczowe obszary rozwoju firmy?

Rozwijamy się w segmencie zaawansowanych leków generycznych, które wykorzystują innowacyjne technologie oraz przyjazne dla pacjenta postaci leków, zwiększające komfort terapii. Chciałbym podkreślić, że nie wszyscy producenci leków generycznych w Europie i poza nią mają kompetencje do rozwijania tego typu produktów, nazywanych w języku farmaceutycznym „difficult to make”.

Drugą priorytetową dziedziną jest dla nas biotechnologia. Leki biologiczne są nadzieją dla wielu pacjentów cierpiących na ciężkie choroby, takie jak nowotwory czy choroby immunologiczne, u których stosowane do tej pory terapie lekami tradycyjnymi, opartymi na związkach chemicznych, okazywały się nieskuteczne.

Z pewnością nie wszyscy wiedzą, czym są leki biologiczne. W jaki sposób różnią się od leków produkowanych tradycyjnie?

Leki biologiczne to duże, złożone struktury białkowe, które powstają przy udziale żywych organizmów, np. komórek bakterii, drożdży, ssaków. Dają możliwość skutecznego i bezpiecznego leczenia w przypadku ciężkich chorób, takich jak nowotwory, choroby sieroce czy schorzenia o podłożu immunologicznym, np. reumatoidalne zapalenie stawów czy łuszczyca, dla których nie było dotychczas możliwe zastosowanie leków wytworzonych tradycyjnie, w drodze syntezy chemicznej. W porównaniu do klasycznych leków chemicznych są one dużo bardziej skomplikowane w rozwoju i produkcji, wymagają dużo wyższych kompetencji i dużo większych nakładów. Opracowanie oryginalnego leku biologicznego zajmuje 10-14 lat i kosztuje w przybliżeniu 800-1400 mln dolarów.

Ile Polpharma zainwestowała w biotechnologie?

Do tej pory przeznaczyliśmy ok. 700 mln zł na rozwój i produkcję leków biologicznych, a w ciągu następnych kilku lat zamierzamy zainwestować kolejne 1,3 mld zł. Nasze inwestycje biotechnologiczne obejmują laboratorium badań i rozwoju oraz obszar produkcji w Gdańskim Parku Naukowo-Technologicznym, a także nowo budowaną fabrykę w Duchnicach pod Warszawą, gdzie będzie prowadzona produkcja z przeznaczeniem na rynek globalny. Nowa fabryka to jeden z najnowocześniejszych zakładów produkcji biotechnologicznej w Europie i największa inwestycja prowadzona od zera w polskiej branży farmaceutycznej w ostatnich latach.

Jak mówił premier Mateusz Morawiecki, biotechnologia ma być szansą dla polskiej gospodarki, jej kołem zamachowym. Co to oznacza?

Budowa silnego przemysłu biofarmaceutycznego w Polsce nie tylko umożliwi pacjentom dostęp do najnowocześniejszych terapii, a polskiej gospodarce da impuls do rozwoju w jednym z najbardziej innowacyjnych sektorów medycyny, lecz także da nam szansę na ekspansję zagraniczną – na wzór Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii czy Korei Południowej. O ile w produkcji generycznej jest ogromna konkurencja, o tyle sektor biotechnologiczny jako bardziej kosztochłonny i bardziej zaawansowany technologicznie jest bardziej elitarny. Kierunek ten wpisuje się w Strategię Odpowiedzialnego Rozwoju, wspierając globalizację polskiego przemysłu, rozwój innowacyjnych technologii i nowoczesnej infrastruktury, a także budowę nowoczesnych kompetencji we współpracy z nauką.

Czy właśnie biotechnologia może się stać polską specjalnością?

Mamy potencjał w tej dziedzinie. Jednak polski sektor biofarmaceutyczny jest jeszcze bardzo młody, a rozwój i produkcja leków biologicznych są wciąż wielkim wyzwaniem dla polskich firm ze względu na konieczność posiadania odpowiednich kompetencji oraz bardzo wysokie koszty inwestycji. Będziemy w stanie reinwestować nasze zyski w biotechnologię wtedy, gdy nasza podstawowa działalność w dziedzinie leków generycznych będzie dalej się rozwijać. Niestety, wobec często zmieniających się warunków prowadzenia biznesu i stałej presji na obniżkę cen staje się to coraz trudniejsze. Dlatego odpowiednie warunki dla funkcjonowania branży generycznej mają istotny wpływ także na rozwój polskiej biotechnologii.

Biorąc pod uwagę to, że cykl inwestycyjny i rozwojowy w branży farmaceutycznej jest dłuższy od cyklów politycznych, szczególnie ważne jest dla nas zapewnienie stabilności regulacji oraz strategiczne porozumienie na poziomie administracji publicznej i wszystkich kluczowych interesariuszy po to, by tę dziedzinę wspierać. Potrzebne są skuteczne rozwiązania prawne, instrumenty finansowania działalności badawczo-rozwojowej i tworzenie centrów kompetencyjnych, by w pełni wykorzystać potencjał tego młodego sektora. Liczymy na to, że ze względu na wielkość i strategiczny wymiar inwestycji w dziedzinie biotechnologii realizowanych przez Pol­pharmę będziemy ważnym partnerem polskiego rządu w tworzeniu pozytywnych warunków regulacyjnych i biznesowych dla polskiej biotechnologii.

Jakie korzyści z biotechnologii już ma – i będzie mieć w przyszłości – polska gospodarka, polscy lekarze, naukowcy, pacjenci?

Korzyści z rozwoju polskiej biotechnologii są mierzalne. Dzięki niższym kosztom terapii lekami biopodobnymi więcej polskich pacjentów cierpiących na ciężkie choroby będzie mogło skorzystać z nowoczesnego leczenia. Dla płatnika oznacza to zmniejszenie wydatków, a co za tym idzie – uwolnienie środków na inne leki potrzebne pacjentom.

Biotechnologia, jako przemysł wysokich technologii, wymaga również aktywnej współpracy z nauką. Polskim naukowcom stwarza to możliwość rozwoju w kraju, pozwala na wspólne pozyskiwanie środków unijnych z uczelniami i ośrodkami naukowymi oraz przyczynia się do rozwoju polskiej gospodarki w oparciu o wiedzę. To także unikatowa szansa globalizacji polskich produktów i zwiększenia konkurencyjności kraju w wyjątkowo innowacyjnej dziedzinie. Słowem – Polska ma ogromną szansę zbudować silny lokalny przemysł biotechnologiczny, który będzie w stanie konkurować w skali międzynarodowej. Może to przynieść nam wszystkim znaczące korzyści, ale wymaga skoordynowanych działań ze strony rządu, wspierających rozwój tego młodego sektora.