Kiedy uzależnienie alkoholowe rodzica odbija się na dziecku?

Dla tych, którzy prowadzą terapie rodzin dotkniętych tym problemem, odkrycia pozostawiły wiele pytań bez odpowiedzi. Po pierwsze, rodzice z zaburzeniami związanymi z zażywaniem takich środków częściej traktują swoje dzieci surowo, ale nie robią tego przez cały czas. Naukowców ciekawiło, jakie są wyzwalacze. Po drugie, czy i jak matki uzależnione od tych środków (oraz ich terapeuci) mogą przewidzieć trudności w trudnych sytuacjach rodzicielskich.

Lepszy wgląd w te zagadnienia ma kluczowe znaczenie, jeśli weźmie się pod uwagę powszechność uzależnienia od alkoholu i jego szkodliwy wpływ na rozwój dziecka. W szczególności uzależnienie od alkoholu wśród matek w wieku rozrodczym stale rośnie. Badania wykazały, że działanie alkoholu jest silniejsze wśród kobiet, powoduje obniżoną tolerancję na stres i zakłóca wiele złożonych procesów poznawczych potrzebnych do wrażliwego i wspierającego rodzicielstwa.

Przyczyny trudnego rodzicielstwa

Nowe badanie przeprowadzone przez zespół psychologów z University of Rochester i University of Minnesota przyczyniło się do znacznego postępu w kierunku odpowiedzi na oba pytania.

Autorka główna Debrielle Jacques, doktorantka z Rochester obserwowała matki i ich dzieci w dwóch kontekstach: podczas swobodnej zabawy i podczas sprzątania. Następnie oceniono interakcje każdej matki w dziewięciostopniowej skali. Naukowcy zebrali również spostrzeżenia na temat temperamentu dziecka poprzez inny zestaw eksperymentów i ocenili uzależnienie matki od alkoholu za pomocą powszechnie stosowanego harmonogramu wywiadów diagnostycznych. Badanie skupiało się na rodzinach z mniejszości etnicznych i rodzinach o niskich dochodach. Grupa wysokiego ryzyka liczyła 201 matek z dwuletnimi dziećmi.

W ciągu roku surowość wobec dzieci wśród matek nieuzależnionych od alkoholu spadła o 36 procent, podczas gdy wzrosła o około 9 procent w przypadku matek uzależnionych od alkoholu.

Czym dokładnie jest trudne rodzicielstwo? Jak zdefiniowali to naukowcy, może obejmować komunikację niewerbalną, taką jak gniewny lub pogardliwy wyraz twarzy oraz groźne postawy ciała; ekspresję emocjonalną, taką jak drażliwość, brak cierpliwości i wrażliwości, sarkastyczne komentarze i krótkie odpowiedzi; lub odrzucenie, takie jak ignorowanie dziecka, okazywanie mu pogardy lub wstrętu wobec dziecka lub jego zachowania, lub zaprzeczanie jego potrzebom.

Jacques i jej współautorzy – profesorowie psychologii z Rochester Melissa Sturge-Apple i Patrick Davies oraz Dante Cicchetti, profesor i dyrektor ds. badań w Instytucie Rozwoju Dziecka Uniwersytetu Minnesoty stwierdzili, że:

• Matki uzależnione od alkoholu działają bardziej surowo podczas dyscyplinowania, ale nie podczas zabawy z dzieckiem.
• Matki uzależnione od alkoholu stosują surowszą dyscyplinę, gdy ich dziecko jest bardzo sfrustrowane, ale nie wtedy, gdy ich dziecko jest smutne lub przerażone.
• Temperament dziecka odgrywa bezpośrednią rolę w reakcji matek: kiedy dzieci wyrażają intensywne negatywne emocje, takie jak bunt i gniew lub cechy agresywne, matki częściej reagują ostro.

Uzależnienie matki od alkoholu jest znaczącym wskaźnikiem trudnego rodzicielstwa w czasie – znacznie przewyższającym inne czynniki ryzyka, takie jak zaburzenia psychiczne, wiek matki i dochód rodziny. W szczególności surowe rodzicielstwo wśród matek nieuzależnionych od alkoholu spadło o 36 procent w ciągu jednego roku badań; jednak wśród matek uzależnionych od alkoholu surowe rodzicielstwo wzrosło w tym samym czasie o około 9 procent.

Alkohol zakłóca procesy poznawcze

Matki z większymi trudnościami psychologiczno-behawioralnymi wynikającymi z upośledzenia alkoholowego – które również mają dzieci z wyższymi poziomami negatywnych emocji, zachowań i cech – wykazują wyższy poziom trudności w rodzicielstwie w miarę upływu czasu. Matki z zaburzeniami związanymi z alkoholem były o około 66 procent bardziej narażone na zaostrzenie z upływem czasu w porównaniu do matek bez zaburzeń związanych z alkoholem.

Sturge-Apple zauważa, że uzależnienie od alkoholu „może zakłócać procesy poznawcze, emocjonalne, które regulują reakcję rodzica wobec dziecka, które zachowuje się w trudny sposób. Dlatego matki uzależnione od alkoholu mogą mieć trudności z reagowaniem na gniewne i wymagające dzieci za pomocą niekonsekwentnych strategii.

Jacques zwraca uwagę, że podczas sprzątania celem matki jest, aby dziecko posłuchało; ale często dzieci nie słuchają i zamiast tego reagują na swój temperamentny sposób. „Teraz musi także walczyć ze sposobem, w jaki reaguje na nią dziecko – co stanowi dodatkowe zagadnienie. W przypadku matek, które mają wiele zaburzeń związanych z alkoholem, wiemy, że i tak rodzenie jest dla nich stresujące, co sprawia, że ​​jest to rodzaj potrójnego stresora” – mówi Jacques.

Zespół ma nadzieję, że badanie rzuci nowe światło na wyjątkowe wyzwania rodzicielskie, przed którymi stoją matki cierpiące na problemy związane z alkoholem – „szczególnie wrażliwa grupa, której brakowało w centrum uwagi badań”. Według Jacquesa kobiety te często dochodzą do macierzyństwa z wyższym poziomem traum. „Te kobiety mogły doświadczyć, nawet od wcześniejszego wieku, wyższego wskaźnika wykorzystywania seksualnego, emocjonalnego lub fizycznego”.