Jakie korzyści mogą wyniknąć w związku ze zmianami w ustawie refundacyjnej − dla branży, dla takich firm jak GSK, a także dla pacjentów i systemu ochrony zdrowia?
Obecnie obowiązująca ustawa refundacyjna weszła w życie w 2012 r. GSK jest jedną z tych firm, które już od wielu lat popierają opinie, że tak ważna regulacja powinna być nowelizowana, by odpowiadała obecnym wyzwaniom i zmieniającej się rzeczywistości. Ustawy podatkowe czy covidowa były zmieniane rocznie nawet kilkadziesiąt razy, więc sam fakt, że ustawa refundacyjna będzie nowelizowana po ponad dziesięciu latach, odczytuję jako pozytywny.
Uważam, że ważne dla systemu ochrony zdrowia regulacje powinny być analizowane, szeroko konsultowane i nowelizowane częściej niż raz na dekadę. Część rozwiązań zaproponowanych w nowelizacji ustawy najlepiej oceni praktyka. Już dziś można jednak przewidywać, że na przykład wprowadzone dodatkowe, bardziej elastyczne rozwiązania dotyczące sytuacji, gdy lek traci wyłączność rynkową, mogą być korzystne zarówno dla funkcjonowania systemu ochrony zdrowia, jak i dostępności leków refundowanych dla pacjentów w przyszłości.
Jak zwiększyć konkurencyjność Polski pod kątem innowacji i przyciągania zagranicznych inwestycji?
Polska ma duży potencjał zarówno rozwoju przemysłu farmaceutycznego, jak i przyciągania międzynarodowych inwestycji oraz wzmacniania innowacyjności. Żeby go wykorzystać w jeszcze większym stopniu, niezbędne jest prowadzenie prorozwojowej polityki refundacyjno-cenowej czy wdrożenie refundacyjnego trybu rozwojowego, który wspierałby aktywności firm krajowych oraz zagranicznych, budujących ekosystem proinnowacyjny. Z perspektywy pacjentów niezwykle istotne jest zagwarantowanie dostępności do leków i szczepionek, szczególnie poprzez sprawnie działający system refundacyjny. Warto wspierać rozwiązania, również te regulacyjne, które będą zwiększać atrakcyjność Polski w Europie, oraz szerzej – konkurencyjność Europy na tle innych gospodarek globalnych.
Dlaczego inwestorzy międzynarodowi, tacy jak GSK, wybierają Polskę?
Polska ma strategiczną lokalizację w sercu Europy. Jesteśmy innowacyjnym krajem z ogromnym potencjałem, choćby wyrażonym w kilkudziesięciu tysiącach start-upów rozwijających się w nowoczesnych technologiach, wysokiej ekspertyzie w obszarach farmacji i biotechnologii oraz kapitale ludzkim mierzonym pod kątem umiejętności czy liczby studentów. Dla firmy biofarmaceutycznej takiej jak GSK, która łączy naukę, technologię oraz umiejętności w celu pokonywania chorób, są to bardzo ważne obszary proinwestycyjne. Oczywiście stabilność ekonomiczna, kondycja gospodarki czy koszty pracy mają również duże znaczenie, szczególnie przy podejmowaniu decyzji dotyczących nowych inwestycji.
GSK jest partnerem polskiej gospodarki. Proszę o przybliżenie firmy jako inwestora na naszym rynku.
GSK działa w Polsce od blisko 45 lat i jest jednym z największych inwestorów w przemyśle farmaceutycznym. Od 1998 r. firma zainwestowała w naszym kraju w sumie ponad 2,23 mld zł, wspierając gospodarczo-społeczny rozwój kraju. Biorąc pod uwagę bezpośrednie zatrudnienie, a także efekt pośredni i indukowany działalność GSK w Polsce przyczynia się do utrzymania ponad 9,7 tys. miejsc pracy. Tylko w 2021 roku zostało utworzonych 750 nowych wysokospecjalistycznych miejsc pracy, a w 2020 r. GSK przekazała do budżetu państwa w sumie 297 mln zł z podatków i innych danin publicznych. Najwięcej przypada na składki ZUS po stronie pracownika i pracodawcy, CIT oraz PIT potrącany z wynagrodzeń brutto.
Suma wynagrodzeń wypłaconych pracownikom, wliczając osoby zatrudnione w zakładzie produkcyjnym w Poznaniu, sięgnęła 295 mln zł. Natomiast całkowity wpływ na dochody netto polskich gospodarstw domowych wyniósł 494,2 mln zł. Każda złotówka wynagrodzenia netto w spółkach GSK przyczyniła się do wygenerowania 1,68 zł dodatkowego wynagrodzenia netto w otoczeniu, a każde miejsce pracy w strukturach GSK prowadzi do utworzenia kolejnych trzech miejsc pracy w innych polskich firmach. Inwestujemy także w badania kliniczne prowadzone w kraju. W 2021 r. sfinansowaliśmy badania o wartości 47,5 mln zł − to o 64 proc. więcej niż w roku 2020 i 185 proc. więcej niż w 2019 r. Polski oddział GSK należy do najbardziej innowacyjnych firm działających w naszym kraju i ma istotne znaczenie dla rozwoju krajowej branży farmaceutycznej oraz całej polskiej gospodarki.
Jakie są główne obszary terapeutyczne GSK?
GSK oferuje leki i szczepionki w czterech obszarach terapeutycznych. To szerokie portfolio szczepionek dla dzieci i dorosłych, leki specjalistyczne stosowane w: chorobach zakaźnych, HIV, onkologii oraz chorobach układu oddechowego i immunologicznego. Niezwykle istotnym obszarem są dla nas szczepionki, szczególnie te przeznaczone dla dorosłych. Polskie społeczeństwo żyje coraz dłużej i wszyscy chcielibyśmy, żeby to życie było coraz bardziej komfortowe, jeśli chodzi o zdrowie. Wiemy przecież, że im człowiek starszy, tym jego odporność na infekcje spada.
W takim kontekście profilaktyka zdrowotna nabiera szczególnego znaczenia. Gdyby mnie zapytano o to, co dla mnie jest priorytetem w ochronie zdrowia, wymieniłbym bez wahania potrzebę wprowadzenia kalendarza szczepień dla dorosłych, mając na uwadze m.in. profilaktykę półpaśca i zakażeń RSV. Od kilku lat szczepionki przeciwko grypie, pneumokokom i HPV są już refundowane i warto ten obszar rozwijać, mając na uwadze nowe szczepionki oraz zmniejszanie odpłatności dla pacjentów, szczególnie że w większości innych krajów UE szczepienia dla dorosłych są całkowicie refundowane albo na znacznie niższym poziomie współpłacenia niż w Polsce. Nowelizacja listy 75+ w kierunku poszerzenia wykazu bezpłatnych leków i szczepionek dla osób powyżej 65. roku życia jest jednym z takich rozwiązań w naszym kraju. A przecież nie ma lepszej profilaktyki niż zapobieganie chorobom poprzez szczepienia ochronne.
Warto wspomnieć o dynamicznie rozwijającym się obszarze onkologii. To terapie stosowane w nowotworach ginekologicznych – u pacjentek z rakiem jajnika czy rakiem endometrium. W tej drugiej grupie chorych do tej pory nie były refundowane żadne leki innowacyjne. Dzięki współpracy i dialogowi między Ministerstwem Zdrowia, ekspertami, grupami pacjentów oraz GSK już od 1 września polskie pacjentki będą miały zapewniony dostęp do innowacyjnego leku, który będzie miał wskazanie do stosowania w monoterapii u pacjentek z nawrotowym i/lub zaawansowanym rakiem endometrium.
To ważne, zwłaszcza że jesteśmy krajem o jednym z najwyższych poziomów śmiertelności z powodu tego nowotworu w całej UE. Ponadto GSK ciągle rozwija terapie antyretrowirusowe stosowane w leczeniu zakażenia HIV – doustne terapie dwulekowe oraz terapie iniekcyjne długodziałające. Cieszymy się, że są one w Polsce dostępne. GSK rozwija również terapie w leczeniu biologicznym ciężkiej astmy eozynofilowej – są już zarejestrowane nowe wskazania, które także powinny być udostępnione polskim pacjentom.
Połączenie nauki, technologii i umiejętności, aby razem pokonywać choroby i czynić ludzkie życie bardziej komfortowym, to cel naszej firmy, który z powodzeniem realizujemy w Polsce od lat, i mamy nadzieję, że w świetle zmian ustawowych proces ten ma szansę przebiegać jeszcze sprawniej.
Rozmawiała: Katarzyna Pinkosz