Zasady udzielania pierwszej pomocy nieco różnią się w przypadku noworodka oraz niemowlęcia, dzieci powyżej 1 roku życia, starszych dzieci i osób dorosłych. Warto wiedzieć, w jaki sposób wykonać resuscytację krążeniowo-oddechową dziecka, bo do niebezpiecznej sytuacji może dojść w najmniej oczekiwanym momencie.
Na nagłe zatrzymanie krążenia na skutek zatrzymania akcji serca wskazują m.in. utrata przytomności, brak reakcji na bodźce, brak oddechu lub bardzo słaby oddech oraz brak pulsu. Należy pamiętać, że w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia dziecka musimy zadbać także o własne bezpieczeństwo. Jeżeli nie jesteśmy jedynymi świadkami zdarzenia, to powinniśmy podzielić zadania pomiędzy wszystkich jego uczestników. Jednym z najważniejszych działań jest zabezpieczenie miejsce zdarzenia. Choć jest to bardzo trudne, musimy postarać się uspokoić emocje. Dyspozytor medyczny udzieli dokładnych instrukcji dotyczących postępowania w konkretnej sytuacji zagrożenia zdrowia i życia.
U dzieci najczęściej dochodzi do utraty przytomności na skutek problemów z oddychaniem, upadku, bardzo wysokiej gorączki, która towarzyszy niektórym infekcjom, a także wypadków komunikacyjnych. Utratę przytomności i nagłe zatrzymanie krążenia na skutek zatrzymania akcji serca może również spowodować niedrożność dróg oddechowych, która jest skutkiem zadławienia oraz m.in. ostra reakcja alergiczna – wstrząs anafilaktyczny.
Niezależnie od przyczyny, gdy dziecko straci przytomność, nie reaguje na bodźce, nie oddycha lub oddycha nieprawidłowo, nie wyczuwasz pulsu lub jest on słaby, musisz rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową.
W skład resuscytacji krążeniowo oddechowej wchodzą podstawowe i zaawansowane zabiegi resuscytacyjne. Podstawowe zabiegi resuscytacyjne, które możemy wykonać, zanim przyjedzie pogotowie ratunkowe to w przypadku dzieci:
- sprawdzenie ogólnego stanu dziecka;
- wezwanie służb ratowniczych i zabezpieczenie miejsca zdarzenia,
- odchylenie głowy dziecka w celu udrożnienia dróg oddechowych,
- wykonanie 5 oddechów ratowniczych,
- naprzemienne wykonywanie 15 uciśnięć klatki piersiowej dziecka i 2 oddechów ratowniczych – w przypadku noworodków i niemowląt uciskanie klatki piersiowej powinno odbywać się za pomocą palca wskazującego i palca środkowego, do momentu przyjazdu pogotowia ratunkowego lub do momentu, gdy dziecko zacznie prawidłowo oddychać.
Podstawowe zabiegi resuscytacyjne w przypadku osoby dorosłej:
- sprawdzenie stanu poszkodowanego i zabezpieczenie miejsca zdarzenia,
- wezwanie służb ratowniczych,
- udrożnienie dróg oddechowych,
- naprzemienne wykonywanie 30 uciśnięć klatki piersiowej i 2 oddechów ratowniczych do momentu przyjazdu pogotowia ratunkowego lub odzyskania przytomności przez poszkodowanego.
Resuscytacja krążeniowo-oddechowa niemowląt do 1. roku życia
Po pierwsze i najważniejsze – oceń bezpieczeństwo własne i bezpieczeństwo dziecka oraz wezwij pogotowie ratunkowe, dzwoniąc pod numer 999 lub 112. Przełącz telefon na tryb głośnomówiący i postępuj zgodnie ze wskazówkami dyspozytora medycznego – w sytuacji stresowej często zapominamy, w jaki sposób udzielić pierwszej pomocy.
Zanim rozpoczniesz resuscytację krążeniowo-oddechową dziecka, zadbaj o udrożnienie dróg oddechowych – drogi oddechowe udrożniamy poprzez odchylenie głowy dziecka do tyłu.
Prawidłowe udrożnienie dróg oddechowych u dziecka, u którego nie podejrzewamy uszkodzenia kręgosłupa, uwzględnia rękoczyn czołowo-żuchwowy:
- ułóż jedną dłoń na czole dziecka,
- drugą dłoń ułóż na żuchwie dziecka,
- odegnij głowę dziecka do tyłu, aby usta dziecka były skierowane centralnie do góry.
Utrzymując odchylenie głowy dziecka, sprawdź, czy w jamie ustnej nie znajdują się ciała obce. Jeżeli doszło do zadławienia, trzeba dążyć do usunięcia ciała obcego z jamy ustnej. Jeżeli dziecko mogło doznać urazu w obrębie kręgosłupa, trzeba wykonać manewr wysunięcia żuchwy do przodu bez odchylania głowy dziecka do tyłu.
Czytaj też:
Pomoc przy zadławieniu – schemat działania, różnice między zadławieniem a zakrztuszeniem
Następnie trzeba sprawdzić, czy oddech powrócił, przysuwając swój policzek do ust dziecka w celu wyczucia ruchu wydychanego powietrza, obserwując jednocześnie unoszenie klatki piersiowej.
Jeżeli po udrożnieniu dróg oddechowych niemowlę nadal nie oddycha lub oddech dziecka jest nieprawidłowy, to wykonaj 5 oddechów ratowniczych, a następnie rozpocznij uciskanie klatki piersiowej dziecka. W przypadku resuscytacji krążeniowo-oddechowej niemowląt należy pamiętać, aby uciskać klatkę piersiową dziecka palcem wskazującym i środkowym na głębokość 1/3 wysokości klatki piersiowej. Przy oddechach ratowniczych nie zatykaj palcami nosa niemowlęcia, jeżeli możliwe jest objęcie ustami ust i nosa dziecka. Jeżeli niemożliwe jest objęcie ustami nosa i ust dziecka, to wykonuj oddechy ratownicze jedynie przez nos dziecka lub usta dziecka. Pamiętaj o uszczelnieniu otworu, którym może uciekać wtłaczane do płuc powietrze – jeżeli wykonujesz sztuczne oddychanie przez usta, to delikatnie ściśnij płatki nosa dziecka.
Naprzemiennie wykonuj 2 oddechy ratownicze i 15 uciśnięć klatki piersiowej. Oddechy ratownicze wykonuj powoli – wtłaczaj powietrze do ust lub nosa niemowlęcia obserwując, czy unosi się klatka piersiowa dziecka.
Resuscytacja krążeniowo-oddechowa dziecka powyżej 1. roku życia
Uzyskaj drożność dróg oddechowych dziecka. Jeżeli po tej czynności dziecko nadal nie oddycha lub oddech jest nieprawidłowy to:
- ułóż dłoń pośrodku klatki piersiowej w dolnej połowie mostka – utrzymuj wyprostowane ramię prostopadle do klatki piersiowej i przystąp do uciskania klatki piersiowej,
- wykonaj 15 uciśnięć klatki piersiowej,
- wykonaj 2 oddechy ratownicze przez usta dziecka, pamiętając o zatkaniu jego nosa.
Naprzemienne uciskanie klatki piersiowej dziecka i oddechy ratownicze wykonuj do momentu przyjazdu pogotowia lub powrotu funkcji życiowych. Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości i np. nie wiesz, ile uciśnięć klatki piersiowej wykonać, poproś o pomoc dyspozytora medycznego.
Czytaj też:
Resuscytacja krążeniowo-oddechowa (RKO) u dorosłych i dzieci – rodzaje i jak wykonaćCzytaj też:
Pierwsza pomoc przedmedyczna – kto jest zobowiązany do wykonania, zasady