Nadmierne i niekontrolowane zakupy to niezwykle powszechne i narastające zjawisko. Do tej pory nie istniały jednak naukowe kryteria jego oceny. Z tego też powodu zakupoholizm nie został oficjalnie uznany jako choroba. Naukowcy z Uniwersytetu Flindersa postanowili opracować pierwsze kryteria diagnostyczne, które pozwoliłyby zbadać zjawisko nadmiernych zakupów.
Nowa skala badań nad zakupami
Jej autorem jest australijski zespół badawczy kierowany przez profesora Mike'a Kyriosa i doktora Dana Fassnachta. Stworzona przez nich Skala Oceny Nadmiernego Kupowania (EBRS), stanowi istotny, pierwszy krok w mierzeniu zakupoholizmu. Może też pomóc w opracowaniu wskazówek dla osób cierpiących na tę przypadłość. Profesor Kyrios podkreślił, że skala pomoże zespołowi badawczemu stworzyć podstawę do badania zjawiska nadmiernych zakupów. Będzie ona rozwijana w dalszych etapach projektu.
Co decyduje o zakupoholizmie?
Głównym wyznacznikiem w nowo powstałych kryteriach było silne przekonanie o korzyściach, jakie odnosimy z nabywania towarów i usług. Przekonanie to sprawia, że podejmujemy kolejne decyzje zakupowe. Tak rozpoczyna się błędne koło, które może być początkiem prawdziwego problemu. Naukowcy wskazali także na istotne w zakupoholizmie kryterium płci oraz wieku. Kobiety i młodsi ludzie wykazywali bowiem większą chęć do robienia niepotrzebnych zakupów.
„Silne przekonanie, że kupno przedmiotu doprowadzi do bezpieczeństwa emocjonalnego, wyjaśnia w pewnym stopniu, dlaczego ludzie nie mogą kontrolować swoich pragnień zakupów” – mówi dr Fassnacht.
Profesor Kyrios dodał, że nadmierne kupowanie wydaje się być strategią, którą ludzie stosują w celu zrekompensowania sobie pewnych braków. Dotyczą one tego, jak postrzegamy własną osobę i czy jesteśmy z siebie zadowoleni. Ludzie niepewni swojej wartości częściej mogą ulegać nadmiernym zakupom i utrwalać tym samym taki schemat postępowania.
Jak leczyć zakupoholizm?
Kompleksowe wytyczne oparte na nowej Skali Oceny Nadmiernego Kupowania (EBRS) są nadal w trakcie opracowywania przez zespół badawczy. W magazynie Journal of Obsessive-Compulsive and Related Disorders pojawił się artykuł szczegółowo analizujący ich dotychczasowe założenia. Naukowcy we współpracy ze Szkołą Medyczną w Hannoverze stworzyli także ankietę, która pomoże im opracować rozszerzone kryteria zaburzeń niekontrolowanych zakupów. Została skierowana do ekspertów w pokrewnych dziedzinach z całego świata. Badacze mają nadzieję, że taka współpraca pozwoli im opracować podstawy terapii zakupoholizmu.
Czytaj też:
Jak funkcjonują polscy zakupoholicy?