O tym, jakie produkty lecznicze, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne trafią na listę antywywozową decyduje Główny Inspektorat Farmaceutyczny (GIF) w porozumieniu z resortem zdrowia. Swoje ustalenia opiera na informacjach zebranych od aptek. Przekazują one dane dotyczące środków, których ilość na rynku farmaceutycznym jest niewystarczająca, by zaspokoić potrzeby pacjentów. Podstawą do umieszczenia określonego medykamentu w spisie leków zagrożonych niedostępnością jest stwierdzenie, że brakuje go w co najmniej 5 procentach aptek w danym województwie.
Leki przeciwcukrzycowe i przeciwbólowe zagrożone niedostępnością
W wykazie opublikowanym w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa Zdrowia znalazły się 224 pozycje. Spis obejmuje między innymi preparaty wykorzystywane w hormonalnej terapii zastępczej, a także w leczeniu pacjentów onkologicznych oraz tych zmagających się z półpaścem, padaczką czy chorobami układu oddechowego powodującymi skurcz oskrzeli. Ponadto w aptekach może zabraknąć leków na schorzenia, takie jak:
- cukrzyca,
- półpasiec,
- schizofrenia,
- akromegalia (choroba związana z nadmiernym wydzielaniem hormonu wzrostu),
- mukowiscydoza,
- nadciśnienie tętnicze,
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
- choroba Leśniowskiego i Crohna,
- zespół Pradera i Willego (zespół wad wrodzonych o podłożu genetycznym),
- moczówka prosta ośrodkowa (zaburzenie objawiające się wydalaniem bardzo dużych ilości moczu),
- zespół wielotorbielowatych jajników,
- zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD),
- przewlekłe zapalenie trzustki,
- niewydolność serca,
- astma,
- alergia,
- obrzęk naczynioruchowy.
Zagrożone niedostępnością są również leki przeciwbólowe, środki wykorzystywane w profilaktyce odrzucenia przeszczepów oraz preparaty stosowane w profilaktyce przedporodowej związanej z komplikacjami w przebiegu ciąży. Chodzi tu na przykład o poronienie, wewnątrzmaciczne obumarcie płodu, krwotok przezłożyskowy itp. Co więcej, braki w asortymencie aptek mogą odczuć pacjenci zmagający się ze wzmożonym napięciem mięśniowym. Objaw ten występuje w przebiegu różnych schorzeń. Jest charakterystyczny między innymi dla dziecięcego porażenia mózgowego, udaru naczyniowego mózgu, stwardnienia rozsianego czy chorób zwyrodnieniowych rdzenia kręgowego. Lista antywywozowa obejmuje też wyroby medyczne (cewniki urologiczne) oraz środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego stosowane w diecie eliminacyjnej.
Braki leków w aptekach – co robić w tej sytuacji?
W sytuacji, gdy w aptece nie ma leku przepisanego pacjentowi przez lekarza, farmaceuta zwykle wydaje choremu zamiennik danego medykamentu, czyli preparat, który ma takie samo działanie i wskazanie terapeutyczne, jak oryginał. Klient może również otrzymać środek zalecony przez lekarza, ale na przykład w mniejszym stężeniu. W takim przypadku farmaceuta pomaga w przeliczeniu dawki i dostosowaniu ilości preparatu, zgodnie z informacjami zamieszczonymi na recepcie.
Czytaj też:
Od stycznia 2024 zmiany na listach leków. Które dostaniemy ze zniżką, a które bezpłatnieCzytaj też:
„Minister od leków” z nagrodą Wprost. „To, co robię, ma przełożenie na życie pacjentów”