Wirus Nipah (NiV) jest przenoszony jest ze zwierząt na ludzi, przez skażoną żywność lub bezpośrednio między ludźmi. Wirus zaraża wiele zwierząt i powoduje poważne choroby, co stanowi ogromne zagrożenie dla zdrowia publicznego.
Skąd wziął się wirus Nipah?
Wirus Nipah został po raz pierwszy rozpoznany w Malezji podczas wybuchu epidemii wśród hodowców świń 1999 r. Od tego czasu nie zgłoszono tam żadnych nowych ognisk. W 2001 pojawił się w Bangladeszu i od tego czasu występuje tam okresowo. Wirus pojawił się także we wschodnich Indiach. Regiony szczególnie zagrożone infekcją to Kambodża, Ghana, Indonezja, Madagaskar, Filipiny i Tajlandia.
Objawy wirusa Nipah
U zarażonych osób początkowo pojawiają się takie objawy jak gorączka, bóle głowy, bóle mięśni, wymioty i ból gardła. Mogą wystąpić też zawroty głowy, senność i zaburzenia świadomości, a także objawy neurologiczne wskazujące na ostre zapalenie mózgu. W ciężkich przypadkach występuje zapalenie mózgu i drgawki. Czas od zakażenia do wystąpienia objawów standardowo wynosi od 4 do 14 dni.
Diagnoza
Zakażenie wirusem Nipah można zdiagnozować na podstawie wywiadu klinicznego i rekonwalescencji choroby. Stosuje się testy RT-PCR (reakcja łańcuchowa polimerazy w czasie rzeczywistym) z płynów ustrojowych i enzymatyczne testy immunosorpcyjne (ELISA) do wykrywania przeciwciał. Inne stosowane testy obejmują test reakcji łańcuchowej polimerazy (PCR) i izolację wirusa za pomocą hodowli komórkowej.
Czy wirus Nipah jest groźny?
Wskaźnik śmiertelności wirusa Nipah szacowany jest od 40% do 75%. Może się różnić w zależności od epidemii, lokalnych możliwości nadzoru i zarządzania epidemią. Wirus jest szczególnie groźny dla osób, które przeszły ostre zapalenie mózgu – większość w pełni wyzdrowieje, ale może cierpieć na długotrwałe schorzenia neurologiczne. U około 20% pacjentów zdarzają się napady padaczkowe i zmiany osobowości.
Wirus Nipah a nietoperze
Nietoperze owocożerne z rodziny Pteropodidae (szczególnie gatunki należące do rodzaju Pteropus) są naturalnymi żywicielami wirusa Nipah. Rozmieszczenie geograficzne henipawirusów pokrywa się z rozmieszczeniem kategorii Pteropus. Afrykańskie nietoperze owocożerne z rodzaju Eidolon, z rodziny Pteropodidae, okazały się dodatnie pod względem przeciwciał wirusów Nipah i Hendra, co wskazuje, że wirusy te mogą być obecne w geograficznym rozmieszczeniu nietoperzy Pteropodidae w Afryce.
Wirus Nipah a inne zwierzęta
Wirus Nipah jest wysoce zaraźliwy dla świń. Ogniska wirusa Nipah u świń i innych zwierząt, takich jak konie, kozy, owce, koty i psy, po raz pierwszy odnotowano podczas pierwszego wybuchu epidemii w Malezji w 1999 r. Zakażona świnia może nie wykazywać żadnych objawów, ale u niektórych rozwija się ostra gorączka, utrudniony oddech i objawy neurologiczne. Należy podejrzewać obecność wirusa, jeśli świnie mają również nietypowy, szczekający kaszel lub jeśli u ludzi występują przypadki zapalenia mózgu.
Jak zapobiegać wirusowi Nipah?
Obecnie nie ma dostępnych szczepionek przeciwko wirusowi Nipah. Rutynowe czyszczenie i dezynfekcja ferm trzody chlewnej może skutecznie zapobiegać infekcjom. Podczas obchodzenia się z chorymi zwierzętami lub ich tkankami należy nosić rękawice i odzież ochronną. W miarę możliwości ludzie powinni unikać kontaktu z zakażonymi zwierzętami. Możliwy jest nakaz uboju zakażonych zwierząt, pod ścisłym nadzorem pochówku lub spalania zwłok.
W przypadku braku szczepionki jedynym sposobem na ograniczenie lub zapobieganie infekcji u ludzi jest zwiększanie świadomości na temat czynników ryzyka i informowanie o środkach zapobiegawczych. Należy unikać bliskiego, niezabezpieczonego kontaktu fizycznego z osobami zakażonymi wirusem Nipah. Wysiłki mające na celu zapobieganie wirusowi powinny w pierwszej kolejności skupić się na zmniejszeniu dostępu nietoperzy do soku palmowego i innych świeżych produktów spożywczych.
