Cholesterol jest transportowany w organizmie przez białka. Takie połączenie cholesterolu z białkiem nazywamy lipoproteiną. HDL (lipoproteina wysokiej gęstości, ang. high-density lipoprotein) korzystnie wpływa na zdrowie serca. Transportuje cholesterol z tętnic do wątroby, gdzie jest on usuwany. LDL (lipoproteina niskiej gęstości, ang. low-density lipoprotein) przenosi cholesterol z wątroby do tkanek. Dlatego najważniejsze są właściwe proporcje między HDL a LDL oraz między HDL a trójglicerydami, czyli cholesterolem ogólnym. Jak wykazali naukowcy z Uniwersytetu Harvarda, osoby z najwyższym wśród badanych stosunkiem trójglicerydów do HDL były obciążone 16-krotnie wyższym ryzykiem zawału serca niż osoby o najniższym wskaźniku. Najlepszy stosunek trójglicerydów do HDL wynosi 2 do 1 lub mniej. Ci, którzy mają więcej HDL niż 70 mg/dl, a jednocześnie właściwy poziom trójglicerydów, żyją dłużej i w lepszym zdrowiu niż inni (mężczyźni średnio o pięć, a kobiety o siedem lat dłużej niż ci z mniejszym stężeniem HDL). Wysokiego poziomu cholesterolu LDL nie można ignorować. Złogi lipidowe, odkładając się w tętnicach, zwężają je. To obciąża serce, które musi pracować intensywniej, by krew mogła krążyć po organizmie, co zwiększa ryzyko choroby wieńcowej, głównej przyczyny zgonów.
Po pierwsze, dieta
Najlepszym sposobem dbania o zdrowie naczyń krwionośnych i serca jest odpowiednia dieta. Co ciekawe, o właściwe stężenie i proporcje tłuszczów najlepiej się zatroszczymy, spożywając nie tylko pełne antyutleniaczy warzywa i owoce, ale przede wszystkim produkty bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe, których duże ilości znajdziemy w morskich rybach: makreli, tuńczyku i łososiu. Bez surówek i owocowych przekąsek jednak się nie obejdzie. Najnowsze badania wskazują, że złogi tłuszczowe w tętnicach są tworzone tylko przez utlenione cząsteczki LDL. Cholesterol LDL, który nie przeszedł procesu oksydacji, jedynie naprawia uszkodzone ścianki tętnic, nie zwężając ich. M.in. dlatego potrzebujemy jak największej ilości produktów bogatych w przeciwutleniacze. Jednym z najmniej kłopotliwych, a jednocześnie najskuteczniejszych sposobów na obniżenie poziomu cholesterolu jest włączenie do diety pokarmów zmniejszających jego stężenie. To na przykład margaryny zawierające fitosterole, które – jak wykazały badania kliniczne – obniżają poziom cholesterolu o 7-10 proc. już po dwóch-trzech tygodniach stosowania. Wynik ten może wzrosnąć nawet o 5 proc., jeśli przejdziemy na zdrową dietę i zmienimy tryb życia.Jaja zdrowe nie dla wszystkich
Warto też wiedzieć, że produkty z oznaczeniem „nie zawiera cholesterolu” mogą podnosić poziom LDL we krwi. To dlatego, że stężenie cholesterolu zwiększa spożywanie tłuszczów trans, nawet tych pochodzenia roślinnego. Z drugiej strony, produkty bogate w sam cholesterol wcale nie muszą podnosić jego stężenia we krwi. Przegląd literatury naukowej, opublikowany w „Current Opinion in Clinical Nutrition and Metabolic Care”, wykazał, że u 70 proc. ludzi spożywanie jaj podwyższa poziomu cholesterolu we krwi. U pozostałych 30 proc. spożycie jaj powoduje wzrost stężenia cholesterolu LDL i HDL. ■