Komisja Europejska przedstawiła pierwsze krajowe profile dotyczące raka w ramach europejskiego rejestru nierówności w przeciwdziałaniu nowotworom. Polska nie wypada najlepiej. Umieralność na raka jest u nas aż o 15 proc. wyższa od średniej europejskiej. W Polsce w 2019 roku były to 283 zgony z powodu raka na 100 tys. mieszkańców (średnia UE to 247 zgonów). Jak napisano w opracowaniu dotyczącym Polski, wskazuje to przede wszystkim na opóźnienia w diagnozie i sygnalizuje potencjalne problemy w dostępie do leczenia.
Jak uniknąć nowotworu?
W ramach europejskiego planu walki z rakiem po raz kolejny opracowano 12 zasad, które zgodnie z najnowszą wiedzą naukową, są najlepszym sposobem na zapobieganie nowotworom. Warto przypominać, że ponad 90 proc. przypadków chorób nowotworowych zależy od czynników zewnętrznych, a więc takich, na których najczęściej mamy wpływ.
Europejski Kodeks Walki z Rakiem – 12 zasad
- Nie pal. Nie używaj tytoniu w żadnej formie.
-
Unikaj biernego palenia. Uczyń swój dom miejscem wolnym od dymu tytoniowego. Wspieraj politykę zakazu palenia w swoim miejscu pracy.
- Kontroluj wagę – podejmij działania, aby mieć zdrową masę ciała.
- Bądź aktywny fizycznie. Ogranicz czas, który spędzasz siedząc.
- Zadbaj o zdrową dietę: jedz produkty pełnoziarniste, rośliny strączkowe, warzywa i owoce, ogranicz pokarmy bogate w cukier lub tłuszcz, unikaj słodkich napojów i przetworzonego mięsa, ogranicz czerwone mięso i potrawy bogate w sól.
- Ogranicz spożycie alkoholu. Odstawienie alkoholu jest najlepszym rozwiązaniem w profilaktyce raka.
- Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne – zwróć szczególną uwagę na ochronę dzieci.
-
Unikaj substancji rakotwórczych w miejscu pracy.
-
Chroń się przed promieniowaniem radonowym. Dowiedz się, czy jesteś narażony na promieniowanie z naturalnie wysokiego poziomu radonu w swoim domu i podejmij działania w celu obniżenia wysokiego poziomu radonu.
- Dla kobiet: Karmienie piersią zmniejsza ryzyko raka u matki. Jeśli możesz, karm swoje dziecko piersią. Hormonalna terapia zastępcza (HTZ) także zwiększa ryzyko niektórych nowotworów – jeśli możesz, ogranicz ją.
-
Upewnij się, że twoje dzieci biorą udział w programach szczepień przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu B (dla noworodków) i wirusowi brodawczaka ludzkiego – HPV (dla dziewcząt).
- Bierz udział w badaniach przesiewowych w kierunku raka (badania pozwalające wykryć raka rak jelita grubego, raka piersi i raka szyjki macicy. Wczesne wykrycie nowotworu zwiększa szanse na skuteczne leczenie.
Wydatki na profilaktykę wciąż zbyt niskie
Tylko w 2018 r. państwa UE wydały na opiekę onkologiczną 170 mld euro. Spośród chorób nowotworowych zdecydowanie najczęstszą przyczyną zgonów pozostaje rak płuc. Po chorobach układu krążenia nowotwory są drugą przyczyną umieralności w UE i odpowiadają za 26 proc. wszystkich zgonów. Różnice, jakie widać pomiędzy poszczególnymi państwami w tej kwestii, wskazują na znaczne nierówności społeczno-ekonomiczne. Zwrócono też uwagę, że na czynniki ryzyka, takie jak palenie tytoniu, otyłość, szkodliwe spożywanie alkoholu i zanieczyszczenie powietrza częściej narażeni są mężczyźni oraz osoby o niskich dochodach i słabym wykształceniu.
W ostatnich latach w UE wzrosły wydatki na profilaktykę. Jednak nadal stanowią one tylko 3,4 proc. łącznych wydatków na zdrowie.
Czytaj też:
Nowotwór można wykryć na NFZ. Większość z nas i tak się nie badaCzytaj też:
Co ósma kobieta zachoruje. Onkolog: Strach w oczach jest. Ale trzeba się badać