- Wszyscy mamy tego samego wroga. Jest nim zmiana klimatu. Musimy mieć wspólny język i cel. Służba zdrowia jest jednym z największych sektorów na świecie i oddziałuje na ekonomię – to miliony ludzi: od lekarzy, pielęgniarzy, po kierowców i pracowników technicznych – zaznaczał Michail E. Zouloufos, konsultant ds. środowiska w Grecji, jeden z prelegentów spotkania.
Ziemia, honor, ekologia
„Matka Ziemia” rzuciła nam rękawicę i albo podejmiemy walkę o środowisko… albo czeka nas nieciekawa przyszłość. Dżentelmen, który odmawiał pojedynku, mimo rzuconego wyzwania, okrywał się hańbą. Nas czekają o wiele gorsze konsekwencje, jeśli choć nie spróbujemy zwycięsko wyjść z tej bitwy o środowisko.
Świat toczy więc wojnę o naszą planetę i zachowanie jej bogactwa, wytyczył nawet cele dla jednostek, które mają pomóc nam wszystkim zakończyć tę misję sukcesem z szansą na życie dla kolejnych pokoleń. Tę rękawicę podnoszą również szpitale, które dążą do tytułu „zielonych”. Redukcja emisji, poprawa efektywności energetycznej, zrównoważony łańcuch dostaw dla szpitalnej gastronomii i gospodarka odpadami – to drogi, którymi małymi krokami podążą ochrona zdrowia.
- Zmiana klimatyczna jest największym zagrożeniem dla zdrowia publicznego w XXI wieku. W następnym latach będzie powodowała jeszcze więcej zgonów – podkreślała podczas konferencji Gabriella Abruzzo, Climate Officer – Health Care Without Harm Europe.
Jesteśmy plastikowym społeczeństwem. Mieszkaniec Europy generuje w ciągu 365 dni około 180 kg butelek i plastikowych opakowań... W całej Europie produkuje się nawet 50 mln ton plastiku. Plastik to „koktajl” chemikaliów, który serwujemy również w sektorze ochrony zdrowia.
- Toksyczne chemikalia w plastiku mają zły wpływ na nasze zdrowie i to na każdym etapie życia produktu: od jego tworzenia, po spalanie. Chemikalia wykorzystywane do produkcji plastiku mogą być rakotwórcze, toksyczne i zaburzać gospodarkę hormonalną – mówiła Katia Pacella, Circular Healthcare Projects Officer GGHH.
Co zatem można zrobić, by zminimalizować odsetek zachorowań i ocalić naszą planetę? Wszyscy uczestnicy konferencji w Wolicy byli zgodni – rozwiązanie jest jedno i jest nim wspólne działanie na rzecz klimatu. Joel Fredholm, Project Manager – Sahlgrenska University Hospital ze Szwecji wspominał, że te zmiany będą wyzwaniem, ale nie są one niemożliwe.
- Opieka zdrowotna jest pełna materiałów jednorazowych. To jedno z największych wyzwań, z jakimi się musimy zmierzyć w tym sektorze. W pandemii mieliśmy brak wszystkiego i puste półki. A po pandemii ogromną ilość materiałów, których musimy się pozbyć, bo minęła ich data przydatności. Co możemy zrobić? Spalić je. Czy mamy alternatywę? 4 mln euro w najbliższej dekadzie kosztować będą jednorazowe fartuchy w Szwecji. To tylko jeden z produktów, który możemy zmienić na wieloużytkowy: to plus dla ekologii, ale i ekonomii – zaznaczył Joel Fredholm.
Podczas spotkania Fredholm mówił o zrównoważonej opiece zdrowotnej oraz zastąpieniu (nie wszystkich, ale wielu) produktów jednorazowych – wielorazowymi, i ich sterylizacji oraz oszczędnościami związanymi z podjęciem tej rzuconej rękawicy w trosce o ekologię.
- Mieliśmy dużo trudności na początku swojej drogi w stronę ekologii. Musimy jednak podnieść świadomość, pokonać sceptycyzm i niechęć do zmian. Chcemy dać inspirację innym, by razem z nami weszli na szczyt tej góry – zachęcały Izabela Ferrari i Sylwia Valcarossa reprezentujące Institute for Research, Hospitalization and Health Care, Auxologico z Włoch.
W sektorze zdrowia we Włoszech nie ma ogólnej polityki ochrony środowiska. Kierując się jednak etyką, ale i dbałością o reputację szpitali, oddolnie stworzono „zieloną drużynę” odpowiedzialną za wdrożenie ekologicznych rozwiązań i zrównoważonego rozwoju.
Rozpoczęli od oszczędzania energii (panele fotowoltaiczne, czy czujniki ruchu dla oświetlenia) oraz ograniczania plastiku (zamiana butelkowanej wody na źródła wody pitnej). To jednak tylko element działań placówek, które reprezentuje Auxologico. Tu również, mimo braku przymusu, tak jak i w Polsce, powoli zielono robi się w szpitalnych głowach.
- Ochrona zdrowia się zmienia, ale te zmiany są zbyt wolne. Kontynuujcie więc swoje działania dla środowiska dalej! Czas jest tu ważny i nie ma na co czekać. Zmniejszamy swój ślad środowiskowy już dziś – zachęcała Hulda Steingrimsdottir z The National University Hospital of Iceland.
Galeria:
Konferencja – Rola zielonych szpitali w przeciwdziałaniu zmianom klimatu
Oddychać pełną piersią
Europejskie Obserwatorium Klimatu i Zdrowia podaje, że opieka zdrowotna odpowiada za 4,4% emisji dwutlenku węgla do atmosfery na świecie! Zatem, gdyby opieka zdrowotna była państwem, byłaby 5. największym na świecie źródłem emisji gazów cieplarnianych.
- „Czyste powietrze to nasz wybór” – to hasło naszego szpitala, byśmy pamiętali o tym każdego dnia. Ważne jest, by wybrać cel. My mamy je cztery: maksymalne podniesienie poziomu świadczonych usług ze szczególnym uwzględnieniem ochrony środowiska i klimatu, osiągnięcie statusu szpitala eko poprzez zeroemisyjność (i tu niewiele nam brakuje do jego osiągnięcia), pozostawienie ekosystemu w stanie nienaruszonym oraz propagowanie działań proekologicznych – podkreśla Sławomir Wysocki, dyrektor Wojewódzkiego Specjalistycznego ZZOZ Chorób Płuc i Gruźlicy w Wolicy wizjoner zielonych zmian w ochronie zdrowia w Wielkopolsce.
O profilaktyce, diagnostyce i leczeniu chorób układu oddechowego w szpitalu w Wolicy wiedzą niemal wszystko. Mają w tej dziedzinie ponad 75 lat doświadczenia, a pacjenci z całej Polski przyjeżdżają właśnie tu na konsultacje ze specjalistami. Nie mogło być zatem inaczej – w swoich proekologicznych działaniach postawili te, które mogą zapobiec schorzeniom układu oddechowego lub choć je ograniczyć. Ich główną misją jest dążenie do zeroemisyjności. Ochoczo zachęcają również innych do bycia ekologicznymi.
Wybieramy przyszłość
Konferencję w Wolicy zakończono zdecydowanym podniesieniem rękawicy i podjęciem tej bitwy. Podpisano tam deklarację o współpracy między Urzędem Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego a wszystkimi szpitalami Samorządu Województwa Wielkopolskiego. Sektor ochrony zdrowia postawili w ten sposób na przyszłość. Dzięki temu porozumieniu będą wymieniać się wiedzą i doświadczeniem oraz wspólnie propagować takie działania, które korzystnie mogą wpłynąć na redukcję śladu węglowego, ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów i racjonalne wytwarzanie zasobów.
W 2023 roku zielone szpitale nie są już tylko marzeniem ekologów. Ten pojedynek trwa. Dziś mówi się głośno o ekologicznych rozwiązaniach w sektorze ochrony zdrowia. Niezbędne jest jednak, by do ich realizacji włączyli się wszyscy. Tu ważna jest każda materiałowa torba, która na zakupach zastępuje setki plastikowych reklamówek, czy każda kropla wody, której nie zmarnujemy zakręcając wodę w kranie podczas mycia zębów. A Ty? Podejmiesz się tego wyzwania i stoczysz swój własny pojedynek o przyszłość naszej planety?
Sandra Jankowska