Prof. dr hab. n. med. Piotr Hoffman, kierownik Kliniki Wad Wrodzonych Serca Narodowego Instytutu Kardiologii – PIB w Warszawie:
Rekomendacje ESC dotyczące terapii niewydolności serca stanowią ważne uzupełnienie dokumentu, który został opublikowany w 2021 r. Niewiele później przedstawiono jednak wyniki randomizowanych badań na dużych populacjach chorych. Wskazywały one na korzyści farmakoterapii chorych z niewydolnością serca i łagodnie zredukowaną oraz zachowaną frakcją wyrzutową lewej komory. Jako że dokument z 2021 r. nie zawierał istotnych rekomendacji dotyczących farmakoterapii tych grup chorych, ESC zajęło stanowisko dotyczące terapii nowymi lekami tej grupy pacjentów, co jest głównym przekazem nowych rekomendacji. Obecnie, na podstawie wyników badań i metaanaliz, zaleca się terapię dapagliflozyną i empagliflozyną chorym z niewydolnością serca z łagodnie obniżoną lub zachowaną frakcją wyrzutową lewej komory. Wykazane korzyści terapii flozynami obejmują zmniejszenie liczby hospitalizacji oraz poprawę rokowania Obydwa leki są rekomendowane z najwyższą klasą zaleceń – 1A (należy wdrożyć terapię). Tak mocna, jednoznaczna rekomendacja ESC stanowi podstawę do ubiegania się o refundację leczenia flozynami w tej kategorii chorych w Polsce.
W omawianym dokumencie wielokrotnie podkreślono rosnącą rolę flozyn, czyli inhibitorów receptora SGLT2, w współczesnej farmakoterapii. To leki, które początkowo znalazły zastosowanie w leczeniu cukrzycy typu 2. Kolejne badania potwierdziły szereg korzystnych działań plejotropowych, dotyczących także układu sercowo-naczyniowego, wykorzystywanych obecnie w terapii niewydolności serca. Stosowane u pacjentów z cukrzycą typu 2 oraz z uszkodzeniem nerek zmniejszają ryzyko rozwoju niewydolności serca, redukują śmiertelność sercowo-naczyniową, liczbę hospitalizacji z tego powodu oraz działają nefroprotekcyjnie. Znalazło to stosowne odzwierciedlenie w omawianych, uaktualnionych zaleceniach. Kolejnym lekiem, który został po raz pierwszy uwzględniony w rekomendacjach, jest finerenon, antagonista receptora mineralokortykoidowego. Wykazano jego nefro- i kardioprotekcyjne właściwości u chorych z chorobą nerek i cukrzycą typu drugiego.
Nowe rekomendacje wskazują na istotną rolę podawanego parenteralnie żelaza chorym z zaawansowaną niewydolnością serca, ze zmniejszonymi zasobami żelaza w organizmie. Podawanie dożylne preparatów z tym pierwiastkiem łączy się z poprawą jakości życia, z mniejszą liczbą hospitalizacji. Należy podkreślić kluczową rolę badań prof. Piotra Ponikowskiego i jego zespołu dotyczących tego zagadnienia, prowadzonych konsekwentnie od wielu lat. Wśród autorów opracowania znajdujemy prof. Ewę A. Jankowską właśnie z ośrodka wrocławskiego, co nobilituje placówkę, Panią Profesor oraz polską kardiologię.
Omawiany dokument przedstawia rekomendacje w oparciu o osiągnięcia naukowe ostatnich lat. Mam nadzieję, że omawiane wcześniej flozyny także w Polsce uzyskają szerszą refundację w terapii chorych z niewydolnością serca, niezależnie od frakcji wyrzutowej lewej komory oraz chorób współistniejących, w ramach działań prewencyjnych zapobiegających rozwojowi niewydolności serca. W Polsce mamy do czynienia z epidemią niewydolności serca. Coraz częstsze występowanie cukrzycy typu 2, otyłości, nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca sprawia, że problem będzie narastał, o ile nie zostaną wdrożone działania zapobiegawcze oparte o właściwą farmakoterapię i zalecenia prozdrowotne. Zostały one podsumowane w nowych zaleceniach Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego.
Notowała: Anna Kopras-Fijołek