Przez wiele lat chorzy na cukrzycę nie mieli u nas dostępu do innowacyjnych leków, nowych technologii, które na świecie były coraz szerzej stosowane. Rozmowy ekspertów i przedstawicieli środowisk pacjenckich z Ministerstwem Zdrowia kończyły się na…rozmowach. Jak Pan to określił, „przez dwadzieścia ostatnich lat byliśmy przeczołgiwani, zbywani – i nic się nie działo”. Teraz nastąpiła ogromna zmiana, którą można by określić wręcz jako rewolucyjną…
Istotnie, sytuacja naszych pacjentów bardzo się poprawiła i systematycznie się poprawia od czterech lat, co niewątpliwie jest zasługą Pana Ministra Macieja Miłkowskiego, dzięki któremu możliwy stał się dialog ze środowiskiem – gdyż jest to minister otwarty na problemy osób z cukrzycą. To dzięki niemu w ostatnim czasie weszło do refundacji dużo nowych leków oraz innowacyjnych technologii medycznych. To sprawiło, że zaczęliśmy dorównywać krajom zachodnim.
Jeśli chodzi o leki, to przede wszystkim należy podkreślić umożliwienie dostępu do inhibitorów SGLT-2 czyli flozyn i analogów GLP-1, leków inkretynowych. Te leki otworzyły nowy rozdział w leczeniu cukrzycy, dziś mają one udowodnionych wiele korzystnych działań poza obniżaniem glikemii, kardiolodzy zalecają flozyny w niewydolności serca, niebawem leki te będą szeroko stosowane u chorych z niewydolnością nerek, zarówno u chorych z cukrzycą, jak i bez cukrzycy. Na takie leki, które ponadto nie wywołują niedocukrzeń i nie powodują przyrostu masy ciała, czekaliśmy od lat. Obecnie coraz częściej wyrażamy pogląd, że w zasadzie już od rozpoznania cukrzycy pacjent powinien otrzymywać metforminę i flozynę lub metforminę i analog GLP-1.
Dużą zmiana dla pacjentów jest rozszerzenie refundacji systemu stałego monitorowania glikemii. Co się zmienia od lipca w tym zakresie?
Z początkiem lipca, konkretnie od 8. lipca, pojawił się projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia, w tym zmiana dotycząca rozszerzenia refundacji systemu stałego monitorowania glikemii FreeStyle Libre. Do tej pory refundacja nowoczesnych systemów monitorowania glikemii metodą skanowania obowiązywała dla dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1 od 4. do 18. roku życia. Na refundację czekały kolejne grupy chorych, w tym kobiety w ciąży oraz pacjenci z niepełnosprawnościami. Teraz większy dostęp do takiego systemu monitorowania glikemii dostali chorzy leczeni metodą intensywnej insulinoterapii, w tym kobiety w ciąży oraz osoby niewidome.
Czym są systemy monitorowania glikemii, czym zasłużyły sobie na określenie „rewolucja w sposobie kontroli poziomu cukru we krwi”?
Przede wszystkim – są to narzędzia bardzo dogodne dla pacjenta. W odróżnieniu od glukometru pozwalają na pomiar stężenia glukozy bez nakłuwania opuszka palca, co nie tylko jest bolesne, ale wymaga przestrzeganiu zasad, nie zawsze możliwych do spełnienia w warunkach wystarczająco higienicznych. Nowoczesne systemy do monitorowania dają możliwość optymalnego kontrolowania glikemii, gdyż pacjent ma stały wgląd w swój poziom cukru i widzi trendy, jak zmienia się u niego glikemia, czy spada, czy rośnie, i może na te sytuacje odpowiednio zareagować. Dzięki systemom ciągłego monitorowania glikemii obecnie rekomendowanym parametrem wyrównania glikemii jest czas spędzony w zakresie docelowym, tzw. normoglikemii, czyli prawidłowej glikemii, takiej, jaka występuje fizjologicznie, w zdrowym organiźmie. Aby osiągnąć ten stan, ważna jest samokontrola stężenia glukozy, która jest pierwszym krokiem do właściwego leczenia cukrzycy. Monitorowanie i właściwa interpretacja wyników glikemii, zapewnione przez te nowoczesne systemy, oraz bieżące reagowanie i zapobieganie zbyt niskim i zbyt wysokim stężeniom pozwala pacjentom pozostawać dłużej w normoglikemii.
To dlatego mówi się, że nowoczesne systemy monitorowania glikemii są jak lek…
Z pewnością są bardzo ważnym elementem skutecznej terapii. Mając większy dostęp do nowoczesnej kontroli swojej choroby, pacjenci osiągają lepszą jakość leczenia cukrzycy, zwiększając jednocześnie swoje poczucie bezpieczeństwa. Pacjent, który ma możliwość obserwowania przez 24 godziny na dobę stężenia glukozy, widzi, jaki wpływ ma na to jego styl życia, aktywność fizyczna, rodzaj diety. Jakie czynniki wpływają na niego korzystnie, a jakie powodują wahania glikemii. I dzięki temu staje się pacjentem wyedukowanym, jest bardziej świadomy. To ogromna korzyść płynąca z nowoczesnych systemów monitorowania glikemii. Opublikowane w ostatnich 2 – 3 latach wyniki badań wskazują, że samo zastosowanie ciągłego monitorowania glikemii powoduje poprawę metabolicznego wyrównania cukrzycy, dlatego, że pacjent w każdej chwili, znając swoją glikemię, zachowuje się bardziej racjonalnie i z korzyścią dla swojego profilu glikemii.
Zbigniew Hołdys, wokalista, kompozytor, od lat chorujący na cukrzycę, powiedział: „Używam tego systemu już od kilku tygodni i sprawdzam cukier wielokrotnie w ciągu dnia, właściwie po każdym posiłku., Wiem dzięki temu, że jakieś produkty potrafią mi niestety zaszkodzić. Dogodność tego urządzenia jest ogromna. Chciałbym, żeby było ono dostępne dla każdego, kto tego potrzebuje, bo ono uczy, jak żyć z chorobą”…
- Otóż to – ono uczy. Nie tylko pacjenta, ale i jego bliskich. Dzięki niemu stają się bardziej świadomi przebiegu swojej choroby, uczą się podejmować samodzielne decyzje, które korzystnie będą wpływać na poziom cukru we krwi. A, patrząc bardziej perspektywicznie, zastosowanie nowoczesnych metod monitorowania glikemii u pacjentów z cukrzycą, przyczyni się do redukcji powikłań cukrzycy, takich jak udary, zawały, powikłania nefrologiczne, amputacje. To ma także aspekt ekonomiczny. Poprawa efektywności leczenia oznacza również zmniejszenie kosztów leczenia cukrzycy dla całego społeczeństwa.
Rozmawiała: Bożena Stasiak