Organizm pożytkuje fosfor na rzecz mocnych i zdrowych kości. Fosfor pomaga również usuwać zbędne produkty i naprawiać uszkodzone tkanki. Większość ludzi otrzymuje wystarczającą ilość tego pierwiastka w codziennej diecie. Jednak osoby z pewnymi schorzeniami, takimi jak choroby nerek lub cukrzyca, mogą wymagać zwiększonego spożycia fosforu.
Czytaj też:
Zapobiega nowotworom i odchudza. Czy wiesz, jakie awokado jesz?
Jak działa fosfor?
Fosfor jest minerałem, który organizm pożytkuje do budowy kości i zębów oraz do wytwarzania białek. Te zaś, w miarę wzrastania budują oraz przyczyniają się do naprawy komórek i tkanek. Pierwiastek ten odgrywa również rolę w przetwarzaniu węglowodanów w organizmie. Ponadto przyczynia się do sprawnego wypełniania funkcji organizmu obejmujących:
-
działanie układu nerwowego i prawidłowe przewodnictwo;
-
sprawne funkcjonowanie nerek, w tym filtrowanie moczu i usuwanie zbędnych produktów przemiany materii;
-
prawidłowe skurcze mięśni;
- wspomaganie regeneracji mięśni po wysiłku fizycznym;
- wytwarzanie DNA i RNA;
- zarządzanie magazynowaniem i wykorzystywaniem energii;
-
regulację pulsu.
Zdecydowana większość ludzi na świecie otrzymuje wystarczającą dawkę fosforu wyłącznie z pożywienia.
Pokarmowe źródła fosforu
Pokarmy bogate w fosfor to owoce morza, drób i różnego rodzaju nasiona. Większość osób dostarcza wystarczającą ilość fosforu wraz z dietą, szczególnie, jeżeli osoby te spożywają dużo produktów zawierających białko i wapń.
Produkty białkowe, które zawierają duże ilości fosforu, to między innymi:
- kurczak;
- indyk;
- wieprzowina;
- owoce morza;
- siemię lniane i inne nasiona;
- produkty mleczne o niskiej zawartości tłuszczu, takie jak jogurt i twaróg;
- orzechy.
Inne pokarmy o mniejszej zawartości białka mogą być również dobrym źródłem fosforu, ale organizm nie przyswaja z nich fosforu tak samo dobrze, jak z produktów typowo białkowych. Obejmują one:
- czosnek;
- ziemniaki;
- produkty pełnoziarniste;
- brokuły;
- suszone owoce.
Czytaj też:
Czym grozi nadmiar witaminy D?
Jakie są niezbędne dzienne dawki fosforu?
Zalecenia dotyczące dziennego zapotrzebowania na fosfor różnią się w zależności od wieku. Zależą one ponadto od tego, czy dana osoba cierpi na jakiekolwiek schorzenia. Zazwyczaj jednak te dobowe dawki wynoszą:
-
niemowlęta 0-6 miesięcy: 100 mg;
-
niemowlęta 7-12 miesięcy: 275 mg;
-
dzieci 1-3 lata: 460 mg;
-
dzieci 4-8 lat: 500 mg;
-
dzieci 9-18 lat: 1250 mg;
- dorośli 19 lat i starsi: 700 mg.
Kobiety w ciąży i karmiące piersią nie potrzebują dodatkowej suplementacji fosforu.
Czy przedawkowanie fosforu niesie jakieś ryzyko?
Dostarczanie do organizmu zbyt dużych ilości fosforu nie jest problematyczne dla większości ludzi. Jednak u osób z przewlekłą chorobą nerek lub, kiedy ich organizmy mają problemy z przetwarzaniem wapnia, istnieje ryzyko magazynowania tej nadwyżki fosforu.
Kiedy dana osoba ma zbyt wysoki poziom fosforu we krwi, pierwiastek ten może usuwać wapń z kości, przez co czyni je słabszymi. Może również łączyć się z wapniem, tworząc złogi w tkankach miękkich ciała. Te blaszki wapniowo-fosforowe mogą prowadzić do zwiększonego ryzyka zawału serca, udaru mózgu lub w skrajnych przypadkach nawet śmierci.
Niedawno przeprowadzone badania sugerują, że zbyt duża ilość fosforu w organizmie może być bardziej niebezpieczne dla zdrowia człowieka, niż początkowo sądzono. Autorzy badania z 2017 r. zauważyli, że nadmiernie wysokie spożycie fosforu może powodować następujące negatywne skutki u zwierząt:
- zwapnienia w układzie naczyniowym i nerkowym;
-
pojawienie się białka w moczu, które może wskazywać na uszkodzenie nerek;
-
przedwczesna śmierć.
Konieczne są dalsze badania, aby określić ryzyko związane z przyswajaniem nadmiernej ilości fosforu przez ludzi.
Kiedy fosforu jest za mało...
Osoby, które wymagają dostarczania większej ilości fosforu są to chorzy na cukrzycę. Osoby z problemem alkoholowym mogą również wymagać zwiększonego spożycia fosforu. Ponadto warto wiedzieć, że niektóre leki mogą obniżać poziom fosforu w organizmie, w tym:
-
inhibitory ACE;
-
niektóre leki zobojętniające sok żołądkowy;
-
kortykosteroidy;
-
niektóre diuretyki;
-
niektóre leki przeciwdrgawkowe.
Osoby z cukrzycą lub przyjmujące którykolwiek z powyższych leków powinny być świadome objawów niskiego poziomu fosforu. Objawy te mogą obejmować:
-
utratę apetytu;
-
zmęczenie;
-
ból stawów i kości;
- problemy z oddychaniem;
- zaburzenia równowagi elektrolitowej;
- drażliwość.
W rzadkich przypadkach u osób z niebezpiecznie niskim poziomem fosforu może wystąpić śpiączka lub inne zagrażające życiu powikłania. Przywrócenie właściwego poziomu fosforu jest elementem leczenia choroby, która przyczyniła się do jego ubytków.
Czytaj też:
Dlaczego warto jeść kefir? 5 rewelacyjnych właściwości