Porażenie prądem elektrycznym, choć nie zdarza się często, stanowi bezpośrednie zagrożenie nie tylko dla osoby, przez której ciało przepływa prąd, ale także osób, które udzielają jej pierwszej pomocy, o ile nie zachowają one szczególnych środków ostrożności. Przepływ prądu przez ciało ludzkie powoduje zagrożenie zdrowia i życia. Objawy porażenia prądem to oparzenie, obrażenia narządów wewnętrznych, a także zaburzenia w pracy serca – porażenie prądem może doprowadzić np. do migotania komór, którego skutkiem może być zatrzymanie krążenia.
Na zatrzymanie krążenia wskazują:
- utrata przytomności,
- brak reakcji na bodźce,
- brak oddechu lub nieregularny oddech,
- brak pulsu.
Szczególnie niebezpieczne jest porażenie prądem o wysokim napięciu, które może spowodować m.in. zapalenie się ubrania poszkodowanego. W przypadku porażenia prądem elektrycznym u poszkodowanego może wystąpić również wstrząs. Jego objawy to:
- utrata przytomności,
- zaburzenia oddychania – przyśpieszony oddech,
- bladość skóry,
- nadmierne pocenie,
- obniżenie temperatury ciała.
Pierwsza pomoc przy porażeniu prądem elektrycznym
Każde porażenie prądem elektrycznym, nawet jeżeli poszkodowany jest przytomny, wymaga wezwania pogotowia ratunkowego.
Niezwłocznie zadzwoń na numer alarmowy 112 lub wezwij pogotowie ratunkowe, dzwoniąc pod numer 999. Jeżeli do porażenia prądem doszło np. na skutek awarii linii elektrycznej, wezwij pogotowie ratunkowe oraz straż pożarną. Nie przerywaj połączenia z numerem alarmowym i przełącz telefon na tryb głośnomówiący – dyspozytor medyczny udzieli ci wsparcia i poinstruuje, jak wykonać resuscytację krążeniowo-oddechową (RKO) i inne czynności, które pozwalają uratować ludzkie życie i zdrowie.
Jak udzielić pierwszej pomocy osobie, która została porażona prądem?
W pierwszej kolejności zadbaj o własne bezpieczeństwo! Zanim przystąpisz do udzielania pierwszej pomocy osobie, która została porażona prądem, upewnij się, że nic Ci nie zagraża i np. nie znajdujesz się w pobliżu źródła prądu.
Wyjmij z gniazdka wtyczkę urządzenia elektrycznego, które spowodowało porażenie lub wyłącz bezpieczniki, odcinając prąd. Jeżeli do porażenia doprowadził prąd niskiego napięcia, odsuń kabel urządzenia od poszkodowanego (może go trzymać w zaciśniętej dłoni) za pomocą nieprzewodzącego prądu przedmiotu np. drewnianego kija. Pamiętaj, że znajdując się w wilgotnych miejscach, także jesteś narażony na porażenie prądem, dlatego musisz zachować szczególną ostrożność do momentu odłączenia źródła prądu.
Pierwsza pomoc przy porażeniu prądem uwzględnia:
- wezwanie pogotowia ratunkowego,
- ocenę obrażeń osoby poszkodowanej,
- właściwe postępowanie z poszkodowanym przytomnym lub nieprzytomnym.
Aby ocenić stan poszkodowanego, musisz zapytać o jego samopoczucie – jeżeli poszkodowany jest przytomny i kontaktowy – wie, co się wydarzyło, logicznie odpowiada na zadawane pytania, to należy ułożyć go w pozycji ustalonej bocznej i monitorować czynności życiowe, sprawdzając oddech, puls i stan świadomości. Jeżeli w przypadku porażenia prądem poszkodowany doszło do utraty przytomności, nie ma pulsu i oddechu lub oddech jest nieprawidłowy, to niezwłocznie przystąp do wykonywania sztucznego oddychania i uciskania klatki piersiowej, czyli masażu serca.
Porażenie prądem może spowodować zwichnięcia i złamania oraz oparzenia. Jeżeli obrażenia poszkodowanego wskazują, że mogło dojść do urazu kręgosłupa – np. na skutek porażenia prądem osoba poszkodowana doznała upadku z wysokości, nie zmieniaj położenia jej ciała i postaraj się powstrzymać poszkodowanego przed poruszaniem się.
Pod żadnym pozorem nie bagatelizuj porażenia prądem – osoba porażona prądem może być w szoku – adrenalina łagodzi ból i poszkodowany może zachowywać się, jakby nic mu nie dolegało!
W celu udzielenia pierwszej pomocy osobie, która została porażona prądem, postępuj zgodnie z poniższymi wskazówkami:
- odłącz poszkodowanego od źródła prądu – wyjmij wtyczkę urządzenia, które spowodowało porażenie. Jeżeli znajdujesz się na wilgotnym podłożu lub dojście do gniazdka elektrycznego jest niebezpieczne, wyłącz bezpieczniki;
- sprawdź oddech poszkodowanego i oceń jego stan ogólny – jeżeli jest przytomny, to zapytaj, jakie dolegliwości odczuwa. Jeżeli jest nieprzytomny, sprawdź, czy oddycha i czy jest wyczuwalny puls;
- przytomnego poszkodowanego ułóż w pozycji bocznej ustalonej, postaraj się zabezpieczyć rany przed zabrudzeniem, uspokajaj poszkodowanego i rozmawiaj z nim, starając się powstrzymać go przed zaśnięciem;
- jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny, ale oddycha, to ułóż go w pozycji bocznej ustalonej i monitoruj oddech w oczekiwaniu na przyjazd pogotowia ratunkowego;
- jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny i nie oddycha, to przystąp do resuscytacji krążeniowo-oddechowej.
Pierwsza pomoc przy porażeniu prądem – resuscytacja krążeniowo-oddechowa
W przypadku braku oddechu udrożnij drogi oddechowe poszkodowanego, aby następnie zrobić resuscytację – ułóż dłonie pośrodku klatki piersiowej w dolnej połowie mostka – utrzymuj wyprostowane ramię prostopadle do klatki piersiowej i wykonaj masaż serca. Uciskaj mocno na głębokość 5 cm i z częstotliwością około 2 uciśnięć na minutę. Po 30 uciśnięciach klatki piersiowej wykonaj sztuczne oddychanie – 2 oddechy ratownicze przez usta poszkodowanego – w czasie oddechów ratowniczych zaciśnij skrzydełka nosa osoby porażonej prądem. Wdmuchuj powietrze powoli, aż klatka piersiowa poszkodowanego się uniesie. Wykonuj naprzemiennie 30 uciśnięć klatki piersiowej i 2 oddechy ratownicze do momentu przyjazdu karetki lub odzyskania przez poszkodowanego przytomności.
Czytaj też:
Pierwsza pomoc przedmedyczna – kto jest zobowiązany do wykonania, zasadyCzytaj też:
Pomoc przy zadławieniu – schemat działania, różnice między zadławieniem a zakrztuszeniem
Źródła: pacjent.gov.pl, www.gov.pl/web/zdrowie