Inaktywowana, rekombinowana, podjednostkowa szczepionka z systemem adiuwantowym przeciwko półpaścowi podawana jest domięśniowo w dwóch dawkach. Szczepionka jest dostępna do kupienia w punktach szczepień, placówkach medycznych oraz aptekach. Od czasu pierwszej rejestracji, która miała miejsce w 2017 r. w Stanach Zjednoczonych (rejestracja w UE – 2018 r.), preparat został dopuszczony do obrotu w ponad 40 krajach.
Półpasiec i jego możliwe powikłania
Półpasiec jest wywoływany przez reaktywację utajonego zakażenia wirusem ospy wietrznej i półpaśca (varicella zoster virus -VZV) – tego samego, który przy pierwszym kontakcie wywołuje ospę wietrzną. Wraz z wiekiem, komórki układu odpornościowego tracą zdolność uruchamiania silnej i skutecznej odpowiedzi swoistej wobec VZV, co przekłada się na większe ryzyko rozwoju półpaśca.
Charakterystyczne objawy półpaśca to jednostronna, pęcherzykowa wysypka na rumieniowym podłożu, najczęściej zlokalizowana w obrębie tułowia, rzadziej na twarzy lub kończynach. Wykwity na skórze wypełnione płynem mogą pozostawić po sobie przebarwienia i blizny. Pacjenci często opisują ból towarzyszący półpaścowi jako piekący, palący, kłujący lub ostry. Intensywny ból może się utrzymywać kilka miesięcy, a nawet lat z powodu neuralgii popółpaścowej (PHN). Neuralgia popółpaścowa jest najczęstszym powikłaniem półpaśca, jest to ból neuropatyczny, utrzymujący się powyżej 3 miesięcy od wystąpienia objawów na skórze. Neuralgia popółpaścowa może dotyczyć od 5-30% pacjentów, ryzyko jej wystąpienia zwiększa się wraz z wiekiem. U części pacjentów ból jest tak intensywny, że wymaga specjalistycznego leczenia i uśmierzania silnymi lekami przeciwbólowymi.
Nawet do 25% przypadków półpaśca to półpasiec oczny, który może się wiązać z powikłaniami w postaci pogorszenia lub nawet utraty wzroku. Wyróżniamy również półpasiec uszny, który obejmuje okolicę małżowiny usznej, przewodu słuchowego zewnętrznego oraz błony bębenkowej. Wśród możliwych powikłań tej postaci wymienia się porażenie nerwu twarzowego oraz przejściową lub nawet trwałą utratę słuchu.
Jak chronić się przed chorobą?
Przewiduje się, że częstość występowania półpaśca, a w konsekwencji PHN, będzie rosnąć ze względu na starzenie się populacji oraz rosnącą liczbę chorób osłabiających układ odpornościowy związanych z wiekiem. Według polskich ekspertów, ponad 99 proc. dorosłych po 50. roku życia przebyło ospę wietrzną w dzieciństwie, dlatego można oszacować, że w Polsce na rozwój półpaśca może być narażonych corocznie kilkadziesiąt tysięcy osób. Szczepionka Shingrix to pierwszy tego typu produkt przeznaczony do profilaktyki półpaśca oraz neuralgii popółpaścowej.
Ryzyko zachorowania na półpasiec gwałtownie wzrasta po 50. roku życia, gdyż z wiekiem spada naturalna odporność organizmu i częściej dochodzi do reaktywacji wirusa. Nawet 1 NA 3 OSOBY w ciągu całego swojego życia zachoruje na półpasiec. Szczepionka pomaga więc chronić się przed bolesnymi i potencjalnie długoterminowymi skutkami półpaśca i jego powikłań.
Jak można uchronić się przed półpaścem? Podstawową formę zabezpieczenia stanowi profilaktyka w postaci szczepienia. Na polskim rynku dostępna jest już pierwsza inaktywowana szczepionka przeciwko półpaścowi zawierająca rekombinowany antygen w połączeniu z systemem adiuwantowym, dzięki czemu generuje swoistą, silną i trwałą odpowiedź immunologiczną.
Nowe dane przedstawione w październiku 2022 na podstawie badania ZOSTER-049 (ZOE-LTFU) pokazały, że szczepionka może chronić osoby dorosłe po 50. roku życia przed zachorowaniem na półpasiec co najmniej do 10 lat.