Półpasiec to infekcja wirusowa, która dotyka około 1 na 3 dorosłych w Stanach Zjednoczonych. Szacuje się, że połowa wszystkich przypadków półpaśca to osoby dorosłe w wieku powyżej 60 lat. Półpasiec może wystąpić u każdego, kto miał ospę wietrzną, ponieważ obie te choroby są wywoływane przez wirusa ospy wietrznej i półpaśca (VZV). Wirus pozostaje w organizmie po usunięciu ospy wietrznej i może się reaktywować w dowolnym momencie, prowadząc do półpaśca. Objawy półpaśca zwykle rozwijają się po jednej stronie twarzy lub ciała. Często dotyczą tylko niewielkiego obszaru. Najczęstszą lokalizacją jest bok talii, chociaż mogą wystąpić w dowolnym miejscu.
Jakie objawy daje półpasiec?
Kilka dni przed pojawieniem się wysypki półpasiec można odczuwać wrażliwość na ból. Dalsze wczesne objawy obejmują:
- ogólny dyskomfort
- pieczenie skóry
- podrażnienie
- swędzenie
- drętwienie
- mrowienie
W ciągu następnych 1–5 dni wokół wrażliwego obszaru zwykle pokazuje się czerwona wysypka. Kilka dni później w miejscu wysypki pojawią się wypełnione płynem pęcherze. Pęcherze sączą się i wysychają zwykle w ciągu 10 dni. W tym momencie na skórze powstają strupy, które goją się w ciągu 2 tygodni. Dodatkowo mogą występować inne objawy towarzyszące wrażliwości skóry, w tym:
- dreszcze
- zmęczenie
- gorączka
- ból głowy
- złe samopoczucie
- nudności
- wrażliwość na światło
Należy zauważyć, że objawy półpaśca wahają się od łagodnych do ciężkich, przy czym niektórzy ludzie odczuwają swędzenie i łagodny dyskomfort, a inni silny ból.
Potencjalne komplikacje
Neuropatia popółpaścowa (PHN) jest częstym powikłaniem półpaśca. Odnosi się do uszkodzenia nerwów i powoduje ból i pieczenie, które utrzymuje się po ustąpieniu infekcji półpaśca. Niektóre źródła sugerują, że nawet u 20 proc. osób z półpaścem rozwija się PHN, a osoby starsze są na nią szczególnie zagrożone. Leczenie PHN jest trudne, a objawy mogą trwać latami. Jednak większość osób w pełni wraca do zdrowia w ciągu 12 miesięcy. Nie wiadomo, dlaczego u niektórych osób z półpaścem rozwija się PHN. Według niektórych badań starsze kobiety, u których występuje silny ból i objawy wysypki, mogą mieć 50% wyższe ryzyko powikłań.
Czy półpasiec jest zaraźliwy?
Półpasiec nie jest zakaźny, jego działanie polega na reaktywacji wirusa już obecnego w organizmie. Jednak osoba z półpaścem może zakazić ospą wietrzną osobę, która nigdy wcześniej nie miała infekcji VZV. Dlatego osoby z półpasiecem powinny unikać kontaktu z tymi, którzy nigdy nie mieli ospy wietrznej, dopóki ich wysypka nie zagoi się całkowicie. Aby uniknąć rozprzestrzeniania się VZV, osoby z półpasiecem powinny:
- Unikać bliskiego kontaktu z osobami, które nigdy nie miały ospy wietrznej ani nie były szczepione przeciwko ospie wietrznej.
- Unikać bliskiego kontaktu z niemowlętami o niskiej masie urodzeniowej i osobami z osłabionym układem odpornościowym, np. po przeszczepie narządu.
- Na miejsce z wysypką założyć luźną, naturalną odzież
- Często myć ręce, szczególnie po dotknięciu wysypki
Czytaj też:
Jak odkazić mieszkanie po chorobie?
Możliwe leczenie półpaśca
National Institute on Aging zaleca, aby ludzie szukali pomocy medycznej nie później niż 3 dni po pojawieniu się wysypki. Wczesne leczenie może ograniczyć ból, przyspieszyć gojenie się wysypki i zmniejszyć blizny. Leki przeciwwirusowe łagodzą objawy, przyspieszają regenerację i mogą zapobiegać powikłaniom. Kuracja jest zwykle przepisywana na 7 do 10 dni. Leki bez recepty (OTC) mogą zmniejszać ból i podrażnienie skóry. Najczęściej podaje się ibuprofen, leki przeciwhistaminowe i lidokainę. Niekiedy zaleca się leki przeciwdepresyjne lub przeciwdrgawkowe, jednak ich działanie jest o wiele wolniejsze i może potrwać do kilku tygodni. Dostępna jest także szczepionka zmniejszające ryzyko rozwoju półpaśca.
Czytaj też:
Zwykła wysypka czy półpasiec? Objawy, których nie można ignorować