Wzrok, król zmysłów

Wzrok, król zmysłów

Dodano: 
Prof. dr hab. Jacek Szaflik
Prof. dr hab. Jacek Szaflik Źródło: Archiwum własne
Badając oczy, możemy poznać stan naszego organizmu – mówi prof. dr hab. Jacek Szaflik, kierownik Katedry i Kiniki Okulistyki II Wydziału Lekarskiego WUM.

Radosław Krąpiec: Powiedział Pan kiedyś, że okulistyka jest królową nauk medycznych. Dlaczego

Prof. Jacek Szaflik: Dzięki zmysłowi wzroku odbieramy prawie 90 proc. bodźców docierających do nas ze świata. Wzrok jest niesamowitym zmysłem. Fascynuję się nim od dziecka.

I właśnie dlatego tak bardzo boimy się utraty wzroku?

Tak, ponieważ jest to tak ważny most komunikujący nas ze światem zewnętrznym. Ale nie tylko dlatego uważam, że okulistyka jest królową nauk medycznych. Istotne jest także to, że oko jest organem, dzięki któremu możemy poznać stan naszego organizmu. Nowe możliwości obrazowania, uwidaczniania w dużym powiększeniu, a także nowe metody badania dna i powierzchni oka umożliwiają stwierdzenie powikłań narządowych dotyczące innych części ciała, innych chorób. Sztandarowym przykładem jest cukrzyca, ale także powikłania układu sercowo-naczyniowego, czyli nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca, będą odciskać swoje piętno na oku.

Dlatego tak ważne są badania oczu, także te profilaktyczne, nawet wtedy, kiedy nie mamy z nimi problemów.

Tak. Powinniśmy to robić regularnie, począwszy od dzieciństwa, a w szczególności po 40. roku życia. Ważnym powodem jest ryzyko rozwoju jaskry, która dotyka aż 5 proc. populacji w krajach europejskich. Ta neurodegeneracyjna choroba nerwu wzrokowego w większości przypadków przebiega bez żadnych objawów. Aż do zaawansowanych stadiów, kiedy jest już za późno na efektywną terapię. Na szczęście tę podstępną chorobę można wykryć podczas badania okulistycznego. I prawie zawsze można ją leczyć. Pod warunkiem że zaczniemy to robić, zanim zauważymy oznaki. Jeśli ją skutecznie leczymy, mamy duże szanse na jej spowolnienie czy zatrzymanie – tak, by pacjent do końca życia zachował efektywne widzenie. Natomiast zmiany odkryte na późnym etapie jaskry są już nieodwracalne. Jaskra pierwotna otwartego kąta, ta najczęstsza, zaczyna dawać objawy, kiedy zniszczone jest już ponad 90 proc. nerwu wzrokowego, czyli najważniejszego nerwu, dzięki któremu widzimy świat. I pacjent nie jest w stanie tego wykryć. Natomiast okulista zauważy te zmiany w rutynowym badaniu. Ważną jego częścią jest badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego.

Okulistyka umożliwia też korekcję wzroku osobom z wysokimi wadami. Jeszcze niedawno było to obarczone dużym ryzykiem. Co się zmieniło?

Kiedyś w przypadku krótkowzroczności od -8 do -10 dioptrii oraz dalekowzroczności od +3 do +5 dioptrii często rezygnowaliśmy z korekcji, ponieważ zabieg laserowy na rogówce bywał niemożliwy lub obarczony ryzykiem nieprawidłowego gojenia i powikłań z tym związanych. Dziś u osób z takimi wadami najczęściej jest rekomendowane wszczepianie implantów soczewek, tzw. fakijnych. Są doszczepiane pacjentom bez usuwania ich naturalnych soczewek. Poleca się je młodszym osobom, które korzystają z dobrodziejstwa akomodacji – ostrego widzenia raz daleko, raz blisko. Potrzebna jest własna soczewka, młoda, która w zależności od napięcia mięśni rzęskowych i wiązadeł zmienia kształt. Dzięki doszczepieniu soczewki fakijnej korygujemy wadę wzroku.

Z kolei u starszych pacjentów, u których akomodacja już nie funkcjonuje i potrzebują innych okularów do patrzenia na odległość a innych do czytania, częściej wymieniamy własną soczewkę na sztuczną, szczególnie gdy ta własna zaczyna mętnieć. Usuwając soczewkę ze zmętnieniem i zastępując ją nową, możemy dobrać taką, dzięki której pacjent nie będzie musiał już korzystać z okularów czy szkieł kontaktowych.

„Prof. dr hab. Jacek Szaflik, jest lekarzem, specjalistą chorób oczu. Kierownik Katedry i Kliniki Okulistyki II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Pracuje również W Centrum Mikrochirurgii Oka Laser – Klinika prof. Jerzego Szaflika”
Wywiad został opublikowany w 13/2018 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.