Polipy to dość często diagnozowane zmiany w obrębie śluzówki. Mogą utworzyć się np. w obrębie błony śluzowej macicy, jamy nosowej, krtani, a także żołądka i jelita grubego. Polipy zaliczane są do grupy nowotworów. Te guzowate twory najczęściej mają łagodny charakter, jednak zdarza się, że na ich podłożu rozwijają się nowotwory złośliwe, które stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia i życia.
Większość z wykrywanych polipów zlokalizowana jest w górnych drogach oddechowych. Najczęstszą lokalizacją, w której powstają polipy, jest jama nosowa.
Polipy tworzą się także w obrębie śluzówki różnych narządów (np. w jelicie grubym, macicy czy żołądku). Przez długi czas rozwijają się bezobjawowo – zwykle są wykrywane przypadkowo. Warto dowiedzieć się więcej na temat przyczyn powstawania i objawów, które mogą wywoływać polipy powstające w różnych narządach, a także poznać zagrożenia, które związane są z ich obecnością w organizmie.
Czym są polipy?
Polip to guzowata, łagodna zmiana, która powstaje z błony śluzowej i najczęściej nie stanowi zagrożenia dla zdrowia i życia. Polipy charakteryzują się rozmaitą wielkością i odmiennym charakterem, co sprawia, że mogą powodować różne problemy zdrowotne. Co ważne, w przypadku wykrycia polipów u osób blisko spokrewnionych, trzeba pamiętać o wykonywaniu rutynowych badań, bo zmiany te dość często występują rodzinnie. Polipy wymagają doboru odpowiedniej metody terapii (często dochodzi do chirurgicznego usuwania polipów), a także profilaktyki, która pozwala zmniejszyć ryzyko przeobrażenia się niegroźnej zmiany w stadium niewielkiego polipa w nowotwór złośliwy.
Zgodnie z definicją – polipem (łac. polypus) nazywane są zmiany, które uwypuklają się ponad poziom śluzówki w kierunku światła narządu np. do wnętrza jamy nosowej, macicy lub światła jelita grubego.
Rodzaje polipów – podział ze względu na budowę zmiany
Najczęściej polipy przypominają kształtem balon. Wyróżniamy dwa rodzaje polipów, czyli:
- Polipy uszypułowane – „przyczepione” są do błony śluzowej za pomocą krótkiej szypułki, na której końcu znajduje się kuliste zgrubienie. Polipy uszypułowane przypominają pod względem wyglądu balonik lub maczugę.
- Polipy płaskie (siedzące) – nie mają szypułki i są mocno przytwierdzone do śluzówki, co sprawia, że trudniej je wykryć podczas rutynowych badań.
W organizmie mogą powstać pojedyncze polipy, jednak zmiany te występują również w postaci mnogiej. Polipy mogą utworzyć się w każdym narządzie. Różnią się pod względem wielkości – małe polipy często samoczynnie się wchłaniają. Wielkość polipów powstających z błony śluzowej w obrębie różnych narządów (np. w jelicie grubym, macicy czy żołądku) to od 1 mm do nawet kilkunastu cm.
Polipy dzielimy także na:
- Polipy zapalne – powstają na skutek patologicznego rozrostu śluzówki, w której obrębie zachodzą wzmożone procesy regeneracyjne. Zwykle związane są z przewlekłym stanem zapalnym błony śluzowej.
- Polipy hiperplastyczne – najczęściej są polipami mnogimi. Zmiany te mają podłoże rozrostowe.
- Polipy gruczolakowate – zwykle przeobrażają się w nowotwór złośliwy. Mogą osiągać duże rozmiary i zawsze powinny pozostawać pod obserwacją (należy wykonywać regularne badanie kontrolne), gdyż zaliczane są do czynników ryzyka raka – nawet 50% polipów gruczołowatych, które są większe niż 2 cm, przeobraża się w nowotwór.
Do czynników ryzyka powstawania polipów zaliczamy m.in. predyspozycje genetyczne i nieleczone lub nieprawidłowo leczone stany zapalne.
Podział polipów ze względu na miejsce powstania zmiany
Jak już zostało wspomniane, polipy mogą utworzyć się w obrębie różnych narządów. Do grupy najczęściej wykrywanych polipów zaliczamy:
- polipy nosa,
- polipy macicy,
- polipy jelita grubego,
- polipy żołądka.
Polipy nosa – przyczyny, objawy leczenie
Polipy pokrywające błonę śluzową nosa najczęściej związane są z alergią wziewną, astmą oskrzelową, przewlekłym zapaleniem zatok przynosowych, a także innymi chorobami górnych dróg oddechowych. Zwykle polipy powstają w okolicy ujścia zatok przynosowych – są widoczne podczas badania laryngologicznego. Na obecność polipa w nosie mogą wskazywać nasilająca się niedrożność nosa (uczucie zatkania nosa) ropny katar, nieprzyjemny zapach wydzieliny z nosa. Polipy są częstą przyczyną krwawień z nosa. Rosnący polip utrudnia swobodne oddychanie, uwypuklając się do przewodu nosowego.
W przypadku niewielkich zmian stosowane jest farmakologiczne leczenie polipów np. lekami z grupy kortykosteroidów. Ponadto usuwane są także operacyjnie – zabieg endoskopowy wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym lub znieczuleniu ogólnym.
Polipy macicy – przyczyny, objawy, leczenie
Zmiany te mogą rozwinąć się na szyjce macicy i wewnątrz jamy macicy. Związane są z zaburzeniami hormonalnymi, a także stanami zapalnymi w obrębie narządów kobiecego układu rozrodczego. Rozwijają się bezobjawowo, jednak z czasem mogą powodować nieprawidłowe krwawienie menstruacyjne i krwawienie pomiędzy miesiączkami, plamienia po stosunku oraz mogą powodować problemy z zajściem w ciążę. Zdarza się, że polipy macicy są przyczyną poronień. Najczęściej są wykrywane poprzez badanie USG narządów rozrodczych, które warto wykonywać systematycznie w celach profilaktycznych.
Leczenie polipów macicy uwzględnia terapię hormonalną. W niektórych przypadkach terapia nie przynosi oczekiwanych efektów i dalej występują np. nieprawidłowe krwawienia. W takiej sytuacji konieczne jest usunięcie polipów macicy poprzez zabieg łyżeczkowania lub histeroskopii.
Polipy jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie
Polip w jelicie grubym, częściej niż inne zmiany w obrębie śluzówki, staje się nowotworem złośliwym. W tym miejscu z łatwością mogą utworzyć się polipy nowotworowe – m.in. rak jelita grubego i gruczolak jelita grubego – oraz polipy nienowotworowe, do których zaliczamy np. polipy młodzieńcze i polipy zapalne.
Polipy jelita grubego zawsze wymagają poszerzonej diagnostyki, która uwzględnia sprawdzenie, czy w zmianie obecne są patologicznie zmienione komórki nowotworowe. W celu sprawdzenia, z jaką zmianą mamy do czynienia, podczas kolonoskopii pobierany jest wycinek zmiany do badania histopatologicznego. Ze względu na ryzyko przeobrażenia się polipa w jelicie grubym w nowotwór złośliwy, lekarze zalecają wykonanie zabiegu chirurgicznego. Co ważne, mogą się one tworzyć również w jelicie cienkim i w okrężnicy.
Polipy jelita grubego najczęściej pojawiają się u osób po 50. roku życia. Terapia polega na chirurgicznym usunięciu zmian w granicy zdrowych tkanek. Trzeba pamiętać, że usunięcie polipów nie powoduje, że leczenie zostało zakończone – w przypadku zmian dotyczących jelita trzeba wykonywać badania kontrolne w postaci kolejnej, przesiewowej kolonoskopii. W zapobieganiu ponownemu powstawaniu polipów jelita grubego istotną rolę odgrywa odpowiednie odżywianie i rezygnacja z używek – po operacji zaleca się, aby dalsze postępowanie uwzględniało także systematyczne badania kontrolne, zgodne z zaleceniami lekarza.
Czytaj też:
Dla kogo darmowa kolonoskopia? Sprawdź, czy kwalifikujesz się do badań przesiewowychCzytaj też:
Jeśli zobaczysz ten objaw podczas wypróżnienia, nie zwlekaj z wizytą u lekarza
Źródła: