Przygotowana w listopadzie 2020 przez Grupę Sterującą All.Can Polska, w skład której wchodzą eksperci w obszarze onkologii i zdrowia publicznego, reprezentanci organizacji pacjentów oraz branży farmaceutycznej Diagnoza zmian w opiece onkologicznej 2020 jest analizą i podsumowaniem zmian, jakie zaszły w obszarze onkologii w mijającym roku. Wskazuje na wyzwania, które wymagają niezwłocznego działania, aby poprawie uległy stabilność i efektywność opieki nad pacjentami onkologicznymi.
Diagnoza 2020 opiera się na rekomendacjach raportu wyjściowego All.Can: poprawa efektywności i stabilności opieki onkologicznej – rekomendacje dla Polski, który analizował sytuację onkologii w Polsce na tle innych krajów europejskich. W raporcie tym wskazane zostało 5 obszarów, na których koncentrować powinny się działania decydentów, środowiska medycznego i pozostałych stron zaangażowanych w proces poprawy skuteczności opieki onkologicznej w Polsce:
- efektywniejsza alokacja dostępnych zasobów na opiekę onkologiczną;
- zwiększenie roli profilaktyki pierwotnej oraz badań przesiewowych;
- zapewnienie szybszego i szerszego dostępu do innowacyjnych technologii medycznych;
- uwzględnienie perspektywy pacjentów we wszystkich decyzjach związanych
- z procesem planowania, wdrażania i oceny opieki onkologicznej;
- poprawa dostępu pacjentów do badań klinicznych.
– Podsumowując mijający rok po stronie osiągnięć wymienić należy przystąpienie do wdrażania podpisanej w maju 2019r przez Prezydenta RP ustawy oraz przyjętej w listopadzie 2019 przez Radę Ministrów uchwały o Narodowej Strategii Onkologicznej w na lata 2020-2030 – mówi Szymon Chrostowski, członek Prezydium All.Can Polska. – Za krok w dobrym kierunku możemy również uznać złożenie i podpisanie ustawy o Funduszu Medycznym. To istotne zmiany nie tylko z punktu widzenia pacjentów, ale także ekspertów w obszarze onkologii oraz organizacji pacjentów. Stanowią podstawę do alokacji odpowiednich sił i środków.
– Za osiągnięcie należy również uznać wdrożenie świadczenia kompleksowej opieki nad pacjentami z rakiem piersi i uruchomienie Breast Cancer Units w 5 ośrodkach onkologicznych w Polsce, choć zapewne takich placówek potrzebujemy znacznie więcej. Na wdrożenie czekają też Unity dla kolejnych chorób, a szczególnie w raku płuca, który zbiera ogromne żniwo wśród Polaków – podsumowuje Anna Kupiecka, przewodnicząca Prezydium All.Can Polska. – W mijającym roku pacjenci uzyskali dostęp do wielu nowoczesnych terapii – w raku płuca, raku nerki, raku prostaty, raku piersi, raku jelita grubego, czerniaku oraz szpiczaku i chłoniaku. Niestety, potrzeby pozostają ogromne, ponieważ jak wynika z opublikowanego w lipcu 2020 r. raportu EFPiA “Every Day Counts: Improving time to patient access to innovative oncology therapies in Europe” zarówno zakres i czas oczekiwania na dostęp do innowacji w naszym kraju należy do najdłuższych w Europie.
– Niepokój budzi natomiast zmiana definicji Całkowitego Budżetu na Refundację, która skutkuje istotnym ograniczeniem możliwości zwiększenia dostępu do innowacyjnych terapii dla pacjentów. Wydaje się, że wzrost wydatków na leki jest nieadekwatny do potrzeb pacjentów i poniżej możliwości wynikających ze wzrostu publicznych wydatków na ochronę zdrowia – realizacji ustawy o 6% PKB na zdrowie – dodaje Anna Kupiecka.
– Mamy nadzieję, że przyjęcie przez AOTMiT prac nad przygotowaniem algorytmu oceny wartości nowych terapii będzie krokiem w kierunku usprawnienia procesów zmierzających do poprawy dostępu do innowacji. Liczymy również na zakończenie trwających prac nad standaryzacją patomorfologii, ze szczególnym uwzględnieniem wdrażania wytycznych, we współpracy ze środowiskiem ekspertów – podsumowuje Szymon Chrostowski.
– Rok 2020 przyniósł nieoczekiwaną przeszkodzę w prowadzeniu działań mających na celu poprawę stanu polskiej onkologii. Epidemia COVID-19 wpłynęła negatywnie na pacjentów onkologicznych, dostęp do profilaktyki czy diagnostyki. Ze względu na sytuację polskiej służby zdrowia wywołaną epidemią koronawirusa i wynikające z niej opóźnienia we wdrażaniu NSO wiele wyzwań jest ciągle przed nami.– mówi prof. dr hab. n. med. Piotr Rutkowski, kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie, członek Prezydium All.Can Polska. Jako priorytet na 2021 uznajemy odbudowę profilaktyki nowotworowej i wdrożenie działań w ramach NSO zgodnie z zaplanowanym harmonogramem.
Na konsekwencje pandemii COVID-19 dla pacjentów onkologicznych zwraca również uwagę konsultant krajowy w dziedzinie onkologii klinicznej, członek Prezydium All.Can Polska, prof. dr hab. n. med. Maciej Krzakowski: – Epidemia COVID-19 zrodziła wśród niektórych osób przekonanie, że wszelkie inne choroby się zatrzymały i że można przeczekać na koniec pandemii z dbaniem o własne zdrowie. Niestety, na oddziałach onkologicznych już obserwujemy konsekwencje takiego podejścia – do ośrodków zgłaszają się pacjenci z bardziej zaawansowanymi nowotworami. Te ciężej odpowiadają na leczenie i znacząco wpływają na zdrowie i życie pacjentów onkologicznych. Koronawirus ujawnił, że pomimo wielu akcji promujących badania profilaktyczne, mają one ograniczoną skuteczność. Wobec tego konieczne jest opracowanie nowych dróg dotarcia do społeczeństwa, np. poprzez listy czy telefony z zaproszeniem na badania. Trzeba obudzić poczucie odpowiedzialności za własne zdrowie, dlatego chcę zaapelować, aby pomimo trudności wynikających z trwającej pandemii, nie odkładać wizyt kontrolnych, badań profilaktycznych, a tym bardziej leczenia na później. Nowotwór nie zaczeka na koniec pandemii – wcześnie wykryty, daje większe szanse na wyleczenie.
Profesor Krzakowski zwraca również uwagę, na pozostający jednym z kluczowych priorytetów aspekt jakim jest skrócenie ścieżki pacjenta od diagnozy do wdrożenia leczenia. – Jeśli podkreślamy, że w onkologii kluczowym aspektem dla powodzenia terapii jest czas, to liczy się nie tylko, kiedy pacjent zgłosił się na badania, ale także droga, jaką ten pacjent musi pokonać poprzez różne badania diagnostyczne, moment postawienia diagnozy do rozpoczęcia leczenia. Konieczne jest skrócenie tej ścieżki, by pacjent mógł jak najszybciej otrzymać leczenie. To wyzwanie w dobie kryzysu wywołanego pandemią jest jeszcze trudniejsze i wymaga wzmożonego wysiłku wszystkich stron zaangażowanych w organizacje opieki nad chorymi z nowotworami w celu wypracowania najlepszych rozwiązań
Autorzy raportu All.Can Polska jako najważniejsze potrzeby polskiej onkologii wskazali m.in.:
- skrócenie i koordynacja ścieżki pacjenta w obszarze diagnostyki i leczenie;
- zniesienie nierówności regionalnych w dostępie do świadczeń;
- wprowadzenie wskaźników jakości postępowania i monitorowania wyników terapii w ośrodkach;
- uwzględnienie kosztów pośrednich w procesie podejmowania decyzji refundacyjnych;
- poprawa finansowania świadczeń diagnostycznych, niezbędnych do prawidłowego diagnozowania i doboru innowacyjnych terapii;
- zastosowanie mechanizmów umożliwiających szybszy dostęp do innowacji zgodnie z rekomendacjami towarzystw naukowych i zapisami rejestracyjnymi, co umożliwi realizację celów Narodowej Strategii Onkologicznej;
- uwzględnienie przez regulatora głosu pacjentów przy opracowywaniu standardów diagnostyczno-terapeutycznych.
– Raport All.Can Polska przekażemy przedstawicielom Ministerstwa Zdrowia, członkom Sejmowej i Senackiej Komisji Zdrowia, klinicystom i przedstawicielom organizacji pacjentów. Mamy nadzieję, że posłuży jako baza do pracy nad wdrożeniem niezbędnych zmian w obszarze onkologii – podsumowuje Szymon Chrostowski
Cały dokument „Diagnoza zmian w opiece onkologicznej w Polsce 2020” jest dostępy na stronie inicjatywy All.Can Polska: http://all-can.pl/#aktualnosci