Naturalna alternatywa w leczeniu zgagi i niestrawności

Ból brzucha, odbijanie się, trudności w trawieniu czy pieczenie za mostkiem. Chyba każdy miał te objawy. Niestrawność (przez lekarzy nazywana dyspepsją) czy refluks żołądkowo-przełykowy (patologiczne zarzucanie treści żołądkowej do przełyku, popularnie nazywane zgagą) należą do problemów układu pokarmowego, na które pacjenci bardzo często skarżą się w gabinetach lekarzy rodzinnych i gastroenterologów.

To naprawdę powszechne dolegliwości – jak pokazują badania epidemiologiczne, dyspepsja jest problemem co czwartego Europejczyka, a na chorobę refluksową cierpi 20-40 proc. dorosłych w krajach wysoko rozwiniętych. 5-10 proc. ludzi objawy choroby refluksowej odczuwa codziennie, co piąta osoba – co najmniej raz w tygodniu. 40 proc. – przynajmniej raz w miesiącu. W Polsce choroba refluksowa przełyku może być jeszcze bardziej powszechna – z badań wynika, że zgagę odczuwa 34 proc. dorosłych Polaków.

Droga pokarmowa

W optymalnej sytuacji rozdrobnione i wymieszane ze śliną jedzenie, które połykamy, jest transportowane przez przełyk – ponad 20-centymetrowy organ przypominający wyścieloną błoną śluzową rurę – do żołądka. Transport odbywa się za sprawą około 50 mięśni umożliwiających pasaż pokarmu.

Żołądek, do którego trafia jedzenie, przypomina worek i służy do przechowywania treści pokarmowych. To tam pokarm jest mieszany z sokami żołądkowymi, które składają się głównie z kwasu solnego, wody i enzymów trawiennych. Kwas żołądkowy wspomaga trawienie białek i wchłanianie makro- i mikroskładników odżywczych: wapnia, żelaza i magnezu, a także ma działanie bakteriobójcze.

W żołądku dochodzi do skomplikowanych reakcji fizykochemicznych. Pokarm jest rozkładany i przetwarzany.

Jak to się dzieje, że procesy trawienne nie uszkadzają samego żołądka? Jego zdrowie zależy od stanu błony śluzowej, wewnętrznej warstwy tego organu. Błona śluzowa wydziela soki żołądkowe i tworzy kwaśne, charakterystyczne dla żołądka środowisko. Powstaje w niej również śluz, który pozwala żołądkowi chronić się przed procesami trawiennymi.

Stan błony śluzowej żołądka zależy od równowagi pomiędzy czynnikami podrażniającymi a elementami ochronnymi. W momencie jej zaburzenia nierzadko dochodzi do uszkodzeń. W warunkach fizjologicznych zachowanie równowagi jest możliwe dzięki temu, że bodźce prowadzące do wydzielania kwasu powodują również zwiększenie wydzielania śluzu i wodorowęglanów.

Co prowadzi do nierównowagi? Przede wszystkim zwiększone działanie agresywnych bodźców. Zapalenie błony śluzowej żołądka może być wywołane chorobą, czynnikami genetycznymi, nieprawidłowym stylem życia, głodówką lub przejedzeniem, niektórymi rodzajami pożywienia. Inne czynniki to niewystarczająca aktywność warstwy śluzu w wyniku niedożywienia, predyspozycje genetyczne, przyjmowanie leków (na przykład przewlekłe zażywanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych), picie alkoholu itp.

Dlaczego pojawia się zgaga

Dlaczego jedzenie „wraca” do przełyku, powodując odbijanie się, pieczenie za mostkiem (zgagę), i bóle w nadbrzuszu? Wśród przyczyn cofania się treści żołądkowych wymieniane są: uszkodzenie bariery antyrefluksowej, składającej się m.in. z dolnego zwieracza przełyku i włókien przepony, samoistne relaksacje jednego z mięśni przełyku – dolnego zwieracza, a także upośledzone opróżnianie żołądkowe.

Przyczyny choroby refluksowej przełyku nie są jednak do końca wyjaśnione. Jedną z teorii jest uszkodzenie mechanizmów obrony śluzówkowej. Jedocześnie ta choroba jest powszechnie kojarzona z zaburzeniami kwasowości.

Refluks żołądkowo-przełykowy i dyspepsja są dziś rozpoznawane jako choroby wieloczynnikowe, w których symptomy, przeważnie ból, są związane z brakiem równowagi pomiędzy czynnikami ochronnymi, takimi jak ślina i śluz, fizjologicznie obecnymi w przełyku i żołądku, a czynnikami drażniącymi. Można więc powiedzieć, że refluks żołądkowo-przełykowy i dyspepsja mogą być spowodowane zmianą mechanizmów fizjologicznych, które chronią przed czynnikami drażniącymi.

Nowe podejście w leczeniu

W leczeniu choroby refluksowej najczęściej stosuje się leki oparte na substancjach syntetycznych, zmniejszających lub hamujących wydzielania kwasu solnego i alkalizujących. To preparaty zobojętniające i blokery wydzielania kwasu żołądkowego (inhibitory pompy protonowej – IPP). IPP to najczęściej stosowane leki w leczeniu choroby refluksowej, u około 30 proc. pacjentów okazują się jednak nieskuteczne. Co więcej, ich długotrwałe przyjmowanie wiąże się z ryzykiem pojawienia się niedoborów wapnia, żelaza, magnezu (przypomnijmy: kwas żołądkowy wspomaga ich wchłanianie), a także witaminy B12. Zmniejszenie ilości kwasu w żołądku (który przecież stanowi ochronę przed bakteriami) może również sprzyjać infekcjom przewodu żołądkowo-jelitowego.

Rosnącym zainteresowaniem świata medyczno-naukowego cieszy się nowe, odmienne podejście w leczeniu tych chorób. Polega na stosowaniu wyrobów medycznych opartych na substancjach naturalnych, chroniących błonę śluzową żołądka i przełyku. Naśladując działanie naturalnych barier ochronnych żołądka i przełyku, te nowe wyroby medyczne dodatkowo je wzmacniają. Tworzą na błonie śluzowej żołądka i przełyku warstwę chroniącą przed kontaktem z sokami żołądkowymi i czynnikami podrażniającymi.

Co zawierają te wyroby? Są to systemy substancji naturalnych. Polisacharydy wyekstrahowane z aloesu działają ochronnie na błonę śluzową; minerały, takie jak węglan wapnia i wodorowęglan sodu, regulują kwasowość w sposób fizjologiczny, a flawonoidy pozyskiwane z rumianku i lukrecji, dzięki swojemu działaniu antyoksydacyjnemu przeciwdziałają wolnym rodnikom i „podrażnieniu” błony śluzowej.

Dowody naukowe i substancje naturalne

Skuteczność systemów substancji naturalnych zawartych w wyrobie medycznym na bazie naturalnego kompleksu molekularnego, przeznaczonego do leczenia refluksu przełyku i dyspepsji, została wykazana w badaniu RWE (Real World Evidence). Jego wyniki opublikowano w czasopiśmie naukowym „Frontiers”. Badanie potwierdziło, że systemy substancji naturalnych charakteryzują się wysokim poziomem bezpieczeństwa, tolerancji i korzyści klinicznych w leczeniu refluksu przełyku i dyspepsji. W szczególności w badaniu oceniono postrzeganą przez pacjentów, lekarzy i farmaceutów (w sumie 4465 osób) skuteczność, bezpieczeństwo i schemat stosowania naturalnego kompleksu opartego na polisacharydach, minerałach i flawonoidach.