Ewelina Celejewska: Po ilu miesiącach starań o dziecko można mówić o problemach z zajściem w ciążę?
Dr hab. med. Iwona Szymusik: O problemach z zajściem w ciążę mówimy zazwyczaj po 12 miesiącach bezskutecznych starań, czyli po roku regularnego współżycia bez antykoncepcji. Natomiast w przypadku kobiet, które mają powyżej 35 lat, już po 6 miesiącach nieudanych prób, zaleca się podejmowanie kroków w diagnostyce niepłodności. Takie podejście jest stosowane przez większość lekarzy i specjalistów zajmujących się medycyną rozrodu człowieka. Warto zaznaczyć, że problemy z zajściem w ciążę rozkładają się równomiernie, co oznacza, że około 30% problemów z płodnością jest spowodowane czynnikiem kobiecym, kolejne 30% czynnikiem męskim, a pozostałą część stanowią niewyjaśnione problemy (niepłodność idiopatyczna) lub połączone problemy u obojga partnerów.
Jakie są najczęstsze przyczyny problemów z zajściem w ciążę?
W przypadku kobiet do najczęstszych problemów z zajściem w ciążę należą problemy z jajeczkowaniem, wynikające głównie z zaburzonej gospodarki hormonalnej. Wśród nich większość stanowi zespół policystycznych jajników (PCOS). Jedną z jego komponent jest hiperandrogenizm i/lub hiperandrogenemia, czyli nadmierna ilość „hormonów męskich”, czyli androgenów. Efektem PCOS mogą być nieregularne cykle, problemy z nadmiernym owłosieniem (w miejscach nietypowych dla kobiet), trądzik i zaburzenia jajeczkowania. Do innych problemów, które mogą utrudniać zajście w ciążę zaliczamy: niedrożne jajowody (plemniki nie są w stanie przedostać się do komórki jajowej), endometriozę, stany zapalne narządu rodnego, nieprawidłową budowę, a nawet problemy autoimmunologiczne, czyli te związane z zaburzeniami układu odpornościowego. Przyczyną bezskutecznych starań o dziecko może być również wiek kobiety. Po 35. roku życia płodność kobiety zaczyna się zmniejszać, komórki jajowe są gorszej jakości, rzadziej może dochodzić do owulacji i przez to zajście w ciążę może być trudniejsze.
Natomiast najczęstsze przyczyny niepłodności u mężczyzn objawiają się zaburzeniami jakości nasienia pod postacią obniżonej ruchliwości, ilości, czy odsetka prawidłowej budowy plemników. Wśród przyczyn poważnych zaburzeń płodności męskiej mogą się znaleźć niedrożne nasieniowody, czyli zablokowane przewody, którymi wyprowadzane jest nasienie. Kolejną przeszkodą mogą być klinicznie istotne żylaki powrózka nasiennego, czyli poszerzone i poskręcane naczynia splotu wiciowatego – żył rozpoczynających swój bieg w worku mosznowym.
Czym platforma OvuFriend różni się od innych kalkulatorów dni płodnych i aplikacji śledzących cykle miesiączkowe, dostępnych w sieci?
OvuFriend nie jest zwykłym kalkulatorem dni płodnych, czy prostą aplikacją do śledzenia cykli miesiączkowych. Czym się różnimy? Stawiamy na naukę i zaawansowaną algorytmikę. Wyróżniamy się umiejętnością interpretacji płodności i cykli miesiączkowych również tych trudnych do czytania. Większość z dostępnych aplikacji analizuje tylko podstawowe parametry tj. długość cyklu, czy termin ostatniej miesiączki. Algorytmy OvuFriend biorą pod uwagę szereg zmiennych, porównują i analizują wiele zależności i objawów. Proste aplikacje są skuteczne dla cykli regularnych, bezproblemowych. My pomagamy kobietom, które niekoniecznie mają proste do interpretacji cykle miesiączkowe, często są to cykle nieregularne, z czym proste aplikacje sobie po prostu nie radzą. O płodności kobiet wiemy już dużo, a teraz chcemy dowiedzieć się jeszcze więcej. Dlatego rozpoczęliśmy projekt badawczo naukowy pt: “Opracowanie nowych w skali światowej rozwiązań w obszarze uczenia maszynowego wspierających w planowaniu rodziny i pokonywaniu problemu niepłodności„, który jest współfinansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Posiadamy miliony danych dotyczących zdrowia, płodności, cykli i objawów kobiet. Te bardzo zróżnicowane dane są idealne do wykorzystania algorytmiki opartej o sztuczną inteligencję”.
Dodatkowo staramy się wesprzeć kobiety starające się o ciążę w sposób kompleksowy, czyli nie tylko pomagać im szybciej zajść w ciążę poprzez wskazanie dni płodnych, ale również wychwytywać pewne nieprawidłowości na wczesnym etapie, analizować pierwsze objawy ciąży, dopasowywać dietę sprzyjającą płodności, tworzyć społeczność kobiet, aby mogły się wspierać, zawierać przyjaźnie, radzić. Naszą nowością jest również wsparcie w przypadku wykrycia nieprawidłowości w cyklu. Od jakiegoś czasu kierujemy wybrane użytkowniczki na w pełni bezpłatną pierwszą wizytę diagnostyczną do specjalisty oraz poprzez zaprzyjaźnione placówki oferujemy nawet 50% zniżki na badania diagnostyczne dla kobiety i jej partnera.
Jakie problemy z płodnością wykrywa algorytm?
Kalendarz owulacji OvuFriend już teraz jest w stanie wykryć sporo problemów związanych z płodnością. Przede wszystkim jest w stanie wychwycić, czy kobieta ma jajeczkowanie, czy może występują u niej problemy w tym zakresie i do owulacji nie dochodzi przez kilka kolejnych cykli. Brak jajeczkowania może być przesłanką do rozpoczęcia diagnostyki np. w kierunku zaburzeń hormonalnych. Cykle bezowulacyjne oraz występowanie innych charakterystycznych objawów (np. nadmierne owłosienie, trądzik, problemy z wagą) mogą być wskazówką do rozpoczęcia diagnostyki w kierunku PCOS. Dzięki prowadzeniu obserwacji w kalendarzu owulacji OvuFriend kobieta może się dowiedzieć, że jej cykle są nieprawidłowej długości, albo że występują u niej problemy z fazą lutealną, co również może utrudniać jej koncepcję. Faza lutealna to okres, który rozpoczyna się po owulacji i trwa do kolejnej miesiączki. Jej prawidłowa długość to zwykle 14+/-2 dni dni i jest zazwyczaj stała w każdym cyklu. Jeśli kobieta mierzy temperaturę, może również zaobserwować, czy na jej wykresie cyklu jest widoczna charakterystyczna dwufazowość temperatur. Jeśli w drugiej połowie cyklu (po owulacji) temperatury są na niskim poziomie, może to świadczyć o niskim stężeniu progesteronu – hormonu, który m.in. jest odpowiedzialny za utrzymanie ciąży. Ponadto prowadząc obserwacje w kalendarzu cyklu, kobieta zazwyczaj na bardzo wczesnym etapie wie o swojej ewentualnej ciąży (OvuFriend wskazuje, kiedy jest najlepszy moment na wykonanie testu ciążowego) i dzięki temu może wykryć problem z nawracającymi stratami wczesnych ciąż tzw. biochemicznych – do zapłodnienia dochodzi (pozytywny wynik testu ciążowego), jednak z jakichś przyczyn ciąża nie może się utrzymać. Dzięki takiej wiedzy, kobieta może rozpocząć diagnostykę właśnie w tym kierunku. Prowadząc obserwacje cyklu, można zatem wykryć bardzo dużo nieprawidłowości związanych z płodnością, co bardzo często skraca czas starań o dziecko. Szybsza diagnoza to szybsze podjęcie leczenia, które u większości par prowadzi do osiągnięcia wymarzonego celu, czyli do zajścia w upragnioną ciążę.