Czym jest cesarskie cięcie (nazywane cc)? To poważna operacja, która polega na rozcięciu powłok brzusznych oraz mięśni macicy i wyjęciu dziecka. Planowe cięcie cesarskie w porównaniu z planowym porodem drogą pochwową wiąże się z większym ryzykiem wystąpienia powikłań u matki. Powikłania mogą również wystąpić u dziecka.
Stosuje się wiele technik wykonywania tego zabiegu. Najczęściej na wysokości spojenia łonowego prowadzi się cięcie poprzeczne. Jego długość zależy od takich czynników jak wielkość i waga oraz ułożenie dziecka, a także waga rodzącej. Zwykle cięcie ma 10-15 cm i małą szerokość.
Operacja jest wykonywana wówczas, gdy poród siłami natury może stanowić zagrożenie dla matki i dziecka. W praktyce ponad 40 proc. dzieci w Polsce rodzi się właśnie w ten sposób[i]. To jeden z najwyższych wskaźników w Europie – na Starym Kontynencie najniższy odsetek cięć cesarskich występuje w krajach skandynawskich Islandii (16,1 proc.), Norwegii (16,5 proc.), Szwecji (18,3 proc.), a najwyższy na Cyprze (56,9 proc.) i w Rumunii (46,9 proc.)[ii]. Jak pokazują dane Ministerstwa Zdrowia, w latach 90. odsetek porodów rozwiązanych przez cesarskie cięcie wynosił 16 proc. i do tego czasu systematycznie rósł[iii] - z wyjątkiem 2020 roku)[iv].
Po CC rekonwalescencja i spora blizna
U wielu kobiet rodzących w Polsce wykonywane jest cesarskie cięcie ze względu na wskazania: nagłe - pilne, naglące i planowe położnicze oraz wskazania pozapołożnicze (neurologiczne, okulistyczne, ortopedyczne, hematologiczne, kardiologiczne, psychiatryczne i inne). Zabieg cesarskiego cięcia prowadzony w znieczuleniu pozwala na zmniejszenie bólu i wysiłku. Jest jednak jedno „ale”. „Cesarka” nie boli w trakcie, ale rekonwalescencja po zabiegu bywa dość bolesna i długa. Kilka podstawowych zasad rekonwalescencji to:
- w pierwszych dniach po zabiegu unikanie wysiłku, np. podnoszenia ciężkich przedmiotów, i o ile to możliwe nienapinanie mięśni brzucha,
- zachowanie ostrożności ze względu na szwy przy karmieniu piersią,
- odpowiednia pielęgnacja rany, a następnie blizny.
Jak goi się cięcie
Powstająca po cięciu kilkunastocentymetrowa blizna jest wąska (2-3 mm), znajduje się nisko i nawet po założeniu bikini może być całkowicie zakryta. Gojenie się rany po cięciu cesarskim wymaga jednak czasu. W trakcie operacji lekarz zszywa naciętą macicę, powięź i tkankę podskórną. Szwy wewnętrzne są rozpuszczalne, na skórze pozostają szwy nierozpuszczalne. Aby cięcie dobrze się goiło, zaraz po porodzie należy odpowiednio pielęgnować ranę i powstającą bliznę zgodnie z zaleceniami personelu medycznego.
Najpierw, w okresie od dwóch do siedmiu dni po operacji, na ranę po cięciu zakładany jest jałowy opatrunek. Lekarz i położna kontrolują ranę i sprawdzają, czy nie pojawiają się objawy infekcji.
Nie wolno zamoczyć opatrunku. Jeśli się jednak go zamoczy, należy go wymienić. Zazwyczaj po trzech dobach opatrunek jest zdejmowany i ranę można delikatnie przemywać oraz ostrożnie osuszać jednorazowym papierowym ręcznikiem. Dobrze przemywać ją dwa- trzy razy dziennie środkiem antyseptycznym, przeznaczonym do pielęgnacji ran. Miejsce cięcia należy chronić przed podrażnieniami, trzeba się starać, by nie uciskać go np. przez źle dobrane majtki (powinny być wyższe niż miejsce cięcia). Dlatego warto zaopatrzyć się w specjalne jednorazowe majtki poporodowe. Zalecane jest noszenie przewiewnej bielizny, luźnych koszul, spodni sportowych.
Jeśli to możliwe, dobrze jest wietrzyć ranę nawet jeszcze przed zdjęciem szwów, jednak nie powinna być narażona na skrajne temperatury ani na promienie słoneczne.
Po siódmej - dziesiątej dobie od operacji szwy są zdejmowane. Komórki tkanki łącznej z dużą intensywnością produkują kolagen, dzięki czemu rana się goi i w jej miejscu tworzy się blizna po cesarskim cięciu.
Blizna bliźnie nierówna
Sama blizna zwykle na początku jest czerwono-różowa, jednak właściwie pielęgnowana z czasem blednie, rozjaśnia się i staje się coraz mniej widoczna. Jeśli cokolwiek odbiega od opisanego procesu gojenia, to koniecznie należy skonsultować się z lekarzem.
U większości kobiet po wygojeniu blizny po cesarskim cięciu na podbrzuszu zostaje jedynie słabo widoczna kreseczka. Jeśli jednak proces gojenia przebiega nieprawidłowo, mogą utworzyć się przerosłe blizny: zgrubiałe, wypukłe i większe niż obszar przeciętej skory. Blizna może twarda, a nawet boleć przy dotykaniu. Taka blizna nazywana jest bliznowcem.
Jak więc prawidłowo dbać o bliznę i ją pielęgnować, by po cesarskim cięciu ładnie się goiła, była jak najmniej widoczna oraz nie powodowała problemów zmniejszonej ruchomości?
Pielęgnacja blizny
Rana po cesarskim cięciu powinna się zagoić całkowicie po czterech -sześciu tygodniach od porodu. Gdy rana jest zamknięta oraz nic się z niej nie sączy, można rozpocząć tzw. mobilizację blizny (czyli masaż). Okolicę blizny delikatnie masujemy kolistymi ruchami, przesuwając do góry i do dołu, uciskając dookoła. Dodatkowo do mobilizacji można stosować preparaty na blizny, które wykazują działanie przeciwzapalne, wygładzające czy rozluźniające tkankę blizny – na przykład maści czy żele zawierające w składzie wyciąg z cebuli, alantoinę czy heparynę. Jeśli efekty nie będą satysfakcjonujące, można dodatkowo skorzystać z zabiegów laserowych.
Preparatem, który zawiera równocześnie wyciąg z cebuli, heparynę i alantoinę, jest żel Contractubex. Te trzy substancje czynne będące składnikami przezroczystego żelu wspomagają proces gojenia skóry i regulują wytwarzanie tkanki blizny. Dodatkowo działanie tych składników reguluje syntezę kolagenu będącego głównym białkiem tkanki łącznej.
A co jeśli pielęgnacja blizny po cesarskim cięciu nie była odpowiednio przeprowadzona? Wtedy w przypadku blizn stwardniałych i zadawnionych można spróbować założyć opatrunek z lekiem Contractubex na noc. W tym celu należy nałożyć warstwę żelu na gazę i przyłożyć opatrunek do blizny. Na opatrunek nałożyć kawałek folii, a następnie za pomocą bandaża bądź plastra opatrunkowego zabezpieczyć tak, aby się nie przesuwał. Ważne jest metodyczne i długotrwałe stosowanie preparatu.
Jak działają składniki preparatu?
Wyciąg z cebuli posiada właściwości przeciwzapalne i bakteriobójcze oraz zapobiega tworzeniu się nadmiernej tkanki blizny, minimalizując ryzyko powstania bliznowca.
Heparyna zmiękcza bliznę, zmniejsza obrzęk, pobudza regenerację komórek oraz może wiązać wodę w tkance blizny.
Alantoina pobudza powstawanie blizny oraz ma działanie zmiękczające, a także zmniejsza świąd często towarzyszący procesowi gojenia.
Od sześciu miesięcy do nawet dwóch lat po operacji wykształca się właściwy wygląd blizny. Na tym etapie następuje przebudowa zasadniczo zagojonej już rany. Struktura kolagenu, wcześniej ułożonego dość chaotycznie, ulega uporządkowaniu. Blizna po tym czasie powinna stać się płaska i dużo jaśniejsza niż na początku.
Contractubex żel to LEK OTC dostępny bez recepty w tubce 20g i 50g.
Zawarte w publikacji informacje mają charakter wyłącznie informacyjny, nie mają charakteru konsultacji medycznej i nie mogą zastąpić konsultacji lekarza, do którego należy ostateczna decyzja o rodzaju i zakresie wdrożonego leczenia.Contractubex żel, 1 g żelu zawiera substancje czynne: 50 IU heparyny sodowej, 100 mg wyciągu płynnego z cebuli i 10 mg alantoiny. Wskazania: Blizny ograniczające ruch, powiększone (przerostowe, obrzmiałe, o kształcie bliznowca), nieestetyczne blizny pooperacyjne, blizny po amputacjach, blizny pooparzeniowe i powypadkowe, przykurcze np. palców (przykurcz Dupuytrena), przykurcze ścięgien spowodowane urazami oraz kurczeniem się blizny. Przeciwwskazania: Nie stosować Contractubex żel w przypadku uczulenia (nadwrażliwości) na substancje czynne lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku. Przeciwwskazaniami do zastosowania żelu są: niewyleczone rany, blizny obejmujące duże obszary skóry, uszkodzona skóra, aplikacja na błony śluzowe. Podmiot odpowiedzialny Merz Pharmaceuticals GmbH, Niemcy
Przed użyciem zapoznaj się z treścią ulotki dołączonej do opakowania bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.
[i] Mirosław Wielgoś, Dorota Bomba-Opoń, Grzegorz H. Bręborowicz, Krzysztof Czajkowski, Romuald Dębski, Bożena Leszczyńska-Gorzelak, Przemysńaw Oszukowski, Stanisńaw Radowicki, Mariusz Zimmer; Recommendations of the Polish Society of Gynecologists and Obstetricians regarding caesarean sections. Ginekol Pol 2018;89(11):644-657. (DOI: 10.5603/GP.a2018.0110).
[ii] https://www.gov.pl/web/zdrowie/program-kompleksowej-ochrony-zdrowia-prokreacyjnego-w-polsce-w-2021-r
[iii] https://www.prawo.pl/zdrowie/polska-w-europejskiej-czolowce-pod-wzgledem-przeprowadzania,510867.html
Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy tygodnika Wprost.
Regulamin i warunki licencjonowania materiałów prasowych.