Zespół PANDAS (pediatric autoimmune neuropsychiatric disorders associated with streptococcal infections) to rzadkie schorzenie dotykające dzieci i młodzież. Szacuje się, że zapada na nie 1 na 2000 dzieci. Jest ono skutkiem zakażenia paciorkowcem grupy A. Paciorkowiec (Streptococcus), który jest rodzajem bakterii Gram-dodatniej. Bakteria ta może wywoływać szereg infekcji – od stosunkowo niegroźnych (jak np. angina ropna, ostre bakteryjne zapalenie gardła), do poważnych i zagrażających życiu (m.in.: zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowych, zapalenie wsierdzia, zapalenie nerek czy nawet sepsę).
Neuropsychiatryczne powikłanie infekcji paciorkowcowej w postaci zespołu PANDAS pojawiają się zwykle w ciągu czterech do sześciu tygodni od infekcji paciorkowcowej i w krótkim czasie gwałtownie się nasilają. Choroba po raz pierwszy została opisana w 1998 roku i nie jest jeszcze dobrze poznana. Wskazuje się, że zespół PANDAS może mieć podłoże autoimmunologiczne.
Angina ropna u dziecka a zespół PANDAS
Wystąpienie zaburzeń charakterystycznych dla zespołu PANDAS może mieć miejsce po przebytej anginie ropnej. Jest to infekcja gardła wywołana przez paciorkowce grupy A. Często rozwija się ona nagle. Powoduje silny ból gardła, powiększone węzły chłonne, biały nalot na migdałkach, podwyższoną temperaturę ciała, a nawet ból brzucha i wymioty. W trakcie zakażenia paciorkowcami organizm dziecka zaczyna produkować przeciwciała, które mają rozpoznać i zniszczyć bakterie. Tak właśnie działa naturalny mechanizm odpornościowy człowieka. Niestety w tym przypadku może dojść do nieprawidłowej reakcji immunologicznej – przeciwciała zwalczają nie tylko bakterie, ale atakują też własne komórki – neurony w mózgu. Dzieję się tak ze względu na podobieństwo między antygenami bakteryjnymi i ludzkimi.
Objawy zespołu PANDAS
Objawy zespołu PANDAS pojawiają się nagle i mogą występować z różnym nasileniem. Najbardziej charakterystyczne są: nerwica natręctw, która przejawia się m.in. powtarzaniem czynności czy uporczywym powracaniem niektórych myśli oraz tiki, czyli krótkie, mimowolne ruchy ciała, czy grymasy na twarzy. Inne symptomy, które powinny wzbudzić czujność rodziców, to:
- nagłe zmiany nastroju u dziecka,
- drażliwość,
- lęki,
- płaczliwość,
- agresja, smutek,
- kłopoty z koncentracją, problemy z koordynacją ruchową,
- bezsenność, trudności z zaśnięciem, a także koszmary nocne,
- zaburzenia odżywiania,
- moczenie nocne.
Jak zdiagnozować i leczyć dzieci chore na PANDAS?
Diagnoza w przypadku zespołu PANDAS jest trudna. Podstawę w rozpoznaniu jej stanowi skorelowanie wystąpienia objawów neuropsychiatrycznych z przebytą infekcją paciorkowcem. Zespół PANDAS występuje najczęściej u dzieci pomiędzy 3. a 12. rokiem życia, przed okresem dojrzewania. Charakterystyczne jest nagłe pojawianie się i znikanie objawów neuropsychiatrycznych (tików/natręctw).
Leczenie polega na wyciszeniu lub wyeliminowaniu objawów neuropsychicznych. Podaje się w takich przypadkach najczęściej leki przeciwlękowe oraz przeciwdepresyjne. Elementem leczenia jest także terapia poznawczo-behawioralna i terapia tików nerwowych.
Ponieważ chorobom lepiej zapobiegać niż je leczyć, to warto pamiętać, że w przypadku wystąpienia anginy paciorkowcowej, bardzo ważne jest skuteczne leczenie antybiotykowe. Pozwala ono zapobiegać wystąpieniu zespołu PANDAS.
Czytaj też:
Z tym zaburzeniem zmaga się wiele sławnych osób. Poznaj objawy nerwicy natręctwCzytaj też:
Domowe sposoby na stany lękowe. Poznaj naturalne sposoby na nerwy
Źródło:
- C. Wilbur, A. Bitnun, S. Kronenberg, R.M. Laxer, D.M. Levy, W.J. Logan, M. Shouldice, E.A. Yeh „Paediatrics & Child Health”
-
neuropsychologia.org
- wykryjangine.pl