Monika Witkowska „Wprost”: Na jakie problemy osób z niepełnosprawnościami ma zwrócić uwagę najnowsza kampania Fundacji Avalon „Nic co ludzkie nie jest nam obce”?
Krzysztof Dobies: Fundacja Avalon od lat dąży do zmiany społecznego postrzegania osób z niepełnosprawnościami. To kolejna, już piąta nasza kampania, która realizuje ten cel działalności. Zatytułowana jest „Nic co ludzkie nie jest nam obce”. Pokazujemy, że niepełnosprawność nie ogranicza w byciu człowiekiem, w niczym nie umniejsza naszej osobowości. Nie czyni osób z niepełnosprawnościami gorszymi czy słabszymi od innych. One chcą żyć pełnią życia, kochać, realizować się na drodze zawodowej, na gruncie towarzyskim i w każdej innej sferze aktywności.
„Wiele osób, które na co dzień nie mają do czynienia z głuchymi, myśląc o nas, wyobraża sobie… ciszę. Ludzie nie zdają sobie sprawy z tego, że codzienne życie głuchej osoby i jej bliskich jest tak samo bogate w emocje i relacje, jak życie wszystkich ludzi. Wyrażamy własne opinie, żartujemy, kłócimy się i godzimy jak każdy” – mówi Jakub Stanisławczyk, podopieczny fundacji Avalon, który wziął udział w kampanii. Nic co ludzkie”.
Kim są bohaterowie najnowszej kampanii?
Ich wybór nie był prosty, chcieliśmy pokazać różnego rodzaju niepełnosprawności, różne historie, które składają się na krótką filmową opowieść o ich codzienności. Jednym z bohaterów jest Kuba Stanisławczyk, który jest osobą głuchą. Brał udział w trudnej scenie, emocjonalnej kłótni domowej z partnerką, którą zagrała aktorka.
„Różni nas tylko sposób komunikacji, nie treść. Osoba słysząca, gdy nie chce słuchać argumentów drugiej osoby wychodzi lub zakłada słuchawki, a osoba głucha, tak jak w scenie spotu, w tej samej sytuacji odwraca wzrok lub wyłącza aparat słuchowy” – wspomina udział w kampanii Jakub Stanisławczyk.
Ta scena pokazuje, że osoby z niepełnosprawnościami reagują emocjonalnie w trudnych, życiowych sytuacjach, tak samo, jak każdy z nas. I jak my wszyscy mają trudniejsze i łatwiejsze chwile, wzloty i upadki. Ale chcieliśmy także pokazać Jakuba jako wartościowego, samodzielnego i niezależnego człowieka. Droga zawodowa Jakuba wskazuje, że jest to zdolny programista, informatyk, ale także tłumacz piosenek na język migowy, artysta, który realizuje swoje pasje, żyje pełnią życia.
Ta historia może zainspirować…
Tak jak i kolejne. Naszymi bohaterkami są też kobiety. Julka Zakrocka jest bardzo uzdolnioną graficzką, która opracowywała projekty również dla naszej fundacji. Pracuje, mimo że jej niepełnosprawność jest duża. Żeby projektować, posługuje się rysikiem, który trzyma w ustach. To jej nie przeszkadza, żeby tworzyć piękne rzeczy i realizować się na drodze zawodowej. Bierze udział w takiej śmiesznej scenie, gdzie w czasie kiedy ona uczestniczy w zdalnym spotkaniu, pojawia się za plecami jej partner nieświadom, że oglądają go pozostali uczestnicy spotkania. To trzeba zobaczyć.
Jakich jeszcze bohaterów pokazaliście w spocie?
Wszystkich tu nie wymienię, ale chciałbym jeszcze wspomnieć o Angeli Greniuk – dziennikarce, działaczce społecznej i naukowej, niezwykle mądrej i wrażliwej dziewczynie. Angela urodziła się bez ręki, ale nie zamyka się w domu, jest otwarta i towarzyska. Poznajemy ją, gdy podczas imprezy spotyka dziewczynę ubraną w identyczną sukienkę… Takie sytuacje powodują emocje… Scenka ma przy tym także uzmysłowić, że osoby z niepełnosprawnościami uczestniczą w spotkaniach ze znajomymi, zabawach. Nie powinny być wykluczane z życia towarzyskiego.
Pokazujecie niepełnosprawność w takich scenach, do których nie jesteśmy przyzwyczajeni w przekazie medialnym, popkulturowym.
Chcemy pokazać, że osoby z niepełnosprawnościami są aktywne w każdej sferze życia. Tworzą na przykład udane związki, kochają się, przeżywają emocje. Ten wątek jest pokazany w scenie z Bogusią Siedlecką–Goślicką i jej mężem. To taki trochę obrazek rodzinny, który ma zobrazować, że osoba z poważną niepełnosprawnością zbudowała udaną relację partnerską. Bogusię poznajemy, gdy wybiera się wraz z mężem na spacer z psem, suczką Angel. Kiedy pies ucieka, to właśnie Bogusia ma większą możliwość pogoni za zwierzakiem, bo jej elektryczny wózek daje jej możliwość uzyskania większych prędkości…
Poprzednie kampanie też przełamywały pewne tabu związane z życiem osób z niepełnosprawnościami?
Kampanią, która wzbudziła największe emocje była ta poświęcona relacjom intymnym. To była czwarta z kolei kampania, którą udało nam się zrealizować. Poświęcona była uczuciom, miłości, sferze seksualności, rodzicielstwa. Pokazaliśmy, że osoby z niepełnosprawnościami są pełnosprawne w miłości – to był zresztą tytuł tej kampanii. Jednym z filarów również było hasło „niepełnosprawność nas nie ogranicza” – jesteśmy tacy jak inni. Kochamy tak samo i chcemy być kochani.
„Jeśli ktoś myśli, że skoro osoba nie chodzi, to w łóżku jest w stanie wyłącznie leżeć, to jest w błędzie. Świetnie sprawdzają się bowiem wszystkie pozycje boczne. Pomocne mogą okazać się zwykłe poduszki, albo urządzenie o wdzięcznej nazwie „krzesełko miłości”. To jest takie urządzenie, które imituje posuwiste ruchy człowieka…” – tłumaczy w jednym ze spotów Rafał Gębura, dziennikarz i Youtuber współpracujący z Fundacją Avalon.
Mówicie też o rodzicielstwie…
Mówimy o rodzicach z niepełnosprawnościami, którzy wspaniale spełniają się w tej roli i o rodzicach dzieci z niepełnosprawnościami. Jedną bohaterek naszej kampanii jest Amelka – dziewczynka z niepełnosprawnością. Poznajemy ją przez pryzmat zabawy z mamą, kiedy pieką razem ciasto i ono nie do końca się udaje, ale mimo to cudownie spędzają razem czas. Amelka jest uczennicą klasy pierwszej szkoły podstawowej. Jej mama jest m.in. uznaną influencerką, dzieli się z internautami swoim życiem. Opowiada, że chciałaby, żeby niepełnosprawność nie blokowała rozwoju jej córki, nie utrudniała życiowych wyborów. Ale wie, że ta niepełnosprawność jest pewną cechą, z którą Amelka będzie uczyła się żyć jako elementem swojej osobowości.
Pierwsze trzy kampanie poświęcone były sportom?
Pierwsze trzy kampanie były prowadzone pod wspólnym hasłem „Extrasprawni”. Mówiliśmy w nich o osobach z niepełnosprawnościami, które uprawiają sporty ekstremalne. Chcieliśmy pokazać, że osoby często wykluczane z różnych aktywności życiowych potrafią porywać się na sporty ekstremalne, które są często nieosiągalne dla ludzi bez niepełnosprawności. W pierwszej edycji zaprezentowaliśmy „extra bohaterów” z niepełnosprawnościami, zadając przy tym przewrotne pytanie: czy na pewno nie chciałbyś być na naszym miejscu?
W podobnej konwencji była utrzymana druga edycja, w której pokazaliśmy naszych sportowców razem z pełnosprawnymi mistrzami sportowymi. Mówiliśmy wówczas – „prawdziwy sport jest jeden”. W trzeciej bohaterami byli sportowcy z niepełnosprawnościami, których każdy może naśladować i których niepełnosprawność nie jest słabością. Wskazywali, że w sporcie i w życiu „wystarczy zacząć”, zrobić pierwszy krok, dać sobie szansę na osiągnięcie sukcesu i potem realizować kolejne cele. Już samo podjęcie wyzwania ma ogromną wartość i nadaje życiu sens.
Czy pod wpływem kampanii społecznych, takich jak te prowadzone przez Fundację Avalon, zmienia się życie osób niepełnosprawnych w Polsce?
Pracujemy nad tym, żeby nastąpiła zmiana postrzegania niepełnosprawności w Polsce, kampanie są jednym ze środków do osiągnięcia tego celu. Mamy świadomość, że oprócz indywidualnych problemów, które dotykają osoby z niepełnosprawnościami – mówimy tu o problemach finansowych, wykluczeniu z rynku pracy, braku dostosowań w wielu miejscach – ważnym problemem, dostrzeganym przez środowisko, jest społeczne postrzeganie niepełnosprawności. Często osoby z niepełnosprawnościami postrzegane są, jako inne, ale przede wszystkim jako słabsze, gorsze, mniej wartościowe, które nie zasługują na takie samo traktowanie jak pełnosprawna część polskiego społeczeństwa.
Czy prowadzone są również na ten temat badania?
Zlecane przez fundację badania społeczne prowadzone są od lat i potwierdzają nasze spostrzeżenia. Dają obraz tego, jak Polacy reagują na osoby z niepełnosprawnością, jakie budzi w nich emocje spotkanie z takimi osobami.
Co z nich wynika?
Z badań wynika, że osoby z niepełnosprawnościami budzą w nas głównie: współczucie, żal, chęć natychmiastowego niesienia pomocy. Często bez zastanowienia się nad potrzebami takiej osoby. Większość z nas uważa, że osoby z niepełnosprawnościami są nieprzygotowane do życia, wielu rzeczy nie są w stanie zrobić, w wielu przestrzeniach nie będą mogły się realizować. Stereotyp wielu osób jest wciąż taki, że osoby z niepełnosprawnością powinny siedzieć w domu i pobierać zasiłek.
A to nie jest prawda! Osoby z niepełnosprawnościami mogą być aktywne w każdej sferze życia! Dla nas w Fundacji Avalon najważniejsze jest, żeby ludzie spotykający na swojej drodze osoby z niepełnosprawnością nie myśleli, że te osoby są inne, słabsze czy gorsze, ale traktowały je po partnersku, jak wszystkich innych ludzi.
Niepełnosprawność jest też często pokazywana przez pryzmat akcji pomocowych. Czy zgadzacie się z takim przekazem?
Często widzimy różne niepełnosprawności w apelach, które mają wzbudzić litość i skłonić do pomocy, pokazując potrzeby konkretnej osoby w konkretnej, trudnej sytuacji. Mówimy jednak o grupie, która stanowi około 15 proc. społeczeństwa. Nie krytykujemy więc akcji pomocowych, zresztą nasza Fundacja również realizuje wsparcie dla osób i rodzin w najtrudniejszej sytuacji. I też prosimy, apelujemy o pomoc dla nich.
Uważamy jednak, że potrzebna jest przeciwwaga dla tak kreowanego wizerunku niepełnosprawności. Potrzeba jest pokazania osób z niepełnosprawnościami jako samodzielnych, niezależnych, inspirujących. Swoimi działaniami przełamujemy stereotypy. Pokazujemy, że osoby z niepełnosprawnościami mogą być wzorem dla innych, bo, mimo że często mają do pokonania więcej barier, potrafią iść do przodu i osiągać w życiu sukcesy!
Link, pod którym można zobaczyć spot kampanii:
https://www.youtube.com/watch?v=D5e8ShIjW-Q
Czytaj też:
Gwałt na niepełnosprawnej 14-latce. Na jaw wyszły nowe faktyCzytaj też:
Niepełnosprawność nie wyklucza ze sportu. Kończy się pierwsza edycja kampanii “Pełni Sportu”
