Wysoki wzrost nie musi mieć związku z chorobą. W większości przypadków jest związany z odziedziczonymi po przodkach genami – dziecko niskich rodziców może odbiegać wzrostem od swoich rówieśników, gdy odziedziczy geny po dalszych krewnych m.in. dziadkach lub pradziadkach. Z gigantyzmem mamy do czynienia wówczas, gdy dziecko bardzo intensywnie rośnie oraz pojawiają się dodatkowe objawy, które wskazują na zaburzenia hormonalne.
Co to jest gigantyzm?
Gigantyzm jest chorobą o podłożu hormonalnym, która najczęściej diagnozowana jest u dzieci w wieku powyżej 10. roku życia. O gigantyzmie można mówić wówczas, gdy wzrost dziecka przekracza 97 centyl lub nie mieści się w przyjętej dla danej populacji skali.
Choroba rozwija się, zanim nastąpi skostnienie chrząstek wzrostowych pod wpływem nadmiernej produkcji hormonu wzrostu, który wydzielany jest przez przedni płat przysadki mózgowej. Wysoki wzrost nie jest jedynym objawem tej choroby. Brak odpowiednio wczesnej diagnozy oraz zastosowanego leczenia, skutkują występowaniem wielu różnorodnych zaburzeń, które dotyczą zarówno funkcjonowania narządów wewnętrznych, jak i układów m.in. układu nerwowego i rozrodczego.
Makrosomia diagnozowana jest nie tylko na podstawie wysokiego wzrostu, ale także dość specyficznej budowy ciała. Intensywny skok wzrostowy w przypadku dzieci i młodzieży dotkniętych tym schorzeniem następuje najczęściej pomiędzy 10. i 15. rokiem życia. Właściwie dobrana terapia pozwala spowolnić wzrost ciała poprzez osłabienie nadmiernej aktywności przysadki mózgowej. Jeżeli nie zostanie wdrożona terapia, to dziecko chore na gigantyzm z czasem zacznie także chorować na akromegalię. Akromegalia to schorzenie dotykające osoby dorosłe, które również jest spowodowane nadmiernym wydzielaniem hormonu wzrostu.
Rodzaje gigantyzmu
Wyróżniamy dwa rodzaje gigantyzmu. Gigantyzm przysadkowy jest schorzeniem, które rozwija się pod wpływem nadmiernej aktywności przysadki mózgowej. Gigantyzm eunuchoidalny także jest chorobą o podłożu hormonalnym, jednak ma związek z brakiem wydzielania hormonów płciowych. W tym przypadku schorzenie spowodowane jest opóźnieniem kostnienia chrząstek wzrostowych na skutek m.in. niewłaściwego poziomu estrogenów w organizmie. Ten rodzaj gigantyzmu ujawnia się nieco później.
Gigantyzm – przyczyny
Bezpośrednią przyczyną gigantyzmu jest nadmierna aktywność przedniego płata przysadki mózgowej, który wydziela zbyt duże ilości hormonu wzrostu. Inicjuje on nadmierny rozrost tkanek. Dzieje się tak na skutek pojawienia się w przysadce mózgowej różnego rodzaju guzów. Zwykle są to guzy niezłośliwe. Gigantyzm może być także jednym z objawów kilku schorzeń. Towarzyszy m.in. chorobie Carney'a oraz gruczolakowatości mnogiej typu 1.
Gigantyzm – objawy
Intensywny wzrost nie jest jedynym objawem gigantyzmu. Dotknięte nim dzieci są nie tylko znacznie wyższe od swoich rówieśników, ale także występują u nich różne zaburzenia związane z nadmiernym wzrostem narządów wewnętrznych oraz związanymi z tym zaburzeniami w funkcjonowaniu organizmu.
Nadmierne wydzielanie hormonu wzrostu skutkuje nietypowym rozrostem poszczególnych części ciała. Osoby dotknięte gigantyzmem mają duże dłonie i stopy, uwydatnione czoło oraz szczękę, jak również szybko przybierają na wadze. Zaburzenia hormonalne wpływają także na pojawienie się objawów ogólnoustrojowych, do których zaliczamy m.in.:
• osłabienie,
• przewlekły ból głowy,
• zaburzenia miesiączkowania,
• zaburzenia zachowania,
• zaburzenia wzroku,
• nadpotliwość,
• bezsenność.
Co może pomóc?
Szybkie rozpoznanie gigantyzmu pozwala niwelować uciążliwe objawy oraz powstrzymać nadmierny wzrost ciała, zapobiegając rozwojowi akromegalii. Obecnie dzieci, które przebywają pod stałą kontrolą lekarzy ze względu m.in. na systematycznie przeprowadzane bilanse rozwoju, są stosunkowo wcześnie diagnozowane, co pozwala uniknąć poważnych powikłań nieleczonej makrosomii.
Czytaj też:
Niedobór witaminy A może nam poważnie zaszkodzić. Przeczytaj, dlaczegoCzytaj też:
5 korzyści zdrowotnych oleju kokosowego, które potwierdza nauka