Tęsknota za domem, fantazja, idylla, a może przenikający, dogłębny smutek – czym właściwie jest nostalgia? Okazuje się, że jej pojmowanie zmieniało się w historii medycyny.
Czym jest nostalgia? Rys historyczny
Johannes Hofer, szwajcarski lekarz początkowo opisywał nostalgię jako chorobę umysłu. Objawy nostalgii zgodnie z jego opisem miały obejmować „uporczywe myślenie o domu, napady płaczu, niepokój, nieregularne bicie serca, anoreksję, bezsenność, a nawet uczucie duszenia”. JJ Scheuchzer, lekarz pracujący w tym samym czasie co Johannes Hofer, łączył nostalgię z wpływem czynników zewnętrznych. Chociaż zgadzał się co do jej objawów, nie doszukiwał się ich przyczyn w wewnętrznym zaburzeniu. Według niego uczucie było spowodowane „gwałtowną różnicą ciśnień atmosferycznych, która powodowała nadmierne ciśnienie w organizmie, co z kolei prowadziło do przepływu krwi z serca do mózgu i uczucia nostalgii”.
W XVII i XVIII wieku lekarze uważali, że nostalgia dotyczy tylko Szwajcarów, ponieważ obserwowali ją głównie u szwajcarskich najemników, służących w zagranicznych armiach. W tamtych czasach lekarstwem na nostalgię były takie specyfiki jak pijawki, ciepłe emulsje hipnotyczne i opium. Chorym zalecano też po prostu powrót do domu.
Nostalgia dzisiaj
Na początku XIX wieku lekarze uznali nostalgię za powszechny stan, formę melancholii lub początek depresji. Zakwalifikowano ją jako zaburzenie kompulsywno-represyjne, w którym dominuje żal, smutek i tęsknota za domem lub wcześniejszym stanem ducha. Pod koniec XX wieku nostalgia zaczęła być kojarzona z wyidealizowanymi obrazami dzieciństwa lub tęsknotą za minionym, szczęśliwym czasem. Dziś lekarze nie traktują już nostalgii jako zaburzenia psychicznego.
„Nostalgia jest emocjonalnym doświadczeniem, które jednoczy i pomaga nam zjednoczyć nasze poczucie tego, kim jesteśmy, nasze ja, naszą tożsamość w czasie. Daje nam poczucie tego, kim chcemy być w przyszłości” – powiedziała profesor psychologii Krystine Batcho z LeMoyne College w Syracuse.
Korzyści z nostalgii
Co więcej, badania naukowe dowiódł potencjalnych korzyści tego stanu. W artykule z 2012 roku podano, że nostalgia może pomóc zwiększyć chęć pomocy innym, ponieważ wzmacnia poczucie więzi społecznej. W czerwcu 2020 roku na Uniwersytecie Stanowym New Jersey w Camden wykazano, że oddawanie się nostalgicznemu myśleniu może pomóc zmniejszyć negatywny psychologiczny wpływ samotności.
Czytaj też:
Wsparcie osób w kryzysie psychicznym w czasie pandemii