Mizofobia jest jednym z rodzajów fobii, które mogą rozwinąć się u osób w każdym wieku. Fobia to zaburzenie nerwicowe, które związane jest z nieuzasadnionym, obsesyjnym lękiem przed określonymi sytuacjami, przedmiotami lub zjawiskami. Osoby cierpiące z powodu fobii unikają miejsc i sytuacji, które wywołują lęk, nieprzyjemne objawy somatyczne oraz katastroficzne myśli. Zaburzenia nerwicowe to grupa schorzeń o podłożu psychicznym, które dotykają rosnącego odsetka ludzkiej populacji. Paniczny lęk, związany z obecnością w otoczeniu drobnoustrojów, towarzyszył wielu osobom w czasie pandemii COVID-19, stając się przyczyną wielu nieprzyjemnych sytuacji. Jakie są przyczyny fobii? Jak pokonać związany z fobiami strach i powrócić do normalnego życia? Dowiedz się więcej na temat mizofobii.
Skąd się biorą fobie?
Przyczyny fobii są bardzo złożone. Czynniki, które mogą przyczynić się do rozwoju fobii, to m.in.:
- traumatyczne lub negatywne doświadczenia – związane są z określoną sytuacją, przedmiotem lub zjawiskiem np. fobia społeczna może rozwinąć się na skutek doznania upokorzenia w miejscu publicznym;
- czynniki genetyczne – skłonność do rozwoju fobii jest dziedziczna – objawy fobii u rodzica lub osób z bliskiej rodziny zwiększają ryzyko wystąpienia zaburzeń nerwicowych;
- czynniki środowiskowe – np. utrwalanie konkretnego modelu zachowania, stawianie zbyt wygórowanych wymagań, presja związana z różnymi dziedzinami życia oraz sposobem funkcjonowania.
Czym jest mizofobia?
Mizofobia charakteryzuje się odczuwaniem silnego strachu przed brudem oraz różnymi zarazkami, z którymi każdy z nas styka się w swojej przestrzeni prywatnej oraz w przestrzeni publicznej. Chorzy obsesyjnie unikają sytuacji i miejsc, w których może dojść do zabrudzenia ciała i odzieży, a także związanego z obecnością drobnoustrojów zakażenia i rozwoju choroby. Jednym z pierwszych symptomów panicznego lęku przed brudem i drobnoustrojami jest częste mycie rąk i przesadne dbanie o utrzymanie sterylnej czystości w domu lub mieszkaniu, samochodzie, miejscu pracy.
Mizofobia powoduje, że chory odczuwa silny stres oraz cierpi z powodu dolegliwości somatycznych, które pojawiają się, gdy opuści zapewniającą poczucie bezpieczeństwa strefę komfortu. Osoby cierpiące na mizofobię unikają kontaktu z przedmiotami i powierzchniami w miejscach publicznych, które uważają za zanieczyszczone i potencjalnie niebezpieczne dla zdrowia (np. publiczne toalety, poręcze schodów, klamki), a także unikają przebywania w miejscach, w których mogą zetknąć się z osobami chorymi (np. apteka, szpital). Strach przed brudem, zarazkami i zakażeniem chorobami staje się przyczyną izolacji społecznej, uniemożliwiając normalne funkcjonowanie.
Mizofobia – objawy
Mizofobia objawia się przesadnym dbaniem o higienę ciała oraz czystość otoczenia. Charakterystycznym objawem tej fobii jest częste mycie i dezynfekowanie rąk po kontakcie z różnymi przedmiotami i powierzchniami, a także np. dotykaniu drugiej osoby. Pacjenci dbają o to, aby otoczenie, w którym żyją, było sterylnie czyste i wolne od drobnoustrojów (bakterie, wirusy, grzyby). Potrzeba utrzymania sterylności dotyczy także m.in. odzieży.
Chory odczuwa strach w momencie, gdy przebywa w potencjalnie zagrażającym mu otoczeniu, w którym może zetknąć się z brudem lub chorobotwórczymi drobnoustrojami. Na mizofobię wskazuje także odczuwanie lęku na samą myśl o kontakcie z brudem i zarazkami.
Mizofobia powoduje nie tylko silny lęk, ale także objawia się m.in.:
- szybkim biciem serca,
- zawrotami głowy,
- dusznością,
- drżeniem i drętwieniem rąk oraz nóg,
- wrażeniem „nóg jak z waty”,
- bólem w klatce piersiowej,
- zaburzeniami ze strony układu pokarmowego (silne parcie na mocz i stolec),
- bólem brzucha,
- nadmierną potliwością,
- wzmożonym napięciem mięśni, które wywołuje m.in. silny ból głowy.
Objawy somatyczne, czyli objawy ze strony ciała, które nie mają związku z chorobami narządów i układów, są bardzo uciążliwe. Zdarza się, że pobyt w miejscach, które chory uważa za źródło brudu i zarazków, prowadzi do ataku paniki.
Leczenie mizofobii
Występowanie objawów, które mogą wskazywać na lęk przed brudem i zarazkami, powinno skłonić do konsultacji ze specjalistą, który potwierdzi lub wykluczy występowanie mizofobii oraz rozpocznie odpowiednie leczenie.
W przypadku różnych fobii istotną rolę odgrywa terapia, dzięki której pacjent uczy się pokonywać odczuwany lęk oraz na nowo funkcjonować w swoim otoczeniu. U osób z mizofobią często stosowana jest terapia poznawczo-behawioralna. Podczas leczenia istotną rolę odgrywa wsparcie rodziny i innych osób z otoczenia chorego. Niestety, zdarza się, że objawy fobii są wyśmiewane, bagatelizowane lub „leczone” terapią szokową, co przyczynia się do pogłębienia choroby i nasilenia uciążliwych objawów.
Czytaj też:
Domowe sposoby na stany lękowe. Poznaj naturalne sposoby na nerwyCzytaj też:
Z tym zaburzeniem zmaga się wiele sławnych osób. Poznaj objawy nerwicy natręctw
Źródła:
- Edmund J. Bourne, Lęk i fobia. Praktyczny podręcznik dla osób z zaburzeniami lękowymi, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011
- Piotr Gałecki, Agata Szulc, Psychiatria, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław, 2018