Problem niepłodności przestaje być tematem tabu. Szacuje się, że dotyczy nawet 15-20% par, które starają się powiększyć rodzinę. O niepłodności mówi się coraz więcej, jednak temat zapłodnienia pozaustrojowego nadal jest tematem dla wielu osób kontrowersyjnym, co ma związek m.in. z powielaniem nieprawdziwych informacji na temat procedury in vitro.
Niepłodność wśród par to duży problem
Zanim przyszli rodzice zdecydują się na leczenie niepłodności i zapłodnienie pozaustrojowe, próbują wielu różnych metod wspomagania płodności. Niestety, wiele z nich okazuje się nieskutecznych, co wywołuje frustrację. Powodzenie metody in vitro zależy od wielu czynników, dlatego, zanim dojdzie do zapłodnienia pozaustrojowego, trzeba wykonać szereg badań laboratoryjnych, którym poddawana jest zarówno kobieta, jak i mężczyzna. Pozwalają one określić przyczynę niepłodności, a także ocenić ogólny stan zdrowia.
Na podstawie wyników badań szacowane są szanse na powodzenie zapłodnienia metodą in vitro. Największy odsetek ciąż z pierwszego cyklu in vitro dotyczy młodych kobiet z grupy wiekowej do 35 lat.
W tym przypadku podczas pierwszej procedury in vitro w ciążę zachodzi ponad 65% kobiet. Nieco mniejsze szanse na powodzenie leczenia mają kobiety w wieku 35-45 lat, jednak nadal istnieje duża szansa na zajście w ciążę po pierwszym transferze zarodka do jamy macicy.
Specjalistyczna diagnostyka to wstęp do leczenia niepłodności, które opiera się m.in. na stymulacji hormonalnej organizmu kobiety. Zanim zostanie rozpoczęte leczenie metodą in vitro, wykonywane są badania kwalifikacyjne. Procedura in vitro nie jest stosowana, gdy brak jest szans na zajście w ciążę z wykorzystaniem własnych gamet lub gamet dawców. Lekarz dobiera leki indywidualnie do potrzeb danej pacjentki. Zarówno zakres diagnostyki przyczyn niepłodności, jak i dobór leczenia hormonalnego oraz czas jego trwania wpływają na koszt in vitro.
Nie w każdym przypadku pierwszy transfer zarodka pozwala zajść w ciążę. Niestety, czasami niezbędne jest przedłużenie kuracji oraz ponowne przejście przez procedurę zapłodnienia in vitro, co jest dużym obciążeniem finansowym.
Niektóre samorządy oferują możliwość skorzystania z dofinansowania do zapłodnienia metodą in vitro, co nieco zmniejsza koszty związane z zabiegiem. Warto dowiedzieć się więcej na temat przyczyn niepłodności, jej leczenia, a także samego zapłodnienia metodą in vitro, aby przygotować się na czekające nas badania i ewentualne problemy.
Co powoduje niepłodność?
Niepłodność ma różne podłoże, jednak w wielu przypadkach może być skutecznie leczona. Do najczęstszych przyczyn niepłodności u kobiet zaliczamy m.in. zaburzenia funkcji tarczycy, endometriozę oraz zespół policystycznych jajników. Nie bez znaczenia jest także wiek kobiety, bo liczba komórek jajowych, które mogą zostać zapłodnione, nie jest nieograniczona. Co więcej, przyczyną niepłodności mogą być również zaburzenia masy ciała.
Męska niepłodność najczęściej związana jest z jakością nasienia, którą obniża prowadzony tryb życia, a także działanie np. czynników genetycznych i środowiskowych. W leczeniu niepłodności stosowane są zarówno gamety pobrane od pacjentów, jak i gamety dawców, co pozwala zwiększyć szansę na powodzenie leczenia w przypadku braku własnych komórek jajowych. Leczenie niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego to dla wielu par jedyna szansa pokonania problemów zdrowotnych, które powodują niepłodność.
Na czym polega metoda in vitro?
In vitro jest metodą zapłodnienia pozaustrojowego. Co to oznacza? W znacznym uproszczeniu – od kobiety pobierana jest komórka jajowa, a od mężczyzny plemnik. Do zapłodnienia komórek jajowych dochodzi poza organizmem kobiety w warunkach laboratoryjnych. Leczenie niepłodności metodą in vitro, czyli „w szkle”, wymaga odpowiedniego przygotowania. Zanim dojdzie do rozpoczęcia procedur medycznych, które mają na celu transfer zapłodnionej komórki jajowej do jamy macicy, wykonywane są specjalistyczne badania kwalifikacyjne. Jeżeli para zostanie zakwalifikowana do leczenia niepłodności metodą in vitro, kobieta musi przejść stymulację hormonalną, dzięki której możliwe jest przygotowanie organizmu na transfer zarodka. W macicy umieszczane są maksymalnie dwa zarodki, choć do zapłodnienia pozaustrojowego pobieranych jest najczęściej 6 komórek jajowych.
Jak przebiega procedura zapłodnienia pozaustrojowego?
Od badań kwalifikacyjnych do momentu zapłodnienia metodą in vitro musi upłynąć nieco czasu. Cała procedura leczenia niepłodności metodą in vitro rozpoczyna się od konsultacji, podczas której lekarz poznaje historię choroby pacjentów, zleca badania diagnostyczne oraz ustala indywidualny plan leczenia.
Podstawowe badania, które pozwalają ocenić szanse powodzenia zabiegu in vitro to m.in. badanie nasienia, a także badanie poziomu hormonów u kobiety i u mężczyzny. Na podstawie wyników przeprowadzonych badań lekarz może zdecydować o poszerzeniu zakresu diagnostyki w celu zbadania przyczyn niepłodności. W kolejnych etapach leczenia badana jest m.in. drożność jajowodów oraz wykonywany jest posiew nasienia na bakterie tlenowe i bakterie beztlenowe, a także posiew nasienia na grzyby. W zapłodnieniu pozaustrojowym wykorzystuje się dokładnie przebadane komórki jajowe i plemniki, co ogranicza ryzyko związane z rozwojem wad wrodzonych.
Inne badania, które trzeba wykonać na etapach poprzedzających pobieranie komórek jajowych oraz zapłodnienie in vitro to m.in. specjalistyczne badania genetyczne. In vitro jest obecnie najbardziej zaawansowaną metodą leczenia niepłodności. Przeprowadzenie zabiegu daje szansę na posiadanie potomstwa parom, u których inne metody leczenia niepłodności nie przyniosły oczekiwanych efektów. Warto wiedzieć, że proces leczenia niepłodności metodą in vitro nie uwzględnia stosowania ustalonych z góry szablonów. Od pierwszego spotkania pary z lekarzem do próby zapłodnienia, leczenie niepłodności uwzględnia m.in. stymulację hormonalną, która została precyzyjnie dopasowana do potrzeb organizmu kobiety.
Ostatni etap in vitro poprzedza punkcja jajników, dzięki której mogą zostać pobrane komórki jajowe. Zapłodnienie in vitro może odbywać się także z wykorzystaniem komórek dawczyni. Po pobraniu komórek jajowych oraz wyizolowaniu plemników z nasienia rozpoczynają się niezwykle skomplikowane procedury embrionalne, które są wstępem do zapłodnienia i hodowli zarodków. Kulminacyjnym momentem całej procedury jest transfer zarodków do jamy macicy, a także monitoring stymulacji. W zależności od indywidualnych potrzeb możliwe jest również skorzystanie z technik, które zwiększają skuteczność zapłodnienia in vitro. Średnio około 60-65% pierwszych transferów zarodka pozwala na zajście w ciążę, jednak czasami konieczne jest skorzystanie z kilku prób.
Podjęcie decyzji o zapłodnieniu metodą in vitro to krok, na który decyduje się coraz więcej par. Polskie prawo pozwala na zastosowanie tej metody zarówno w przypadku par heteroseksualnych, będących w związkach małżeńskich, jak i par heteroseksualnych będących w związkach partnerskich. Brak jest możliwości zapłodnienia in vitro w przypadku par homoseksualnych.
Ile kosztuje in vitro?
Leczenie niepłodności metodą in vitro to spory koszt, który wiąże się m.in. z koniecznością opłacenia niezbędnych badań, zakupu leków stosowanych na etapie przygotowania do transferu zarodka, a także koszt procedur embrionalnych, zapłodnienia in vitro, koszt samego transferu zarodka i badań kontrolnych. Niekiedy konieczne jest powtórzenie procedury, co wiąże się z dodatkowymi wydatkami. Zarówno badania, jak i leki dobierane są indywidualnie do potrzeb konkretnej pary. Każda klinika leczenia niepłodności ma swój cennik, który pozwala oszacować koszty związane z zapłodnieniem metodą in vitro. Średni koszt jednej próby zapłodnienia in vitro to około 10 000 zł.
W niektórych regionach Polski można skorzystać z dofinansowania do zapłodnienia metodą in vitro. Takie wsparcie zapewniają niektóre samorządy parom, u których zdiagnozowano niepłodność. Kwota dofinansowania różni się w zależności od tego, z jakiego programu dofinansowania chcą skorzystać pary starające się o dziecko.
Podsumowując, procedura zapłodnienia pozaustrojowego jest często jedynym sposobem na posiadanie potomstwa przez pary, u których została stwierdzona niepłodność. Cena zabiegu in vitro uzależniona jest m.in. od tego, jak długo trwało będzie leczenie hormonalne oraz jaki badania zostaną wykonane na etapie przygotowania do transferu zarodka.
Czytaj też:
Niepłodność i bezpłodność nie są tym samym. Gdzie tkwi różnica?Czytaj też:
Brak okresu – przyczyny i leczenie