Każdego dnia sześć Polek słyszy diagnozę: rak szyjki macicy. Objawy nowotworu są dość niespecyficzne. Łatwo je zbagatelizować lub przypisać innym jednostkom chorobowym. Dlatego tak ważne jest wykonywanie regularnych badań cytologicznych. Wykrycie niepokojących zmian na wczesnym etapie rozwoju daje większe szanse na pełne wyleczenie choroby nowotworowej.
Profilaktyka raka szyjki macicy
Od początku listopada 2023 r. w życie wchodzą przepisy, które poszerzają grupę osób uprawnionych do skorzystania z bezpłatnej cytologii. Wkrótce będą mogły je wykonać kobiety między 25 a 64 rokiem życia. Górna granica wieku została podniesiona o 5 lat. Do tej pory darmowe badania profilaktyczne w kierunku raka szyjki macicy były dostępne dla kobiet od 25 do 59 lat. Wprowadzone zmiany mają zachęcić Polki do dbania o własne zdrowie i umożliwić wykrywanie zmian nowotworowych na wczesnym etapie rozwoju.
Ważnym elementem profilaktyki raka szyjki macicy jest nie tylko regularne wykonywanie cytologii (średnio co 2-3 lata, jeśli nie ma innych wskazań medycznych), ale również szczepienie przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV). Zakażenie tym patogenem znacznie zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwór, przy czym najlepsze efekty daje przyjęcie preparatu ochronnego w wieku 11-12 lat. W przypadku dorosłych przed 26 rokiem życia wskazane jest, tak zwane szczepienie wychwytujące (stosowane w przypadku osób, które nie przyjęły preparatu ochronnego w pierwszym wskazanym przedziale wiekowym). Optymalny czas na wykonywanie szczepień to okres przed rozpoczęciem aktywności seksualnej. Takie zalecenia znajdują się w materiałach przygotowanych przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytut Badawczy we współpracy z Polskim Towarzystwem Wakcynologii,
Jak skorzystać z bezpłatnej cytologii?
Podstawowym warunkiem, jaki należy spełnić, jest posiadanie ważnego ubezpieczenia zdrowotnego. Wtedy badanie jest bezpłatne (jego koszty pokrywa w całości Narodowy Fundusz Zdrowia). Na cytologię nie trzeba mieć skierowania. Wystarczy umówić się na wizytę w placówce medycznej realizującej program profilaktyczny. Lista tych podmiotów jest dostępna w Internecie, na stronie gsl.nfz.gov.pl. Cytologię najlepiej wykonać 4 dni po ostatnim dniu miesiączki i nie później niż 4 dni przed rozpoczęciem kolejnej menstruacji (od przeprowadzenia badania ginekologicznego musi upłynąć przynajmniej jeden dzień). Przed badaniem nie należy stosować żadnych leków dopochwowych.
Co ile można wykonać bezpłatną cytologię?
Kobiety w wieku 25-64 lata mogą wykonać darmowe badanie cytologiczne co 3 lata. Wyjątkiem są kobiety obciążone czynnikami ryzyka, czyli zakażone HIV, przyjmujące leki immunosupresyjne, zakażone wirusem HPV. Te pacjentki mają prawo do badań profilaktycznych co 12 miesięcy.
Jak objawia się rak szyjki macicy?
Rak szyjki macicy daje wiele niespecyficznych objawów, takich jak bóle podbrzusza i lędźwiowej części kręgosłupa, nieregularne krwawienia menstruacyjne, krwawienia między miesiączkami, krwawienie po odbyciu stosunku płciowego, częste upławy czy uczucie parcia na stolec lub mocz. Warto jednak podkreślić, że wskazane symptomy pojawiają się zwykle dopiero wtedy, gdy zmiany nowotworowe są zaawansowane. Nowotwór rozwija się po cichu i na początkowym etapie nie manifestuje się w żaden wyraźny sposób.
Czytaj też:
Nowotwory ginekologiczne. Polki umierają, bo rak wykrywany jest zbyt późnoCzytaj też:
Dlaczego warto zrobić cytologię? „To badanie jest przepustką do zdrowia”