Krwiak w loży stymulatora czy inne powikłania krwotoczne, wynikające z uszkodzenia naczyń, zdarzają się według różnych źródeł i różnych baz danych mniej więcej w od 1 proc. do 4 proc. przypadków. Dyslokacje elektrody nie powinny się zdarzać częściej niż mniej więcej w 1-2 proc. przypadków, chociaż w piśmiennictwie zdarzają się dane sięgające 4-5 proc. „Tak czy inaczej, nie są to powszechne powikłania, chociaż mogą się zdarzyć” – dodaje.
Specjalista przyznaje, że odsetek powikłań zabiegów elektroterapii zależy od doświadczenia ośrodka i operatora. „Istotna jest jakość sprzętu i infrastruktury zabiegowej, którymi dysponujemy, wykonując procedury elektroterapii. Bardzo istotny jest także stan pacjenta i jego indywidualne uwarunkowania anatomiczne” – zaznacza.
Czynniki ryzyka
Powikłania częściej zdarzają się u pacjentów w podeszłym wieku, otyłych, z migotaniem przedsionków i po wcześniejszych interwencjach zabiegowych czy operacjach kardiochirurgicznych, po leczeniu dializami, po przeszczepach i po leczeniu onkologicznym, gdzie możliwa jest zakrzepica żył obwodowych (wynikająca z częstego nakłuwania tych naczyń i wprowadzania różnego rodzaju cewników w czasie leczenia onkologicznego).
Ryzyko niektórych powikłań można ograniczyć. „Przed zabiegiem należy na przykład odpowiednio wcześnie odstawić leki przeciwkrzepliwe, jeśli tak zalecił lekarz. To pomoże ograniczyć ryzyko powikłań krwotocznych. Po zabiegu także należy ściśle stosować się do zaleceń lekarza i postępować zgodnie z informacjami ze szpitalnego wypisu. Pacjenci znajdą tam zalecenia dotyczące kontroli, farmakoterapii lub stylu życia. Szczególnie istotne są regularne kontrole” – podkreśla dr hab. n. med. Maciej Kempa.
Pacjenci często zgłaszają się zbyt późno, gdy po wszczepieniu urządzenia pojawiły się już znaczne powikłania. „Jeśli na przykład pacjent ma tylko ścieńczałą skórę na stymulatorze, to można mu zrobić prosty zabieg przemieszczenia urządzenia w głębsze warstwy tkanek. Jeśli jednak chory zignoruje pierwsze objawy i przyjdzie do nas z uszkodzoną już skórą i praktycznie widocznym na zewnątrz układem, infekcja jest już na ogół bardzo zaawansowana i dużo trudniejsza w terapii” – wyjaśnia.
W takiej sytuacji konieczne jest usunięcie stymulatora i elektrod, często długotrwałe leczenie przeciwbakteryjne i ponowna implantacja układu po drugiej stronie klatki piersiowej. To samo dotyczy różnego rodzaju awarii układów czy przedwczesnego wyczerpania baterii. „Podczas kontroli jesteśmy w stanie odpowiednio wcześnie zaplanować wymianę układu lub jego poszczególnych elementów. Nie jesteśmy skazani na to, by czekać do momentu, kiedy na przykład chory zacznie tracić przytomność z niejasnego powodu, a okaże się, że jest on pozbawiony stymulacji, ponieważ bateria w rozruszniku się wyczerpała” – przekonuje dr hab. n. med. Maciej Kempa.
Czytaj też:
Czy COVID-19 faktycznie wpływa na serce? „Fakty pozostają niejasne”