Zaburzenia rytmu serca odczuwane są jako nieregularne bicie serca. Podstawowy podział zaburzeń rytmu serca uwzględnia bradyarytmie oraz tachyarytmie nadkomorowe i tachyarytmie komorowe.
Bradyarytmie to:
- dysfunkcja węzła zatokowego,
- zastępcze pobudzenia oraz rytmy nadkomorowe i komorowe,
- bloki przedsionkowo-komorowe,
- bloki śródkomorowe,
- asystolia.
Trachyarytmie nadkomorowe to:
- pobudzenia dodatkowe przedwczesne,
- czynny rytm nadkomorowy,
- częstoskurcze,
- trzepotanie przedsionków.
- migotanie przedsionków.
Trachyarytmie komorowe to:
- pobudzenia dodatkowe przedwczesne,
- czynny, komorowy rytm serca,
- częstoskurcze,
- trzepotanie komór,
- migotanie komór.
Kołatanie serca może być związane z różnymi arytmiami. Odczuwane jest jako szybsze bicie serca, niemiarowe bicie serca i dodatkowe uderzenia serca. Kołatanie serca zwykle trwa zaledwie kilka lub kilkanaście sekund. Wywołuje lęk, jednak nie zawsze wskazuje na poważne schorzenia. Kołatanie serca i inne dolegliwości w obrębie klatki piersiowej trzeba skonsultować z lekarzem oraz wykonać badania, które pozwolą poznać jego przyczyny.
Sygnały alarmowe, które powinny skłonić do natychmiastowej konsultacji z lekarzem to: utrata przytomności, puls spoczynkowy powyżej 100 uderzeń na minutę, szybszy oddech, zlewne poty, ból lub inne dolegliwości w klatce piersiowej, nasilająca się duszność, nagła zmiana charakteru kołatania serca.
Czytaj też:
Odczuwasz kołatanie serca? To znak, żeby zrobić badania w kierunku nadczynności tarczycy
Przyczyny wywołujące kołatanie serca
Do częstych przyczyn kołatania serca zaliczamy m.in.:
- zaburzenia psychiczne,
- zaburzenia metaboliczne,
- zaburzenia hormonalne np. w okresie menopauzy,
- stosowanie używek np. alkoholu i innych substancji psychoaktywnych,
- przedawkowanie kawy i innych napojów z kofeiną np. napojów energetycznych,
- niezdiagnozowane choroby serca,
- przebyty zawał mięśnia sercowego.
Wyróżniamy także inne przyczyny kołatania serca. Silne, nieprzyjemne uczucie bicia serca może także występować na skutek przyjmowania leków np. leków moczopędnych oraz mieć związek z zaburzeniami elektrolitowymi, które związane są m.in. z nadużywaniem alkoholu, odwodnieniem organizmu, wymiotami lub biegunką.
Przyspieszone bicie serca może być w różny sposób odczuwane przez osoby, u których występują zaburzenia rytmu serca. Bywa określane jako np. „łomoczące skrzydła” w klatce piersiowej, serce skaczące, bicie serca w gardle lub żołądku. Kołataniu serca mogą towarzyszyć dodatkowe objawy np. ból głowy, osłabienie, uczucie duszności, ból w klatce piersiowej, mrowienie kończyn, zawroty głowy, mroczki przed oczami, wrażenie „miękkich” nóg. Niekiedy na skutek kołatania serca następuje krótkotrwałe omdlenie lub utrata przytomności.
Z medycznego punktu widzenia kołatanie serca jest subiektywnym odczuciem, który nie pozwala postawić odpowiedniej diagnozy. Istotne dla postawienia prawidłowej diagnozy są m.in. objawy towarzyszące kołataniu serca, ogólne samopoczucie pacjenta, sytuacja, w której pacjent odczuwa kołatanie serca np. kołatanie serca w nocy, kołatanie serca w spoczynku, kołatanie serca w sytuacjach stresowych, kołatanie serca po wysiłku i cięższej pracy.
Rodzaje kołatania serca
Wyróżnia się kilka rodzajów kołatania serca. Towarzyszą im inne objawy. Różnią się one pod względem m.in. czynnika wyzwalającego – kołatania serca mogą występować w spoczynku i na skutek wysiłku fizycznego, po spożyciu alkoholu, na skutek braku odpowiedniej ilości snu.
Rodzaje kołatania serca to m.in.:
- ekstrasystoliczne – nieregularne, okresowo normalne – mają nagły początek, kołatanie serca pojawia się podczas spoczynku,
- częstoskurczowe – regularne lub nieregularne, przyspieszone – mają nagły początek, kołatanie serca pojawia się na skutek wysiłku fizycznego,
- zależne od pobudzenia – regularne, lekko przyspieszone – narastają stopniowo i pojawiają się na skutek silnego stresu, poprzedzając atak paniki,
- pulsowanie – regularne, normalna częstość – narastają stopniowo i pojawiają się na skutek wysiłku fizycznego.
Na podstawie rodzaju kołatania serca oraz sytuacji, w których występuje, można wstępnie zdiagnozować przyczyny arytmii. W celu potwierdzenia wstępnej diagnozy wykonywane są specjalistyczne badania m.in. badanie EKG i badanie echo serca.
Kołatanie serca w nocy
Kołatanie serca w nocy to jeden z pierwszych objawów zaburzeń lękowych (do niedawna nazywanych zaburzeniami nerwicowymi). Nerwica serca może powodować zaburzające sen kołatanie serca, ból w klatce piersiowej, uczucie duszności, zawroty głowy i wrażenie zbliżającego się omdlenia. Zaburzenia lękowe wywołują różne objawy somatyczne, które wymagają wnikliwej diagnostyki.
W przypadku zaburzeń lękowych kołatanie serca narasta i ustępuje stopniowo. W trakcie ataku paniki, któremu towarzyszy kołatanie serca, pomocne okazują się ćwiczenia oddechowe.
Czytaj też:
Kiedy serce ostrzega przed rozwojem choroby? Nie przegap tych sygnałówCzytaj też:
Czy serce może bić szybciej przez kawę? Znamy odpowiedź
Źródła:
- K. Mizia-Stec, M. Trusz-Gluza, „Zaburzenia rytmu serca”, wyd. 3, 2022, s. 15-25.
- W. Szczeklik, „Kołatanie serca”, Interna Szczeklika 2019, Medycyna Praktyczna, Kraków 2019