Niemy zawał serca. Możesz go mieć i o tym nie wiedzieć

Coraz więcej osób słyszy diagnozę „niemy zawał” i zastanawia się, dlaczego nie miały typowych objawów choroby niedokrwiennej serca np. bólu za mostkiem oraz bardzo często kojarzonego z zawałem drętwienia lewej ręki.

Co to jest zawał serca?

Zawał serca to pojawiające się nagle silny ból za mostkiem, nudności i zawroty głowy, które są związane z niedokrwieniem mięśnia sercowego. Zawał może wynikać z choroby niedokrwiennej serca, złego odżywiania lub zmian miażdżycowych, które od lat zachodziły w organizmie i powoduje nieodwracalne zmiany w obszarze mięśnia sercowego.

Ryzyko chorób sercowo-naczyniowych i chorób układu krążenia wzrasta, gdy prowadzimy siedzący tryb życia, stosujemy zachodnią dietę, nie uprawiamy aktywności fizycznej. Może również rosnąć na skutek czynników genetycznych – osoby obciążone kardiologicznie powinny tym bardziej zadbać o zdrowie serca.

Przyczyny zawału serca

Zawał serca to stan, w którym przez tętnice wieńcowe przepływa mniejsza ilość krwi. Do zawału może również dojść na skutek zatoru lub zmian miażdżycowych. Ograniczenie przepływu krwi wywołuje nie tylko ból za mostkiem czy ból brzucha, ale przede wszystkim przyczynia się do nieprawidłowego funkcjonowania organizmu.

U osoby, u której właśnie doszło do zawału, mogą wystąpić duszności, wymioty, zawroty głowy. Chorego mogą oblać zimne poty, a jego skóra szybko zmienia kolor na szarą czy ziemistą. Jeśli chory w porę nie otrzyma pomocy, zawał serca może skończyć się różnie. Długotrwale niedokrwienie serca może zmniejszyć ilość tlenu w narządzie i sprawić, że zacznie on stopniowo obumierać. To stanowi stan zagrożenia życia dla chorego.

Zawały serca coraz częstsze

Rocznie w Polsce notuje się około 90 tysięcy zawałów serca. Coraz częściej zawał diagnozowany jest u osób poniżej 45 roku życia, nawet u 30- latków. Jest to skutek uboczny wyjątkowo intensywnego trybu życia. Przyczyną wczesnego zawału może być także nieodpowiednia dieta, nadużywanie alkoholu, palenie tytoniu i sięganie po inne używki oraz przewlekły stres. Lekarze alarmują, że jednym z czynników zwiększających ryzyko zawału może być także nadużywanie napojów z kofeiną tzw. energetyków.

Zawał serca vs. atak serca

Zawał serca to niedokrwienie mięśnia sercowego, które może być spowodowane zatorem lub skrzepem krwi blokującym jej dopływ do serca. Jeśli stan ten trwa dłużej niż 20 minut, mówimy o ataku serca, który zagraża życiu pacjenta. Atak serca to niedokrwienie, które prowadzi do niedotlenienia mięśnia sercowego i jego stopniowego obumierania. Wskutek nieodwracalnego uszkodzenia serca chory może nie być w stanie już funkcjonować tak jak przed zawałem – jeśli go przeżyje. Rozległy atak serca może doprowadzić do zgonu.

Cichy zawał serca: objawy

Objawy zawału serca mogą być różne. U niektórych osób pojawi się silny ból za mostkiem lub ból brzucha, podczas gdy u innych wystąpi wyłącznie uczucie osłabienia, zmęczenie, nudności czy wymioty. Wiele osób, u których dochodzi do zawału serca, odczuwa nagłe duszności, kołatanie serca.

Cichy zawał serca może wyróżniać się lżejszymi objawami. Wiele osób odczuwa nagłe uczucie osłabienia, zachwiania równowagi, zawroty głowy, bóle brzucha czy zgagę. Objawy zawału serca nie muszą być charakterystyczne i mogą być mylące. Wiele osób wiąże je z migreną, przepracowaniem czy zatruciem pokarmowym. Tymczasem za nagłą słabość czy duszności może odpowiadać serce.

Jak rozpoznać zawał serca?

Typowy zawał serca cechuje kilka charakterystycznych objawów, ale mogą być różne w zależności np. od płci. W szczególności u kobiet obserwuje się brak typowego bólu wieńcowego lub jego mniejsze nasilenie.

Ból wieńcowy to uporczywy i nieustępujący w spoczynku oraz po podaniu nitrogliceryny ból za mostkiem. Ból ten może mieć charakter rozpierający, dławiący lub piekący, promieniujący do łuków żebrowych i łopatek, czasami może przypominać objawy niestrawności oraz zgagę. Z tego względu, zwłaszcza u osób odczuwających na co dzień podobne dolegliwości, zawał można przeoczyć, co niestety, wiąże się z poważnymi konsekwencjami.

Często występującym objawem zawału jest także drętwienie lewej ręki, ból promieniujący do ramienia oraz szyi, a także narastający niepokój, duszność, nadmierna potliwość i osłabienie. Tak naprawdę każdy człowiek, w zależności od wieku, stanu zdrowia i chorób towarzyszących, może zauważyć u siebie inny „zestaw” objawów, dlatego każda nagła zmiana samopoczucia powinna być skonsultowana z lekarzem.

Jak rozpoznać niemy zawał?

Rozpoznanie niemego zawału nie jest proste ze względu na niecharakterystyczne objawy. Często jedynym objawem może być tutaj zmęczenie i ogólne złe samopoczucie. Zdarza się, że niemy zawał objawia się bólem brzucha, nudnościami, a nawet wymiotami. Takie objawy zwykle utożsamiamy z zatruciem pokarmowym lub nerwicą, a nie chorobami serca. W niektórych przypadkach objawem zawału może być tylko krótkotrwała utrata przytomności.

Zawał serca bez objawów jest wyjątkowo niebezpieczny. Brak odpowiedniej diagnozy, wdrożenia leczenia oraz eliminacji czynników negatywnie wpływających na zdrowie serca, skutkuje postępującymi zmianami chorobowymi, które mogą przyczynić się nawet do śmierci.

Objawy przepowiadające zawał mogą pojawić się znacznie wcześniej, niż faktycznie do niego dojdzie. Oprócz typowych, czasami krótkotrwałych, dolegliwości bólowych w okolicach klatki piersiowej można do nich zaliczyć także kołatania serca, zawroty głowy, zlewne poty, napady paniki i nieuzasadniony niepokój, a także związane z wysiłkiem fizycznym kłucie w klatce piersiowej, kaszel oraz problemy z oddychaniem.

Ile trwa cichy zawał serca?

Zawał serca zazwyczaj daje o sobie dać wcześniej. Już kilka miesięcy przed niedokrwieniem mięśnia sercowego chory może czuć się osłabiony, odczuwać ból za mostkiem lub bóle brzucha, może również mieć wrażenie, że gorzej mu się oddycha lub że coś przygniata mu klatkę piersiową.

Zazwyczaj tuż przed wystąpieniem zawału pojawiają się silne i gwałtowne objawy. Uczucie duszności może się nasilić, chory może odczuwać bardzo silny ból w klatce piersiowej. O zawale serca mogą świadczyć objawy utrzymujące się dłużej niż 20 minut. W takiej sytuacji należy wezwać pogotowie ratunkowe lub jak najszybciej przewieźć chorego do szpitala.

Czy przy zawale serca spada saturacja?

Zawał serca grozi niedotlenieniem organizmu. Saturacja chorego nagle spada, co może pogłębiać uczucie duszności i trudności z nabraniem powietrza. Serce nie pompuje odpowiedniej ilości krwi z tlenem do tkanek, dlatego saturacja mocno się obniża. Niedotlenienie może doprowadzić do utraty przytomności i zasłabnięcia.

Zawał serca – pierwsza pomoc

Ze względu na zagrożenie życia związane z zawałem, konieczne jest nie tylko poznanie jego wczesnych objawów, ale także szybkie reagowanie. W sytuacji, gdy podejrzewamy u siebie zawał, należy jak najszybciej wezwać pogotowie, dzwoniąc pod numer alarmowy 112 lub 999 i przyjąć pozycję półsiedzącą.

Stan zdrowia może się gwałtownie pogorszyć, dlatego, gdy jesteśmy sami w domu, należy powiadomić osoby bliskie lub sąsiadów o złym samopoczuciu oraz pozostawić otwarte drzwi, w razie, gdyby nastąpiła utrata przytomności, aby ratownicy medyczni mogli szybko dostać się do mieszkania.

Postępowanie w przypadku udzielania pierwszej pomocy osobie, u której podejrzewamy zawał, obejmuje:

• wezwanie pogotowia,
• ułożenie chorego w wygodnej, półleżącej pozycji,
• poluzowanie ubrania w celu ułatwienia oddychania,
• rozpoczęcie resuscytacji oddechowo-krążeniowej w przypadku ustania czynności życiowych.

Jakie badania wykażą przebyty zawał serca?

Aby sprawdzić, czy za zawroty głowy i uczucie osłabienia odpowiada serce, należy wykonać badanie. W pierwszej kolejności wskazane jest wykonanie badania EKG, na którym lekarz może zobaczyć na mięśniu sercowym widoczne blizny. Są one pozostałością po przebytym zawale serca, nawet niewielkim.

Oprócz EKG lekarz może zalecić wykonanie także rezonansu magnetycznego. Jest to badanie bardziej zaawansowane, które może potwierdzić zmiany, jakie powstały w sercu po zawale czy ataku.

Powikłania po ukrytym zawale serca

Ukryty lub cichy zawał serca może spowodować poważne skutki zdrowotne. Może doprowadzić do ostrej niewydolności serca, ale również wywołać zaburzenia rytmu serca, pęknięcie wolnej ściany serca, pęknięcie przegrody międzykomorowej. Po niemym zawale serca choremu też może zagrażać kolejny zawał, który najczęściej jest już dużo silniejszy.

Jak sprawdzić, czy serce jest zdrowe?

Najskuteczniejszą ochroną serca jest profilaktyka. Zdrowa, zbilansowana dieta i aktywność fizyczna to dwa kroki do zdrowego serca. W codziennej diecie powinna znajdować się odpowiednia ilość kwasów tłuszczowych, a także ryb, które znakomicie wspomagają pracę serca. Warto jeść orzechy, warzywa, owoce morza i tak komponować dietę, by znajdowała się w niej duża ilość zdrowych tłuszczów.

Z jadłospisu należy natomiast bezwzględnie wykluczyć to, co szkodzi na serce. Nie powinny widnieć w nim nasycone kwasy tłuszczowe, tłuste wędliny, pasztety, mięsa, pełnotłusty nabiał, niewskazane jest również sięganie po słodkie i słone przekąski, używki czy alkohol. Te wszystkie czynniki mocno obciążają kondycję serca i mogą zwiększać ryzyko rozwoju chorób układu krążenia i chorób sercowo-naczyniowych.

U osób, które są obciążone kardiologicznie, warto dodatkowo regularnie przeprowadzać badania. Dotyczy to nie tylko EKG, ale również lipidogramu. Wysoki poziom cholesterolu, zwłaszcza frakcji cholesterolu LDL oraz trojglicerydów, może doprowadzić do powstania tzw. blaszki miażdżycowej, która jest czynnikiem odpowiadającym za miażdżycę.

Czytaj też:
Ile szklanek wody dziennie pić, by być zdrowym?