Centrum Jaskry to nowe, wyjątkowe miejsce na mapie warszawskich placówek okulistycznych. Ta specjalistyczna, dedykowana diagnostyce i leczeniu jaskry przychodnia powstała z inicjatywy prof. Jerzego Szaflika – twórcy współczesnej warszawskiej szkoły okulistycznej i założyciela Centrum Mikrochirurgii Oka „Laser”. Placówka jest częścią ośrodka badawczo-naukowego Centrum Badań Medycznych Brand Med. Centrum Jaskry to wykwalifikowana kadra lekarska – specjaliści o ogromnym doświadczeniu w wykrywaniu i terapii jaskry oraz innych chorób oczu, a także najnowszej generacji sprzęt diagnostyczny. Ośrodek dysponuje między innymi nowatorską platformą e-jaskra, służącą do wykonywania badań przesiewowych w kierunku jaskry.
E-jaskra: mariaż okulistyki i techniki komputerowej
Oparty o sztuczną inteligencję system opracowała powołana i kierowana przez prof. Jerzego Szaflika interdyscyplinarna grupa naukowców. W trwających ponad 2 lata pracach wzięli udział okuliści: dr hab. n. med. Anna Zaleska-Żmijewska i prof. Jacek P. Szaflik a także zespół dr hab. Jacka Pniewskiego z Katedry Fizyki optycznej Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego i trzech ekspertów techniki komputerowej. Jak działa e-jaskra? System używa w procesie diagnostycznym sztucznej inteligencji. Badanie odbywa się w oparciu o komputerową analizę barwnego zdjęcia dna oka uzupełnioną o bezkontaktowy pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego. Sztuczna inteligencja przyporządkowuje dane zdjęcie do kategorii „zdrowej” lub „chorej”, korzystając z tzw. sieci neuronowej, czyli – w uproszczeniu – bazy wiedzy wprowadzonej do systemu. Do stworzenia bazy posłużyło ponad 2 500 zdjęć osób zdrowych i chorujących na jaskrę dostarczonych przez Poradnię Jaskrową Klinicznego Szpitala Okulistycznego oraz Centrum Mikrochirurgii Oka „Laser” w Warszawie. Co istotne, e-jaskra posiada zdolność do tzw. głębokiego uczenia się, a więc samodoskonalenia z każdym wykonanym badaniem.
Samo badanie jest krótkie i komfortowe dla Pacjenta. Nie wymaga też przygotowania. Cała procedura trwa kilka minut, a po kilku kolejnych otrzymuje się wynik – na przykład w formie w formie wiadomości na telefon komórkowy czy e-maila. Badanie określa podejrzenie występowania jaskry. Jeśli system stwierdzi podejrzenie schorzenia, wynik badania zawierać będzie też zalecenie zasięgnięcia konsultacji okulistycznej.
Wreszcie badania przesiewowe w kierunku jaskry na dużą skalę?
Jako że w Polsce brak systemowych programów badań przesiewowych w kierunku jaskry, platforma e-jaskra może być przełomem również w obszarze skali prowadzonej diagnostyki. Te badania są bowiem tańsze, prostsze i szybsze od indywidualnych badań okulistycznych w kierunku jaskry. Nie wymagają też obecności lekarza, czy personelu medycznego. Jednocześnie, e-jaskra oferuje porównywalną wiarygodność! System spotkał się już z ogromnym zainteresowaniem różnych środowisk i jest intensywnie rozwijany: pierwsze badania już się odbyły, między innymi w siedleckiej poradni Centrum Mikrochirurgii Oka „Laser”, gdzie objęły kilkaset osób.
Program badań przesiewowych e-jaskra został objęty Patronatem Honorowym Kardynała Kazimierza Nycza, Arcybiskupa Metropolity Warszawskiego, oraz prof. dr hab. n. med. Łukasza Szumowskiego, Ministra Zdrowia.
Jaskra to podstępna choroba, będąca jedną z najczęstszych przyczyn utraty wzroku na świecie. W krajach rozwiniętych drugą, zaraz po zaćmie. Może rozwijać się nawet u 850 tys. Polaków, ale jej leczeniu poddaje się zaledwie 350 tys. z nich. Co więcej, aż 70 proc. przypadków choroby wykrywanych jest zbyt późno, by zachować dobre widzenie. W przypadku jaskry warunkiem zachowania widzenia jest bowiem wczesne rozpoznanie schorzenia, które w początkowym stadium przebiega bezobjawowo mimo nieodwracalnego uszkadzania nerwu wzrokowego.
Badaniu w kierunku jaskry powinny poddawać się raz do roku wszystkie osoby po 55. roku życia. Szczególnie ważne jest to dla osób z dość szerokiej grupy podwyższonego ryzyka, a więc te z obciążonym jaskrą wywiadem rodzinnym, a także cierpiące na wady wzroku (krótkowzroczność, nadwzroczność), nadciśnienie tętnicze, zaburzenia krążenia (sygnalizowane często przez stale zimne dłonie i stopy), cukrzycę, czy migrenę, a nawet częste bóle głowy.
