Temat cholesterolu jest powszechny. Codziennie natrafić można na materiały naukowe, popularno-naukowe, porady i wskazówki dotyczące diety czy objawów podwyższonego stężenia cholesterolu. W przestrzeni Internetu powszechna jest dyskusja: masło czy margaryna, jajka – jeść czy nie jeść? Trudno też nie usłyszeć o cholesterolu, „złym” lub „dobrym”. Ale czy wszyscy wiedzą, czym jest hipercholesterolemia, jakie zagrożenie niesie i jak naprawdę należy z nią postępować? Choć dla wielu Polaków słowo to może brzmieć enigmatycznie, oznacza właśnie podwyższone stężenie cholesterolu LDL. Problem ten dotyczy większości z nas – nawet 20 milionów Polaków2, z czego 60% nie jest go świadoma3.
Groźna „niewidzialność”
Podwyższone stężenie cholesterolu LDL nie boli. W przeciwieństwie do dziedzicznej hipercholesterolemii rodzinnej, hipercholesterolemia nabyta nie daje żadnych specyficznych objawów, które mogłyby zaniepokoić. Złogi tłuszczowe (blaszka miażdżycowa) gromadzą się w ścianach tętnic latami4 doprowadzając do miażdżycy. Nie jest to krótki proces, który miałby prawo nas zaskoczyć. Nieprawidłowości – czyli podwyższone stężenie cholesterolu LDL można wychwycić w prostym i dostępnym badaniu, jakim jest lipidogram. Tymczasem hipercholesterolemię zazwyczaj jednak wykrywa się przez przypadek. Najczęściej, gdy dochodzi do zawału serca lub udaru mózgu5, a te odpowiadają aż za 85% zgonów związanych z układem krążenia6.
W Polsce, ale i na świecie, z powodu chorób układu krążenia wciąż umiera najwięcej osób7. Tymczasem podwyższone stężenie cholesterolu LDL jest tym z czynników ryzyka chorób układu krążenia, który najłatwiej poddaje się kontroli i modyfikacji.
Lepiej zapobiegać niż leczyć…
Skoro problem podwyższonego cholesterolu dotyczy co drugiego Polaka, warto uświadamiać nas wszystkich, jak ważne jest regularne wykonywanie lipidogramu. Jest to badanie, które wykonuje się na podstawie próbki krwi pobranej z żyły łokciowej. Pozwala na wykrycie hipercholesterolemii jeszcze zanim pojawią się objawy, które świadczą o wieloletnich, niekorzystnych zmianach zachodzących w organizmie. Warto też pamiętać, że styl życia, jaki prowadzimy, również ma wpływ na naszą gospodarkę lipidową. Odpowiednia dieta, aktywność fizyczna, rezygnacja z palenia papierosów mogą zredukować stężenie cholesterolu LDL nawet o ok. 20%8.
Niestety nie u każdej osoby z hipercholesterolemią zmiana sposobu odżywiania i ruch pozwolą na utrzymanie podwyższonego stężenia cholesterolu w ryzach. To, o czym warto wiedzieć to fakt, że normy dotyczące stężenia cholesterolu nie są uniwersalne, zatem nie można każdego chorego mierzyć jedną miarą. Wartość docelowa, którą powinien osiągnąć pacjent z hipercholesterolemią powinna być ustalona indywidualnie z lekarzem i opierać się m.in. na analizie jego ogólnego stanu zdrowia. Cele terapeutyczne pacjenta po zawale lub z hipercholesterolemią rodzinną będą różnić się znacznie od celów pacjentów z małym ryzykiem sercowo-naczyniowym.
A jeśli już się leczymy – to stosujmy się do zaleceń lekarza!
Podobnie jak docelowe stężenie cholesterolu, również leczenie hipercholesterolemii jest sprawą indywidualną. O metodach terapii – na podstawie badań, stanu zdrowia pacjenta oraz określeniu grupy ryzyka – decyduje lekarz.
W Polsce dostępnych jest kilka opcji leczenia. Niestety wielu pacjentów zapomina o regularnym zażywaniu leków bądź w ogóle z nich rezygnuje. Skoro hipercholesterolemia nie boli, łatwo o niej zapomnieć lub zignorować. Co istotne, chorzy nie zawsze w pełni świadomie traktują realne i poważne ryzyko pierwszych i kolejnych zawałów czy udarów. Pamiętajmy, iż w momencie lepszego samopoczucia nie wolno odstawiać leków czy wracać do starych przyzwyczajeń – przebieg procesu leczenia zawsze konsultujemy z lekarzem.
Szczególnej opieki i stałej kontroli stężenia cholesterolu LDL wymagają pacjenci z dużym ryzykiem sercowo-naczyniowym oraz chorzy, którzy nie reagują właściwie na leczenie9.Dla nich zaniechanie bądź niewłaściwe leczenie może mieć szczególnie dotkliwe konsekwencje – co trzeci z pacjentów po zawale nie przeżyje następnych 3 lat10.
Hipercholesterolemia może dotyczyć każdego z nas. Tylko wiedząc, jak zapobiec jej konsekwencjom – zawałom serca lub udarom mózgu, jesteśmy w stanie stawić czoła zagrożeniom.
A recepta w tym przypadku jest prosta – kontrolować stężenie cholesterolu poprzez regularne wykonywanie badań, przyjmowanie leków i stosowanie się do zaleceń lekarzy.
PL2210276247
PARTNER PUBLIKACJI NOVARTIS
1Postępowanie w rodzinnej hipercholesterolemii u dzieci i młodzieży. Stanowisko Forum Ekspertów Lipidowych, www.kardiologiapolska.pl, Kardiologia Polska 2013; 71, 10: 1099–1105; DOI: 10.5603/KP.2013.0276
2Wytyczne PTL/KLRwP/PTK/PTDL/PTD/PTNT diagnostyki i leczenia zaburzeń lipidowych w Polsce 2021, Lekarz POZ 04/2021
3Hipercholesterolemia – zmora dzisiejszych czasów. Co zrobić, by zapobiec jej konsekwencjom w świetle aktualnych zaleceń kardiologicznych, Katarzyna Arent-Piotrowska, Probl Hig Epidemiol 2018, 99(2): 108-113
4World Health Organization (WHO). Cardiovascular diseases (CVDs). Dostęp: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cardiovascular-diseases-(cvds). [Last accessed August 2021].
5Hipercholesterolemia – zmora dzisiejszych czasów. Co zrobić, by zapobiec jej konsekwencjom w świetle aktualnych zaleceń kardiologicznych, Katarzyna Arent–Piotrowska, Probl Hig Epidemiol 2018, 99(2): 108–113
6World Health Organization (WHO). Cardiovascular diseases (CVDs). Dostęp: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cardiovascular-diseases-(cvds). [Last accessed August 2021].
7World Health Organization (WHO). Cardiovascular diseases (CVDs). Dostęp: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cardiovascular-diseases-(cvds). [Last accessed August 2021].
8https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/czy-warto-obnizac-poziom-cholesterolu/
9Wytyczne PTL/KLRWP/PTK/PTDL/PTD/PTNT diagnostyki i leczenia zaburzeń lipidowych w Polsce 2021, Lekarz POZ 04/2021
10Zachorowalność i umieralność na choroby układu krążenia a sytuacja demograficzna Polski, Zbigniew Strzelecki, Janusz Szymborski, 2015, https://bip.stat.gov.pl/files/gfx/bip/pl/zamowieniapubliczne/426/248/1/81_gp_rrl_2015_monografia_kardiologiczna.pdf