Podróżując po dalekich rejonach globu, narażamy się na zakażenia różnymi schorzeniami. Zaliczamy do nich nie tylko choroby wirusowe i bakteryjne, ale także choroby pasożytnicze. Schistosomatoza to schorzenie, które wywoływane jest przez przywry z rodzaju Schistosoma. W Polsce także bytują niebezpieczne dla naszego zdrowia przywry, jednak do większości zakażeń dochodzi w Afryce oraz Azji.
Co to jest przywra?
Przywry to pasożyty, które występują w wielu różnych rodzajach. Najczęściej przedostają się do naszego organizmu przez skórę oraz drogą pokarmową. Bytują m.in. w zanieczyszczonej odchodami zakażonych ludzi oraz zwierząt wodzie. Z tego względu największe ryzyko zakażenia występuje na terenach nieskanalizowanych, gdzie poziom higieny jest niski. Z wyglądu przywra nieco przypomina tasiemca, jednak jest od niego dużo mniejsza. To pasożyt z rodziny płazińców, czyli robaków płaskich, które cechuje dość rozbudowany cykl rozwojowy. Przywra wyposażona jest w dwie przyssawki – gębową i brzuszną, za których pośrednictwem czerpie składniki pokarmowe z organizmu żywiciela.
Wyróżniamy wiele rodzajów przywr, które zagrażają człowiekowi, jednak częściej bytują one w organizmie zwierząt. Ma to związek m.in. ze zmianą warunków życia – w krajach wysoko rozwiniętych zakażenia zdarzają się sporadycznie, jednak nie zostały całkowicie wyeliminowane.
Przywry z rodzaju Schistosoma, które wywołują chorobę o nazwie schistosomatoza, występują w 6 gatunkach, z których 4 są szczególnie niebezpieczne dla człowieka. Wywołują one schorzenia układu moczowego oraz układu pokarmowego. Występują w określonych rejonach endemicznych, które obejmują m.in. terytorium Afryki, Bliski Wschód, niektóre rejony Indii, a także Karaiby. Jedna z przywr z gatunku Schistosoma – Schistosoma haematobium – występuje także na terenie francuskiej wyspy Korsyka. Szacuje się, że przywry z gatunku Schistosoma mogą zagrażać nawet 700 mln ludzi na całym świecie.
Co to jest schistosomatoza?
Jak już zostało wspomniane, schistosomatoza jest chorobą wywoływaną przez przywry, które wnikają do naszego organizmu najczęściej przez skórę lub drogą pokarmową. Do zakażenia może dojść podczas kąpieli w zbiornikach ze słodką wodą oraz na skutek wypicia skażonej wody np. z rzeki lub jeziora. Do zbiorników wodnych przywry dostają się wraz z odchodami ludzi lub zwierząt. Człowiek jest żywicielem ostatecznym przywry. Zanim osiągnie ona odpowiednie stadium rozwojowe, rozwija się w ciele różnego gatunku ślimaków.
Do zakażenia człowieka zdolne są tzw. cerkarie, które pływają w wodzie. Przez skórę i błony śluzowe przedostają się do ludzkiego organizmu, gdzie przechodzą kolejne stadium przeobrażenia w naczyniach krwionośnych. Schistosomula – taką nazwę nosi stadium przetrwalnikowe przywry – wędruje wraz z krwią do wątroby, gdzie osiąga dojrzałość płciową i łączy się w parę z osobnikiem odmiennej płci. Wówczas rozpoczyna się dalsza wędrówka przywr do żył pęcherza moczowego, gdzie dochodzi do złożenia jaj. Wraz z krążącą w organizmie krwią przedostają się one do pęcherza moczowego oraz jelit, skąd zostają wydalone wraz z kałem i moczem, stanowiąc zagrożenie dla innych osób.
Schistosomatoza – objawy
Objawy choroby są zależne od stadium rozwojowego oraz miejsca bytowania przywry. Początkowo o zakażeniu świadczą jedynie miejscowe objawy skórne. Zaliczamy do nich przede wszystkim wysypkę i świąd skóry. W momencie, gdy pasożyty wędrują wewnątrz organizmu, pojawiają się nasilone objawy infekcji pasożytniczej, czyli m.in.:
• gorączka, która może się nasilać oraz występować w rzutach,
• uporczywy, suchy kaszel,
• wysypka na ciele,
• nawracający ból w nadbrzuszu,
• obrzęk twarzy.
Gdy pasożyty zaczynają składać jaja, pojawiają się kolejne objawy choroby, czyli infekcja dróg moczowych oraz krwiomocz. Na tym etapie chorzy cierpią także z powodu krwistej biegunki, odczuwają osłabienie oraz zaczynają chudnąć. Schistosomatoza prowadzi do poważnych powikłań w postaci m.in. nadciśnienia wrotnego, nadciśnienia płucnego, żylaków przełyku, jak również jest jednym z czynników zwiększających ryzyko rozwoju raka pęcherza moczowego.
Czytaj też:
Śpiączka afrykańska – tropikalna choroba wywoływana przez muchy tse-tse