Wiek jest największym znanym czynnikiem ryzyka choroby Alzheimera. Większość osób z tą chorobą ma 65 lat i więcej. Według stowarzyszenia Alzheimera ryzyko podwaja się co 5 lat i wzrasta do prawie jednej trzeciej po 85. Oprócz wieku genetyka jest silnym wskaźnikiem ryzyka i dzieli się na dwie kategorie. Pierwszą z nich jest choroba Alzheimera w rodzinie, która obejmuje mutację w genie białka, które znajduje się w mózgach osób z chorobą Alzheimera. Ludzie, którzy mają te geny, zaczynają wykazywać objawy choroby Alzheimera w wieku 30, 40 lub 50 lat.
Druga kategoria to genetyczne czynniki ryzyka. Oznacza to, że jeśli masz określony typ genu, masz zwiększone ryzyko rozwoju choroby Alzheimera, ale nie masz gwarancji, że rozwinie się ta choroba. Ważna tutaj jest cząsteczka zwana apolipoproteiną E (APOE), która przenosi cholesterol i pomaga w przenoszeniu cholesterolu w mózgu i ciele. Istnieją trzy rodzaje APOE u ludzi. APOE2 jest genem ochronnym, a ci, którzy go mają, mają około 5 procent ryzyka rozwoju choroby Alzheimera. Mówi, że około 70 procent osób z APOE3 ma wyjściowe ryzyko choroby Alzheimera. Osoby z APOE4 również mają zwiększone ryzyko.
Chociaż wzrosty związane z APOE są znane, przy wszystkich zagrożeniach genetycznych trudno jest dokładnie ustalić, co robią geny, aby spowodować lub przyczynić się do choroby Alzheimera. Dodatkowe czynniki choroby Alzheimera obejmują:
- Uraz głowy. Uderzenie w głowę, które powoduje uszkodzenie mózgu jest powiązane z przyszłym ryzykiem demencji.
- Zdrowie serca. Badania pokazują związek między zdrowiem mózgu a zdrowiem serca. Ryzyko zachorowania na chorobę Alzheimera może wzrosnąć z powodu chorób uszkadzających serce i naczynia krwionośne, takich jak choroby serca, cukrzyca, udar, wysokie ciśnienie krwi i wysoki poziom cholesterolu.
Czytaj też:
10 wczesnych objawów Alzheimera. Mogą wystąpić już w średnim wieku
Czy leki mogą pomóc?
Obecnie na rynku dostępne są dwa rodzaje leków, które koncentrują się na poprawie pamięci i funkcji poznawczych.
Inhibitory cholinoesterazy są umiarkowanie skuteczne w leczeniu objawów choroby Alzheimera, podczas gdy leki z memantyną pomagają poprawić pamięć i funkcje poznawcze u osób z otępieniem od umiarkowanego do ciężkiego. Chociaż istnieje kilka leków na receptę, wiele z nich jest najbardziej korzystnych we wczesnych stadiach choroby.
Są prowadzone badania nad lekami, a ich istotą jest pobranie genu APOE2 i umieszczenie go w nieinfekcyjnym wirusie, który następnie wstrzykuje się do mózgu. Wirus wytworzyłby APOE2, a APOE zrównoważyłoby ryzyko APOE4.
Naukowcy oczekują powstania leków, które będą leczyć przyczynę choroby Alzheimera lub czynniki, które zwiększają ryzyko. Obecnie opracowywanych jest ponad 100 leków, które są ukierunkowane na wiele różnych sposobów leczenia podstawowych szlaków wywołujących chorobę Alzheimera. Leki koncentrują się na różnych czynnikach przyczyniających się do choroby, w tym na białku beta-amyloidu, cząsteczce tau, stanach zapalnych w mózgu, genetyce i zaburzeniach metabolicznych.
Praktyki stylu życia również mogą pomóc
Badania pokazują, że praktykowanie zdrowego stylu życia zawierającego ćwiczenia, dietę śródziemnomorską, unikanie stresu, niepalenie tytoniu, picie alkoholu z umiarem i kontrolę cukrzycy, nadciśnienia i miażdżycy, może pomóc w chorobie Alzheimera.
Chociaż nie można całkowicie zapobiec chorobie Alzheimera, przy odpowiednim stylu życia, może być opóźniona. Średni wiek zachorowania na Alzheimera wynosi 75 lub 76 lat.
Czytaj też:
Te cechy osobowości mogą zapobiegać chorobie Alzheimera. Sprawdź, czy je masz
Znaczenie ćwiczeń
Mózg kurczy się wraz ze starzeniem, badania pokazują, że ćwiczenia aerobowe mogą zwiększyć jego rozmiar. Na przykład Harvard Aging Brain Study śledziło starszych dorosłych i udokumentował ich aktywność fizyczną, ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, objętość mózgu i poziomy płytek amyloidowych w mózgu, które są toksycznym białkiem występującym u osób z chorobą Alzheimera.
Naukowcy odkryli, że wyższa aktywność fizyczna była związana z mniejszym pogorszeniem funkcji poznawczych i mniejszą utratą objętości mózgu, nawet u osób z płytkami amyloidowymi. Ponadto systematyczny przegląd Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wskazuje, że trening aerobowy ma większy wpływ na zdrowie mózgu niż trening oporowy.
Jak może pomóc dieta śródziemnomorska i leczenie słuchu?
WHO zaleca odżywianie podobne do diety śródziemnomorskiej, aby zmniejszyć ryzyko pogorszenia funkcji poznawczych i demencji. Określone produkty spożywcze w ramach tego rodzaju diety nie są jeszcze zalecane.
Oprócz radzenia sobie z chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca i nadciśnienie, leczenie utraty słuchu może również przyczyniać się do pogorszenia funkcji poznawczych.
Dorośli w wieku 66 lat i starsi, którzy dostali aparat słuchowy w nowo rozpoznanej utracie słuchu mieli niższe ryzyko zachorowania na demencję, depresję, lęk po raz pierwszy w ciągu najbliższych 3 lat. Gdy utrata słuchu nie jest leczona, osoba może zacząć stopniowo wycofywać się z możliwości interakcji.
Chociaż potrzebne są dalsze dowody naukowe, dotychczas opublikowana praca wskazuje, że stosowanie aparatów słuchowych może spowolnić tempo pogorszenia funkcji poznawczych do poziomów doświadczanych przez osoby starsze bez utraty słuchu.