Występowanie sinicy wskazuje, że zawartość nieutlenionej hemoglobiny we krwi włośniczkowej wynosi 5 proc. lub więcej, co skutkuje niedotlenieniem organizmu. Objawem sinicy jest niebieskawe zabarwienie skóry, błon śluzowych jamy ustnej oraz paznokci. Wyróżniamy kilka rodzajów sinicy: sinicę centralną i sinicę obwodową oraz sinicę rzekomą. Sinica prawdziwa znika, gdy uciśniemy skórę; sinica rzekoma nie znika, gdy uciśniemy skórę, bo nie jest związana z niedotlenieniem organizmu, ale obecnością w skórze nieprawidłowego barwnika.
Sinica – podstawowe informacje
Sinicą nazywamy niebieskawe zabarwienie skóry, błon śluzowych i paznokci, które pojawia się na skutek występowania zwiększonej ilości odtlenowanej hemoglobiny we krwi włośniczkowej – powyżej 5 g/dl. Sinica może być też związana z obecnością hemoglobiny patologicznej, czyli m.in. karboksyhemoglobiny, methemoglobiny i sulfhemoglobiny.
Sinica nie jest chorobą, ale objawem chorobowym, który zawsze powinien skłonić do konsultacji z lekarzem. Pojawia się w przebiegu różnych chorób. Ponadto może do niej doprowadzić zatrucie organizmu np. tlenkiem węgla lub przedawkowanie niektórych leków. Choć sinica jest charakterystycznym objawem niedotlenienia organizmu, to nie może być ono diagnozowane jedynie na podstawie zmiany zabarwienia skóry, błon śluzowych i paznokci.
Niedotlenienie organizmu może być związane ze stanami nagłymi, które powodują zaburzenia ze strony układu krążenia oraz układu oddechowego, jak i schorzeniami przewlekłymi. Wyróżniamy sinicę centralną, która widoczna jest w miejscach silnie ukrwionych np. wargi i błona śluzowa jamy ustnej, a także sinicę obwodową, która widoczna jest na skórze peryferyjnych części ciała m.in. palców i paznokci dłoni oraz stóp.
Sine zabarwienie skóry peryferyjnych części ciała (palce u stóp i dłoni oraz paznokcie), a także ust, nosa, małżowin usznych i błon śluzowych jamy ustnej wymaga natychmiastowego wykonania badań, do których zaliczamy m.in. badanie wysycenia hemoglobiny krwi tętniczej tlenem oraz badanie ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi tętniczej.
Na występowanie sinicy mają wpływ różne czynniki. Zaliczamy do nich m.in. stężenie hemoglobiny we krwi. Niskie stężenie hemoglobiny w przebiegu niedokrwistości powoduje, że sinica pojawia się stosunkowo późno. U osób, które chorują na czerwienicę (nadkrwistość), objawy sinicy mają większe nasilenie i pojawiają się wcześniej. W przypadku osób o ciemnej karnacji zauważenie sinicy jest trudne, co ma związek z dużą ilością melaniny w skórze.
Dlaczego niedotlenienie organizmu powoduje sinicę?
Hemoglobina to znajdujące się w erytrocytach białko. Ten czerwony barwnik krwi transportuje tlen z płuc do tkanek obwodowych, gdzie zostaje on uwolniony. Jedna cząsteczka hemoglobiny może przyłączyć od jednej do czterech cząsteczek tlenu. Utlenowana hemoglobina ma kolor czerwony, a hemoglobina odtlenowana ma kolor niebieski, dlatego niedobór tlenu w organizmie powoduje niebieskawe zabarwienie niedotlenionych tkanek.
Sinica centralna – przyczyny
Sinica jest jednym z objawów chorób, które dotyczą płuc oraz serca. W przypadku sinicy centralnej zmienia się zabarwienie silnie ukrwionych tkanek m.in. błony śluzowej jamy ustnej oraz warg. Sinica centralna pojawia się, gdy saturacja krwi spada poniżej 85 proc. i jest związana ze zmniejszeniem utlenowania hemoglobiny w naczyniach włosowatych płuc.
Przyczyny sinicy centralnej to m.in.:
- ostra niewydolność oddechowa,
- przewlekła niewydolność oddechowa,
- wrodzone wady serca,
- związane z przebywaniem na dużych wysokościach obniżone ciśnienie parcjalne tlenu we wdychanym powietrzu.
Sine zabarwienie skóry to również objaw zatrucia np. azotanami i tlenkiem węgla. W tym przypadku sinica związana jest z obecnością hemoglobiny patologicznej. Patologiczna hemoglobina to np. karboksyhemoglobina, sulfhemoglobina i methemoglobina.
Karboksyhemoglobina to patologiczna hemoglobina, która jest związana z tlenkiem węgla. Dostający się do ludzkiego organizmu przez drogi oddechowe tlenek węgla może doprowadzić do śmierci. Czad jest jedną z najczęstszych przyczyn zatruć. Objawy zatrucia tlenkiem węgla pojawiają się, gdy stężenie karboksyhemoglobiny wzrośnie do około 20 proc.
Sulfhemoglobina to patologiczna hemoglobina, która powstaje w wyniku reakcji hemoglobiny ze związkami siarki, prowadząc do nieodwracalnej utraty zdolności hemoglobiny do przenoszenia tlenu. Najczęstszą przyczyną wzrostu stężenia sulfhemoglobiny we krwi jest przedawkowanie leków m.in. z grupy sulfonamidów.
Methemoglobina to patologiczna hemoglobina, która także powoduje utratę zdolności do przyłączania i przenoszenia tlenu. Najczęściej pojawia się w organizmie na skutek zatrucia np. paracetamolem, ale wzrost jej stężenia może mieć także związek z różnymi schorzeniami.
Sinica obwodowa – przyczyny
Sinica obwodowa jest objawem chorobowym, który pojawia się jedynie na skórze dystalnych części ciała – m.in. dłonie i stopy. Niedotlenienie tkanek peryferyjnych części ciała powoduje również obniżenie temperatury skóry, która staje się nie tylko sina, ale także zimna. Sinica obwodowa jest związana z nadmiernym odtlenowaniem hemoglobiny. Sinica obwodowa na płatku małżowiny usznej znika po jego rozmasowaniu.
Do przyczyn powstawania sinicy obwodowej zaliczamy m.in.:
- zmniejszenie objętości wyrzutowej serca, która może być spowodowana przez np. niewydolność serca, wstrząs kardiogenny, zwężenie zastawki mitralnej i zwężenie zastawki aortalnej;
- upośledzenie odpływu krwi żylnej w przebiegu zakrzepicy, a także np. zapalenie żył powierzchniowych;
- miejscowe zaburzenia układu tętniczego, które wywołują np. zatory tętnicze i miażdżyca;
- zwiększenie lepkości krwi;
- zaburzenia naczynioruchowe.
U chorych może zostać zdiagnozowana sinica ostra, która pojawia się nagle i przewlekła postać sinicy, która towarzyszy m.in. niektórym chorobom wrodzonym. Jeżeli sinica nie jest związana z niedotlenieniem, to diagnozowana jest sinica rzekoma, która ma związek np. z zatruciem organizmu srebrem oraz niektórymi lekami.
Sinica – diagnostyka i leczenie
Objawy sinicy wskazują na poważne schorzenia. Niedobór tlenu w organizmie może doprowadzić do nieodwracalnych zmian w obrębie tkanek, dlatego niebieskawe zabarwienie skóry i błon śluzowych jest wskazaniem do pilnej konsultacji lekarskiej.
Objawom sinicy mogą towarzyszyć również inne objawy chorobowe np. duszność, bóle głowy, zawroty głowy, zmniejszenie zdolności wysiłkowych, osłabienie, nadmierna senność.
Diagnostyka sinicy uwzględnia badanie wysycenia hemoglobiny krwi tętniczej tlenem (saturacja) oraz oznaczenie ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi tętniczej (gazometria). Na etapie diagnostyki sinicy wykonywane są także inne badania, których celem jest ocena podstawowych funkcji życiowych chorego.
Na podstawie wyników wykonanych badań podejmowane są decyzje dotyczące dalszej diagnostyki i leczenia. Ponieważ sinica nie jest chorobą, ale objawem, niezbędne jest wykrycie i leczenie choroby podstawowej, która doprowadziła do jej wystąpienia.
Czytaj też:
Odczuwasz przewlekłe zmęczenie? Tak nie powinno być, może to świadczyć o chorobieCzytaj też:
Nie maluj paznokci przed wizytą u dermatologa. To może uratować życie
Źródła:
- Szczeklik A., Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych, Medycyna Praktyczna, Kraków, 2013
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków, 2005
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom II, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków, 2006
- Davidson, Choroby wewnętrzne. Tom 2, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, 2020