Zawał mięśnia sercowego to nie jedyne schorzenie, które powoduje ból w mostku. Ból w klatce piersiowej pojawia się także w przebiegu innych chorób serca (np. dławica piersiowa, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia) oraz może być związany z chorobami, które dotyczą innych narządów klatki piersiowej i narządów jamy brzusznej. Nie wszystkie schorzenia, które powodują ból w klatce piersiowej, wymagają natychmiastowej pomocy lekarza, jednak dolegliwości bólowe, a także ucisk lub pieczenie w okolicy mostka, zawsze warto skonsultować ze specjalistą.
Ból mostka – możliwe przyczyny
Choroby układu sercowo-naczyniowego to najczęściej kojarzone z bólem w klatce piersiowej schorzenia o ostrym i przewlekłym przebiegu. Zarówno w przypadku stanów nagłych, które związane są z sercem (np. zawał serca, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia, zaburzenia rytmu serca), jak i w schorzeniach przewlekłych (np. choroba wieńcowa, niewydolność serca, wrodzone i nabyte wady serca) pojawia się ból w klatce piersiowej. Dolegliwości bólowe w przebiegu chorób serca są zlokalizowane w okolicy mostka oraz mogą promieniować np. do jamy brzusznej, barku, żuchwy i pleców.
Ból w górnej części klatki piersiowej, choć często mylnie brany za zawał serca, zwykle ma inne podłoże. Dolegliwości bólowe w okolicy mostka wywołują również m.in.:
- schorzenia układu pokarmowego (np. choroba wrzodowa żołądka, przepuklina roztworu przełykowego, kamica żółciowa i inne choroby dróg żółciowych, refluks żołądkowo przełykowy, pękniecie przełyku, zapalenie trzustki, nieżyt żołądka),
- choroby układu oddechowego (np. infekcje oskrzeli o podłożu wirusowym i bakteryjnym, zapalenie płuc, zapalenie opłucnej, odma opłucnowa),
- schorzenia kręgosłupa (np. nerwobóle spowodowane uciskiem lub uszkodzeniem struktur nerwowych),
- przewlekły stres,
- zaburzenia nerwicowe (niegdyś nazywane nerwicą serca),
- tryb życia (np. garbienie się podczas pracy lub nauki),
- urazy w obrębie klatki piersiowej (np. nagły uraz stawu mostkowego, mikrourazy, które skutkują uszkodzeniami mostka oraz żeber, przeciążenia mięśni klatki piersiowej),
- wady postawy (np. skolioza).
Przyczyn, które mogą powodować ból w klatce piersiowej, w okolicy mostka, jest wiele. W obrębie klatki piersiowej może pojawić się przeszywający ból, kłujący ból, piekący ból, a także uciskający ból. Ból w obrębie klatki piersiowej może nasilać się podczas aktywności i ustępować w spoczynku lub występować niezależnie od tego, czy jesteśmy w ruchu. Niekiedy ból jest tępy i pojawia się jedynie w określonych sytuacjach.
W przebiegu poważnych schorzeń rzadko zdarza się, aby ból w mostku był jedynym objawem chorobowym. Choroby wewnętrzne o ostrym i przewlekłym przebiegu zwykle wywołują również inne objawy, które pogarszają ogólne samopoczucie chorego.
Ból w mostku a niepokojące objawy, które mogą mu towarzyszyć
Niepokojące objawy, które powinny skłonić do natychmiastowej wizyty u lekarza, to m.in.:
- nagły ból w klatce piersiowej,
- ogólne złe samopoczucie,
- kołatanie serca,
- zlewne poty,
- osłabienie,
- senność,
- fusowate wymioty lub krwioplucie,
- napadowy kaszel,
- odkrztuszanie różowej, pienistej lub zawierającej krew wydzieliny,
- zawroty głowy,
- duszności,
- zaburzenia świadomości,
- silny ból głowy,
- drętwienie, mrowienie lub niedowład kończyn górnych,
- sinica.
Powyższe sygnały alarmowe pojawiają się w przebiegu różnych schorzeń.
Zawał serca często powoduje piekący ból za mostkiem, któremu towarzyszą uczucie niepokoju, zawroty głowy, kołatanie serca, duszność, a także drętwienie lub mrowienie lewej ręki. Trzeba jednak wiedzieć, że nie zawsze w przebiegu zawału serca występują charakterystyczne objawy (np. u kobiet).
Choroby układu oddechowego (np. zapalenie płuc lub zapalenie opłucnej) mogą powodować duszność, kaszel, odkrztuszanie różowej, pienistej wydzieliny, ból głowy, zawroty głowy oraz sinicę.
Natomiast chorobom układu pokarmowego często bólowi w mostku towarzyszą objawy, takie jak: ból brzucha, nudności, wymioty oraz uczucie pieczenia w przełyku.
Stres i zaburzenia nerwicowe powodują ucisk w klatce piersiowej, kołatanie serca, uczucie duszności, osłabienie, niepokój, zawroty głowy i inne objawy somatyczne typowe dla przebiegu różnych schorzeń. Znaczne nasilenie objawów wskazuje na atak paniki – osoba doświadczająca po raz pierwszy ataku paniki, ma wrażenie, że umiera z powodu zawału mięśnia sercowego. Atak paniki może doprowadzić do omdlenia z powodu hiperwentylacji. Zwykle napad paniki trwa kilka minut i stopniowo ustępuje. Spory odsetek pacjentów trafiających na SOR z podejrzeniem bólu wieńcowego stanowią osoby, u których wystąpił atak paniki.
Diagnostyka bólu w mostku
Osoby odczuwające dolegliwości bólowe powinny skonsultować je z lekarzem. Wykrycie przyczyny bólu w mostku na podstawie charakteru i stopnia nasilenia dolegliwości bólowych oraz ich lokalizacji nie jest dla doświadczonego lekarza problemem, jednak w celu potwierdzenia wstępnej diagnozy, niezbędne jest wykonanie różnych badań laboratoryjnych i badań obrazowych.
Na etapie diagnozowania przyczyny bólu w klatce piersiowej, w okolicy mostka, wykonywane są np.:
- morfologia krwi obwodowej z rozmazem,
- ogólne badanie moczu,
- rentgen klatki piersiowej (RTG klatki piersiowej),
- badanie EKG (elektrokardiografia),
- badanie ECHO serca (echokardiografia),
- USG jamy brzusznej.
W zależności od wyników wykonanych badań laboratoryjnych i badań obrazowych planowana jest dalsza diagnostyka, która może uwzględniać m.in. specjalistyczne badania kardiologiczne. Jeżeli badania ujawnią np. markery martwicy mięśnia sercowego we krwi, to zarówno diagnostyka, jak i leczenie ukierunkowane są na zawał mięśnia sercowego.
Diagnostyka przyczyny bólu w mostku może być długa. Nie zawsze wyniki badań jednoznacznie wskazują na konkretne schorzenie, co sprawia, że pacjent musi zasięgnąć porady kilku specjalistów, np. kardiologa, gastrologa, ortopedy, pulmonologa, a nawet psychologa lub psychiatry.
Występowanie dolegliwości bólowych w klatce piersiowej, w przypadku stanów nagłych, wymaga natychmiastowego leczenia. Do stanów nagłych, które stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia oraz wymagają specjalistycznego leczenia, zaliczamy nie tylko zawał mięśnia sercowego, ale także m.in. ostrą niewydolność serca i zaburzenia rytmu serca, które mogą wymagać wykonania zabiegu kardiowersji.
W przypadku chorób układu oddechowego również pojawiają się stany nagłe np. niewydolność oddechowa, odma płucna, atak astmy oskrzelowej, zapalenie płuc i zapalenie opłucnej, które zagrożone są ryzykiem ustania oddechu oraz niedotlenienia tkanek organizmu.
Stany nagłe w przebiegu chorób układu pokarmowego, które mogą powodować silny ból w klatce piersiowej, to m.in. pękniecie przełyku, pękniecie wrzodu, torbiele i ropnie narządów· wewnętrznych, atak kamicy żółciowej oraz ostre zapalenie trzustki.
Leczenie bólu w mostku
Leczenie bólu w mostku zależne jest od jego przyczyny. Może to być leczenie objawowe, jak i leczenie chirurgiczne. Dobór metody leczenia zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz jej przebiegu.
Czytaj też:
Nagłe zatrzymanie krążenia daje inne objawy u kobiet i mężczyzn. Zaskakujące wnioski naukowcówCzytaj też:
Te objawy mylimy z zatruciem pokarmowym. Mogą oznaczać chorobę płuc
Źródła:
- Szczeklik A., Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków, 2013
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków, 2005
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom II, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków, 2006
- Anna Doboszyńska, Objawy chorób wewnętrznych. Podręcznik dla studentów, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2022