Zator powietrzny występuje, gdy jeden lub więcej pęcherzyków gazu dostanie się do żyły, lub tętnicy. Może to blokować przepływ krwi i grozić niedokrwieniem, a nawet zagrażać życiu. W zależności od miejsca wystąpienia blokady objawy i nasilenie są różne. Zator powietrzny jest jedną z głównych przyczyn śmierci w społeczności nurkowej.
Skąd pojawia się zator?
Zator powietrzny może być spowodowany wieloma czynnikami – najczęściej nurkowaniem – ale niektóre procedury medyczne mogą również powodować powstawanie pęcherzyków gazu we krwi. Dokładna częstość występowania przypadłości nie jest znana; więcej drobnych przypadków może być nieleczonych i może być bezobjawowych. Zatory gazowe tętnic są znacznie poważniejsze. Mogą potencjalnie uniemożliwiać dostarczenie krwi do narządu docelowego i powodować niedokrwienie (niedostateczne ukrwienie narządu); jeśli serce zostanie niedotlenione, może spowodować zawał serca. Jeśli tętniczy zator gazowy dotrze do mózgu, jest to określane jako zator mózgowy i może spowodować udar.
Oznaki zatoru powietrznego mogą obejmować:
- Ból stawów lub mięśni
- Nieregularne rytmy serca
- Rozmycie wzroku
- Niepokój
- Swędzącą skórę
- Drgawki
- Krwawe pienienie z ust
- Niskie ciśnienie krwi i zawroty głowy
- Trudności w złapaniu oddechu
- Ból w klatce piersiowej
- Zawroty głowy
- Ekstremalne zmęczenie
- Utratę koordynacji ruchowej
- Omamy wzrokowe lub słuchowe
- Nudności lub wymioty
- Sinicę (delikatne niebieskie zabarwienie skóry)
- Paraliż lub osłabienie kończyn
- Utratę przytomności.
Jeśli u płetwonurka pojawią się te objawy w ciągu 10-20 minut po nurkowaniu, powinien on leżeć poziomo, otrzymać tlen i zostać zabrany do szpitala – najlepiej takiego, który posiada komorę rekompresyjną.
Leczenie zatoru płucnego
Jeśli zator powietrzny został spowodowany przez nurkowanie, jedynym wyborem jest natychmiastowe leczenie rekompresyjne w komorze hiperbarycznej. Nurek będzie leżał pionowo i oddychał mieszaniną gazów pod wysokim ciśnieniem. To przywróci normalny przepływ krwi i zmniejszy rozmiar zatoru. Ciśnienie wymusza ponowne wchłanianie azotu do krwioobiegu. Zabieg potrwa kilka godzin, ponieważ ciśnienie powoli obniża się w komorze, naśladując powolne wynurzanie. W zależności od ciężkości stanu leczenie może być kontynuowane przez kilka dni.
Czytaj też:
Skrócenie oddechu – kiedy konieczna jest pilna wizyta u lekarza?