Mózg jest bardzo wrażliwy na wszelkiego rodzaju uszkodzenia i urazy. Według American Heart Association osoby doświadczające udaru tracą niespełna 2 miliony neuronów na minutę. Dlatego tak ważna jest niezwłoczna reakcja i szybkie udzielenie pomocy choremu, gdy tylko zauważymy pierwsze niepokojące symptomy. Zobacz, po czym można rozpoznać udar.
Objawy udaru u mężczyzn
Wśród mężczyzn dominują objawy, takie jak oczopląs, podwójne widzenie, a także parastezje (zaburzenia czucia, niewłaściwe odczuwanie bodźców zewnętrznych) i ataksja, czyli brak kontroli nad mięśniami, niezborność ruchów. Chory może odczuwać drętwienie lub mrowienie w obrębie kończyn. Dodatkowo często miewa kłopoty z chodzeniem i utrzymaniem równowagi. Nie potrafi wykonać czynności, które wymagają dokładności i precyzji (na przykład zapiąć guzików koszuli czy napić się wody ze szklanki). Nie panuje nad swoimi mięśniami. Jego ciało drży, a ruchom brakuje płynności. Pojawiają się trudności w wypowiadaniu słów. Mowa jest niewyraźna i bełkotliwa.
Objawy udaru u kobiet
W grupie kobiet przeważają objawy niespecyficzne, między innymi uogólnione osłabienie i zmęczenie, duszności i bóle w klatce piersiowej, nudności i wymioty. Pacjentki nierzadko skarżą się również na bóle głowy, gorączkę czy uporczywą czkawkę. Chorej często towarzyszy również uczucie niepokoju i dezorientacji. Chora może mieć trudności z rozpoznaniem miejsca, w którym się znajduje. Niejednokrotnie miewa również problemy z pamięcią i koncentracją (tak zwana mgła mózgowa).
Dlaczego kobiety doświadczają innych objawów udaru niż mężczyźni?
Naukowcy wysunęli kilka teorii na wyjaśnienie wskazanych różnic między kobietami i mężczyznami. Jedna z tez mówi o zaburzeniach hormonalnych, które wpływają między innymi na funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego. Hormony mogą być zarówno czynnikiem ryzyka zwiększającym prawdopodobieństwo udaru, jak i czynnikiem chroniącym przed wystąpieniem choroby (estrogen wykazuje działanie przeciwzapalne).
Warto jednak zwrócić uwagę na fakt, że objawy udaru zależą przede wszystkim od tego, która część mózgu ulegnie uszkodzeniu. U kobiet choroba ma zwykle bardziej uogólniony przebieg, co wpływa zarówno na charakter samych objawów, jak i późniejsze rokowania dotyczące odzyskania sprawności (większe ryzyko trwałych problemów zdrowotnych, a także wyższe prawdopodobieństwo zgonu).
Czynniki ryzyka udaru mózgu
Najważniejszym czynnikiem ryzyka udaru – zarówno u mężczyzn, jak i kobiet – są schorzenia w obrębie układu naczyniowego, na przykład miażdżyca czy nadciśnienie tętnicze. Specjaliści zwracają również uwagę na cukrzycę, otyłość, brak aktywności fizycznej oraz niewłaściwe nawyki, między innymi palenie tytoniu czy picie nadmiernych ilości alkoholu. Dodatkowym czynnikiem ryzyka udaru występującym wśród kobiet jest doustna terapia hormonalna, a także ciąża i połóg.
Co zrobić, gdy podejrzewasz udar?
Jeśli zauważysz u bliskiej osoby dziwne zachowanie bądź zmiany w wyglądzie (asymetria twarzy), nie czekaj i zadzwoń po karetkę pogotowia (numer 999 lub 112). Nie podawaj choremu jedzenia ani picia i nie zwlekaj z zawiadomieniem ratowników. Jeśli chory straci przytomność, przejdź do udzielenia pomocy przedmedycznej ułóż go w pozycji bezpiecznej bocznej ustalonej i czekaj na przyjazd specjalistów. W razie zatrzymania krążenia podejmij resuscytację krążeniowo-oddechową.
Czytaj też:
5 dni życia w smogu podnosi ryzyko udaru mózgu. Czym jeszcze grozi?Czytaj też:
Aspiryna nie chroni seniorów przed udarem mózgu. Może wręcz szkodzić