Mandarynki pochodzą z południowych Chin i liczą sobie już 4000 lat. Skąd się wzięła ich charakterystyczna nazwa? Nie wiadomo, jednak wskazuje się na to, że być może od chińskich urzędników – mandarynów. Druga hipoteza głosi natomiast, że osoba wymyślająca słowo „mandarynka” być może pochodziła z Mauritiusa, który dawniej nazywano Mandarą. Do Europy mandarynki przywędrowały dopiero na przełomie XVIII i XIX wieku.
Mandarynki rosną na krzewach, ale bardzo dużych – osiągających wysokość do nawet 4 m.
Mandarynki: odmiany
Najpopularniejszą odmianą mandarynek dostępną w Polsce są klementynki, które tak naprawdę stanowią skrzyżowanie mandarynki z gorzką pomarańczą. Skórka klementynki łatwo odchodzi od owocu, a sam owoc zawiera niewiele pestek, wyróżnia go słodki, ale odrobiną kwastkowaty smak.
Uprawiane są również mandarynki satsuma, które w ogóle nie mają pestek oraz tangertynki, mogące nawet uzyskać rozmiar pomarańczy. Z kolei tangelo to połączenie mandarynki z grejpfrutem – owoc bardzo słodki, ale z gorzkim posmakiem.
Mandarynki: kalorie
Jedzenie mandarynek może być bardzo wciągające, ponieważ te owoce bardzo łatwo się obiera, nie trzeba ich kroić, specjalnie przygotowywać do spożycia. Jednak jeśli ktoś ich nie je w naprawdę zawrotnych ilościach, nie powinny spowodować przybrania na wadze, ponieważ są niskokaloryczne – jedna klementynka bez skórki ma tylko 15 kcal, natomiast mniej dostępna w Polsce mandarynka satsuma – 18 kcal, podobnie jak tangertynka.
Co ważne, mandarynki mają też niski indeks glikemiczny – wynosi on 30, co oznacza, że mogą je bezpiecznie spożywać diabetycy.
Czytaj też:
Ile kalorii mają pomarańcze i mandarynki?
Mandarynki: właściwości zdrowotne
1. Składniki odżywcze zawarte w mandarynce
Mandarynki to przede wszystkim woda i węglowodany, a wśród węglowodanów znajdują się przede wszystkim cukry proste: fruktoza, glukoza, sacharoza. To właśnie dzięki nim mandarynki mają taki słodki smak.
Z kolei swój niski indeks glikemiczny mandarynki zawdzięczają polifenolom i błonnikowi, składnikom zapobiegającym wzrostowi poziomu cukru we krwi. Zjadając kilka mandarynek, pokryjemy swoje dzienne zapotrzebowanie na błonnik w 1/5. Co jednak ważne, błonnika nie zawiera sok z mandarynek.
Mandarynka stanowi również bogate źródło witaminy C – jedząc 5-6 tych owoców pokryjemy dzienne zapotrzebowanie na tę witaminę w 90 procentach. Składnikami mandarynek są także witaminy z grupy B oraz beta-karoten. Znajdziemy w niej również niewielkie ilości składników mineralnych, przede wszystkim wapnia, magnezu, potasu i miedzi.
2. Działanie mandarynek na zdrowie wątroby
Udowodniono, że spożywanie mandarynek może obniżyć ryzyko rozwoju raka wątroby. W jednym z badań wzięły udział 1073 osoby, pochodzące z japońskiego Mikkabi, miasta, którego mieszkańcy spożywają rocznie bardzo dużo mandarynek. Pobrano od nich krew i uzyskano markery, wskazujące na obniżone ryzyko rozwoju chorób wątroby, a także arteriosklerozy oraz obniżonej oporności na insulinę. W drugim studium dowiedziono natomiast, że regularne picie soku mandarynowego pozwala uniknąć rozwoju nowotworu wątroby u osób z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby.
3. Mandarynki wspomagają odchudzanie
Naukowcy przyjrzeli się również ewentualnym odchudzającym właściwościom mandarynek. Mają one niski indeks glikemiczny, są niskokaloryczne, więc prawdopodobnie świetnie sprawdzą się na diecie odchudzającej, potrzebne jest jednak przeprowadzenie dodatkowych badań wśród ludzi w tym kierunku. Te dokonane na myszach dają obiecujące wyniki. W trakcie jednego z badań naukowcy z Schulich School of Medicine&Dentistry podzielili gryzonie na dwie grupy: każda z nich otrzymywała produkty bogate w cukier i tłuszcz, ale jedna dodatkowo nobiletynę, jeden ze składników mandarynki. Okazało się, że myszy z grupy z nobiletyną nie tylko nie przybrały na wadze, ale nie wzrósł u nich poziom cholesterolu, glukozy i trójglicerydów we krwi. Przypuszczalnie to nobiletyna zapobiegała odkładaniu się tłuszczu w wątrobie poprzez silne stymulowanie genów odpowiedzialnych i za spalanie, i za zatrzymywanie tłuszczu.
4. Mandarynki pomagają uchronić przed rakiem
Mandarynki zawierają karotenoidy (w tym beta-karoten), witaminę C, a także witaminy z grupy B, m. in. kwas foliowy i pirydoksynę, a każdemu z tych składników naukowcy zdołali już przypisać właściwości antynowotworowe, a konkretnie zmniejszanie ryzyka zachorowania na raka piersi.
5. Mandarynki chronią przed pojawieniem się kamieni nerkowych
Mandarynki zawierają kwas cytrynowy, który jest jednym z naturalnych inhibitorów powstawania kamieni nerkowych. Jeszcze większe jego ilości znajdują się w cytrynach.
6. Mandarynki są bezpieczne dla diabetyków
Mają niski indeks glikemiczny, są niskokaloryczne, zawierają też polifenole i błonnik, chroniące przed wzrostem poziomu cukru we krwi.
Mandarynki: przeciwwskazania do spożywania
Spożywanie mandarynek w nadmiernych ilościach może powodować reakcje alergiczne i wzdęcia. Mogą również prowadzić do zaostrzenia objawów przewlekłych chorób układu pokarmowego, ponieważ zawierają duże ilości błonnika.
Mandarynki: jak wybrać dobry owoc w sklepie?
Najlepiej wybierać spośród owoców, które są miękkie w dotyku i mają intensywnie pomarańczową barwę. Świeże mandarynki wyróżnia też intensywniejszy zapach od tych wysuszonych. Jeśli w domu, przy zdejmowaniu skórki okaże się, że między nią a owocem jest dużo wolnej przestrzeni, również oznacza to, że owoc jest wyschnięty.
Czy mandarynki są tuczące?
Mandarynki nie są tuczące. Mają niski indeks glikemiczny, który wynosi 30. Są także niskokaloryczne – jedna mandarynka klementynka to tylko 15 kcal.
Czytaj też:
Te owoce pomogą zmniejszyć otyłość, zapobiegać chorobom serca i cukrzycy?