W ramach programu „Akademia postawy” fizjoterapeutki z Active Place każdego roku ważą plecaki warszawskich uczniów. Na przestrzeni kilku lat badania przesiewowe objęły już ponad 1000 dzieci. Z najnowszego raportu wynika, że najcięższy plecak miał 11 kg i należał do siedmioletniego dziecka o wadze 23 kg, czyli waga plecaka stanowiła 48 procent masy ciała ucznia!
Ile kilogramów powinien ważyć dziecięcy plecak?
Lekarz Weronika Błaszczyk, pracująca w jednej z przychodni rodzinnych w Toruniu apeluje:
Masa plecaka nie powinna przekraczać 10 procent masy ciała dziecka!
Statystyczny ośmiolatek ma od 119 do 141 cm wzrostu, a jego waga waha się od 20 do 41 kg. Biorąc pod uwagę dolne granice normy, jego plecak nie powinien być cięższy niż 2 kg, a w przypadku dziecka o większej wadze – cięższy niż 4 kg. W przypadku dzieci starszych, od czwartej klasy szkoły podstawowej (zakładając, że ważą więcej), waga plecaka może być nieco większa, ale nie powinna przekraczać 15 procent masy ciała dziecka. Choć im lżejszy tornister, tym lepiej. Tymczasem z raportu przygotowanego przez „Akademię postawy” wynika, że 77 procent polskich ośmiolatków nosi zbyt ciężkie plecaki. Nic w tym dziwnego – w tornistrach dzieci dźwigają m.in. książki, piórniki, śniadaniówki, napoje, strój na lekcje wychowania fizycznego. To wszystko powoduje, że cierpią ich kręgosłupy.
Czym grozi noszenie zbyt ciężkiego tornistra?
„Bardzo często w drodze do pracy mijam dzieci niosące na swoich plecach tornistry, które swoją wielkością równają się z właścicielami. Nierzadko plecaki są zbyt nisko opuszczone na ramionach, narzucając w ten sposób uczniowi niewłaściwą postawę” – mówi lek. Weronika Błaszczyk.
Co dzieje się, gdy dziecko nosi zbyt ciężki plecak? Konsekwencje mogą być bardzo poważne. Wśród nich wymieniane są:
- przesunięcie środka ciężkości do tyłu,
- pochylenie tułowia do przodu,
- zgięcie w stawach biodrowych,
- osłabienie mięśni posturalnych,
- nadmierne napięcie mięśni w odcinku szyjnym i lędźwiowym kręgosłupa,
- protrakcję barków (wysunięcie do przodu),
- nieprawidłowe ustawienie stawów kolanowych i skokowych.
Zdaniem lek. Weroniki Błaszczyk nieustanne napinanie kręgosłupa i garbienie się może skutkować również bólami kręgosłupa, szyi oraz głowy – zwłaszcza tych dwóch ostatnich objawów często nie wiążemy z nieprawidłową postawą. A niestety, coraz częściej występują.
Jak odciążyć kręgosłup dziecka?
W okresie szkolnym dziecko bardzo intensywnie rośnie, dlatego tak ważne jest, aby dodatkowo nie obciążać kręgosłupa. Tym bardziej, że kilka godzin dziennie uczeń spędza w ławce, w pozycji siedzącej. W domu odrabia lekcje, ogląda telewizję lub gra na konsoli, co również sprzyja rozwojowi wad postawy. Poza tym dużo czasu dzieci spędzają przed ekranem telefonu. Lek. Weronika Błaszczyk zwraca uwagę, że ten nawyk przeciąża kręgosłup szyjny i piersiowy. To z kolei powoduje przeciążenia więzadłowo-mięśniowe, zapadnięcie klatki piersiowej, a nawet ograniczenie pojemności oddechowej płuc. W związku z tym trzeba zadbać o prawidłową pozycję ciała dziecka w pozycji siedzącej. Jeśli spędza ono czas przed komputerem, powinno pamiętać, aby monitor znajdował się na wysokości oczu, klawiatura na poziomie barków, a biodra – nieznacznie powyżej kolan. Stopy powinny opierać się na podłodze.
Jaki tornister dla dziecka wybrać?
Ważnym elementem zadbania o dziecięce kręgosłupy jest uprawianie aktywności fizycznej, dzięki której dzieci mogą wzmocnić swoje mięśnie – dzięki temu łatwiej będzie im nosić tornister. Wybierając plecak, warto skupić się na kilku aspektach.
Cechy dobrego plecaka:
- właściwe usztywnienie – plecak powinien dobrze przylegać do pleców dziecka, idealnie jest, jeśli posiada wybrzuszenie dla podparcia lędźwiowego odcinka kręgosłupa, co wspomaga utrzymanie prawidłowej postawy,
- szerokie i miękkie szelki, najlepiej regulowane, aby można było je dostosować do wzrostu dziecka,
- pas piersiowy – to dobre rozwiązanie, dzięki któremu plecak nie przesuwa się, gdy dziecko się pochyla,
- jego długość nie powinna przekraczać kilku centymetrów poniżej talii dziecka,
- powinien być lekki, wykonany z materiału, który nie przegrzewa pleców.
Lek. Weronika Błaszczyk przypomina również, że plecaka nie wolno nosić na jednym ramieniu! Szelki należy założyć na oba ramiona, ponieważ symetryczne rozłożenie ciężaru jest kluczowe dla zachowania odpowiedniej postawy ciała. Tornister warto pakować według następującego schematu – najcięższe książki powinny znaleźć się jak najbliżej pleców. Wtedy dziecku łatwiej jest zachować równowagę, a tym samym poprawną pozycję.
Czytaj też:
Koślawe kolana u dziecka: jak rozpoznać i leczyć?Czytaj też:
Jak często robić bilans zdrowia dziecka? Dowiedz się, jak przebiega to badanie